«Η τρίτη φορά είναι η καλύτερη». Αυτό μας είπε ο Panko των Ojos de Brujo αναφερόμενος στις εμφανίσεις τους μπροστά στο ελληνικό κοινό στις 15 και 17 του προηγούμενου μήνα (σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα αντίστοιχα). Η σχέση αγάπης που έχουν αναπτύξει με την Ελλάδα είναι αμοιβαία. Αισθάνονται σαν στο σπίτι τους όταν είναι εδώ, αλλά και εμείς είχαμε την εντύπωση ότι τα λέγαμε με δικούς μας ανθρώπους. Το τραπέζι ήταν ήδη στρωμένο στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Baby Grand όταν φτάσαμε. Οι ODB, ο Kumar και o Nίκος Ακτύπης μας καλωσόρισαν, και επειδή στη Μεσόγειο όταν τρώμε συζητάμε, το Ispania.gr δε χάλασε την παράδοση.

Ιspania.gr– Καλώς ήρθατε στην Ελλάδα! Τι σας φέρνει ξανά στα μέρη μας;

Ojos de Brujo (Panko)– Ευχαριστούμε. Ήρθαμε για την παρουσίαση του τελευταίου μας άλμπουμ, Aocaná, κάτι που θέλαμε πολύ, καθώς κάθε φορά –αρχής γενομένης από την πρώτη μας επίσκεψη πριν λίγα χρόνια– είναι σαν να συμβαίνει ένα πάντρεμα, ένας αμοιβαίος έρωτας, τόσο με τη χώρα όσο και με τη μουσική σας.

Ι.– Πώς σας υποδέχονται οι άνθρωποι εδώ, το ελληνικό κοινό;

ODB (Panko)– Είναι παράξενο, αλλά μοιάζει πολύ με το ισπανικό κοινό. Επισκεπτόμαστε αρκετές χώρες, αλλά στην Ελλάδα δεν είναι μόνο η φυσιογνωμία του κόσμου, αλλά και ο τρόπος έκφρασης μέσω της μουσικής μας που είναι πολύ παρόμοιος.

Ι.– Είμαστε και οι δύο μεσογειακοί λαοί!

ODB (Panko)– Είναι πασιφανές.

Ι.– Ποια είναι η γνώμη σας για την ελληνική μουσική;

ODB (Max)– Έχουμε βαθύ σεβασμό.

ODB (Panko)– Όσο περισσότερο τη γνωρίζουμε, τόσο πιο αστοιχείωτοι νιώθουμε, γιατί έχει πολλά να μάθει κανείς από αυτήν. Από τη μια το ρεμπέτικο μας αρέσει αρκετά, καθώς και τα νέα σχήματα όπως οι Παλίρροια με τους οποίους έχουμε ήδη συνεργαστεί σε προηγούμενο δίσκο, αλλά και οι Imam Baildi που αποπειρώνται να διασώσουν παλιά κομμάτια με την πρωτότυπη μουσική τους. Έχουμε μια καλή εικόνα και πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλά πράγματα στην ελληνική μουσική που σύντομα θα έχουν μεγαλύτερη απήχηση παραέξω.

Ι.– Σχετικά με το όνομά σας «Ojos de Brujo» (Μάτια του Μάγου), τι σημαίνει για σας;

ODB (Max)– Είναι ένα όνομα που μας αρέσει πολύ και αντιπροσωπεύει κάτι από τη μαγεία, την ιατρική, αλλά και αυτόν που βλέπει λίγο πιο πέρα, που βλέπει το μέλλον. Για εμάς, το «Ojos de Brujo» αντιπροσωπεύει αυτούς που βλέπουν πιο πέρα, που δεν εισπράττουν την πραγματικότητα όπως είναι, αλλά θέλουν να την αμφισβητήσουν.

Επιπλέον είναι το όνομα που μας άρεσε περισσότερο από αυτά που είχαμε ως πιθανές επιλογές. Το όνομα αυτό πραγματικά ταιριάζει πολύ με αυτό που θα ορίζαμε ως καλλιτεχνικό μας προϊόν, γιατί διαθέτει τις έννοιες που χρειαζόμαστε και πάει με τους στίχους. Η Marina έχει αναλάβει να φορτίσει εκφραστικά τους στίχους κάθε τραγουδιού, είτε πρόκειται να του δώσει κοινωνική χροιά, είτε το προορίζει για διασκέδαση ή εκδήλωση προσωπικών αισθήσεων.

Ι.– Δεν είστε όλοι στην μπάντα από την Ισπανία, σωστά; Υπάρχουν άτομα και από άλλες χώρες, όπως ο Carlito για παράδειγμα.

ODB (Panko)– Ο Carlito είναι Κουβανός. Αύριο (στην συναυλία) θα είναι και άλλα άτομα από την Κούβα. Θα είναι μαζί μας ο Kiki Ferrer, ο Rasis Molina και ο Kumar με τον οποίο έχουμε κάνει μια εξαιρετική συνεργασία. Όλοι αυτοί είναι από την Κούβα.

Ι.– Υπέροχο νησί, με εξαιρετικούς ρυθμούς και κόσμο γενικότερα...

ODB (Max)– Η Κούβα είναι μια χώρα με πολλή μουσική. Επιπλέον, οι Ojos de Brujo είναι ένα μουσικό εγχείρημα που βρίσκεται διαρκώς σε δράση. Έχουμε συνεργαστεί με άτομα από την Κολομβία και το Μαρόκο από τα πρώτα μας βήματα. Εκτός από αυτούς που έχουν συνεργαστεί στον δίσκο, υπάρχουν συμμετοχές ατόμων από την Ουγγαρία, τη Σενεγάλη και την Ινδία. Είναι κάτι που συνεχώς εξελίσσεται. Για εμάς είναι ένα πολύ όμορφο εγχείρημα, για να δημιουργήσουμε μουσική με άτομα που μας αρέσουν. Είμαστε ανοιχτοί προς οποιονδήποτε θέλει να συμμετάσχει, από οπουδήποτε και αν είναι αυτός.

Ι.– Και σχετικά με τον νέο σας δίσκο, πώς είναι η υποδοχή του ως τώρα;

ODB (Panko)– Στην αρχή ο κόσμος είχε την εντύπωση ότι είναι ένας ήρεμος δίσκος, έως ότου μας είδαν ζωντανά. Ο δίσκος μπορεί να θεωρηθεί ήρεμος, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα. Η Marina έγινε μαμά και αυτό το αντικατοπτρίζει σε πολλά από τα τραγούδια. Για την ακρίβεια και το μωρό είναι εδώ, μαζί μας, καθώς ακόμα δεν είναι ενός έτους.

Ι.– Είναι το μωρό που εμφανίζεται στο βιντεοκλίπ του τραγουδιού Nueva vida (Νέα ζωή);

ODB (Panko)– Ακριβώς. Το Nueva vida είναι το πρώτο ερωτικό τραγούδι που έγραψε η Marina, και το έγραψε για ένα μωράκι, το δικό της μωρό. Σκεφτόμουν ότι θα ήταν απλώς ένα ερωτικό τραγούδι που θα συμπεριλαμβάναμε σε αυτόν το δίσκο, αλλά το συναίσθημα αυτό είναι εμφανές σε όλον τον δίσκο, είναι έκδηλο όπως εξαρχής έλεγε ο κόσμος. Είναι πιο ήρεμος, πιο γλυκός, έχει όμως την δυναμική της ζωντανής εκτέλεσης, αφήνοντας κατά μέρος ρούμπες και κομμάτια παλαιότερων δίσκων, κλασικά πλέον, που ο κόσμος ζητάει, και εμείς φυσικά δεν μπορούμε να προσφέρουμε ένα θέαμα βασισμένο αποκλειστικά σε νέα κομμάτια, καθώς θα μείνει χωρίς τα τραγούδια που ξέρει και τον ευχαριστούν.

Ι.– Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα που θέλετε να περάσετε με αυτό τον δίσκο;

ODB (Max)– Πιστεύω ότι υπάρχει ένα γενικό μήνυμα, που προκύπτει από τον τίτλο του άλμπουμ, Aocaná σημαίνει «Tώρα».

Ι.– «Τώρα με καρδιά» (η μετάφραση που υπάρχει στο άλμπουμ σε καστιλιάνικα και αγγλικά);

ODB (Max)– Η καρδιά είναι κάτι που υπονοείται, αφού βρίσκεται στο σχέδιο του εξωφύλλου, αλλά γενικά νομίζω ότι το μήνυμα απευθύνεται κατά πρώτο λόγο σε εμάς, καθώς ήμασταν για πολλά χρόνια σε περιοδείες, και τώρα σιγά-σιγά ήρθε ο καιρός να κάνουμε ένα άλμπουμ πιο φρέσκο, πιο θετικό, μάλλον εξαιτίας της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή ο κόσμος, είναι πιο εσωστρεφής και ακραίος. Οι παγκόσμιες συγκυρίες επίσης χρειάζονται ακριβώς αυτόν τον «φρέσκο αέρα», κάποια κριτική με μέτρο, καθώς και θετική ενέργεια. Η θετική ενέργεια βοηθάει πολύ.

Έτσι λοιπόν για εμάς, υπό αυτή την έννοια, τόσο το χρώμα του δίσκου όσο και η μητρότητα και τα τραγούδια γενικότερα, ήρθαν να δημιουργήσουν μια σύνθεση μετά από ένα χρόνο αδράνειας, και τώρα, τώρα με καρδιά, το Aocaná ακούγεται γενικά σαν ένα θετικό μήνυμα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν περιέχει τραγούδια που θίγουν πραγματικά προβλήματα.

Ι.– Δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείτε τη γλώσσα caló στην ονομασία των δίσκων σας. Το κάνετε σε κάθε δίσκο. Σημαίνει κάτι για εσάς αυτή η γλώσσα;

ODB (Panko)– Προέκυψε στον πρώτο μας δίσκο, χρησιμοποιώντας ένα όνομα από τη γλώσσα caló, το Vengue. Από εκεί και πέρα ο Ramón, που είναι ο τσιγγάνος της μπάντας, ανέλαβε να κάνει τις σχετικές ερωτήσεις στην γιαγιά του, καθώς είναι μια γλώσσα που οι τσιγγάνοι χρησιμοποιούν κυρίως στο οικογενειακό τους περιβάλλον, και που σιγά-σιγά χάνεται. Διασώζουμε λοιπόν αυτές τις λεξούλες, που έχουν συγκεκριμένη σημασία, όπως για παράδειγμα Vengue σημαίνει «Ξωτικό», Barí είναι το «Κόσμημα», Techarí «Ελεύθερος» και Aocaná «Τώρα». Είναι λεξούλες που ηχούν ωραία και σημαίνουν πολλά.

Το κάνουμε από σεβασμό σε μια γλώσσα που αφανίζεται, όπως πολλές άλλες γλώσσες μειονοτήτων, από σεβασμό στον Ramón και στους τσιγγάνους. Θα μας ήταν πολύ παράξενο τώρα να ψάξουμε ένα όνομα στα ισπανικά, καθώς έως τώρα όλα τα ονόματα προέκυψαν από τα caló.

Ι.– Προηγουμένως μίλησες για μια «γιαγιούλα». Συχνά ακούμε τη φωνή μια γιαγιούλας ή ενός μωρού στην εισαγωγή των τραγουδιών σας.

ODB (Panko)– Και σκύλων επίσης.

Ι.– Γιατί το κάνετε αυτό;

ODB (Max)– Είναι τόσο από σεβασμό όσο και για να κάνουμε χιούμορ. Από τη μια πλευρά από σεβασμό στους οικογενειακούς δεσμούς. Από την άλλη πλευρά για να ενισχύσουμε τη θεατρικότητα, καθώς βοηθάει πολύ στο τραγούδι. Επίσης, οι ηλικιωμένοι και τα μωρά έχουν κάτι κοινό, κάτι που είναι πολύ αγνό. Όταν έχεις μόλις φτάσει στην ζωή ή βρίσκεσαι στην πόρτα της εξόδου από τη ζωή, έχεις κάτι που φαντάζει κάπως μαγικό, όπως τα άκρα που αγγίζονται.

Ι.– Και ο σεβασμός που είπες είναι πολύ σημαντικός, γιατί «αυτός που κοροϊδεύει…»

ODB (Max)– «... δεν κερδίζει». Απλά (γέλια). [Εl que engaña no gana (Αυτός που κοροϊδεύει δεν κερδίζει) είναι τίτλος τραγουδιού της μπάντας].

Ι.– Η μορφή της γυναίκας που είναι στα εξώφυλλα και ένθετα των άλμπουμ σας είναι πραγματικό πρόσωπο; Συμβολίζει κάτι για εσάς;

ODB (Panko)– Δεν είναι αληθινή παρά μόνο στα όνειρά μας, αλλά είναι μια γυναίκα διάφανη, ωραία, όμορφη και με καρδιά πραγματικά αληθινή.

Ι.– Μοιάζει λίγο με τη Marina, σωστά;

ODB (Panko)– Δεν είναι η Marina, είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς ενός καλλιτέχνη που γνωρίσαμε όταν κάναμε το Techarí. Του ζητήσαμε ένα σκίτσο για δοκιμή και όταν μας έστειλε αυτή τη γυναίκα και μείναμε όλοι έκπληκτοι. Είναι μια γυναίκα διάφανη, με όλο της το σώμα διάφανο, έτσι ώστε πέρα από το κάλλος ο κόσμος να μπορέσει να κοιτάξει το εσωτερικό του σώματος και κυρίως την μεγάλη της καρδιά. Αλλά και τα φτερά που της δίνουν το αίσθημα της ελευθερίας.

Ι.– Επιστρέφοντας στο θέμα της μουσικής, πιστεύετε ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στην μουσική σας και στην ελληνική μουσική;

ODB (Panko)– Νομίζω πως ναι. Όχι μόνο στην ενορχήστρωση, αλλά μερικές φορές και στο ρυθμό χωρίς μουσικά καλούπια. Έτσι, σε γενικές γραμμές, ο παραλληλισμός που μπορεί να γίνει είναι ότι και οι δύο μουσικές ενσωμάτωσαν πολλά στοιχεία από διάφορες κουλτούρες. Εδώ για παράδειγμα, βρίσκεστε μεταξύ Ανατολής, Αφρικής και Ευρώπης, και η μουσική σας έχει αντίστοιχες επιρροές. Η δικιά μας μουσική προέρχεται από τους Άραβες, από την Ευρώπη, από την μουσική της Μεσογείου και επίσης είναι το αποτέλεσμα αυτής της μείξης. Συνεπώς και οι δύο έχουν την δικιά τους ξεχωριστή ταυτότητα, αλλά παράλληλα προέρχονται από την ίδια μείξη μουσικών ειδών.

Ι.– Είπαμε ότι έχετε ήδη συνεργαστεί με τους Παλίρροια στο άλμπουμ σας Techarí live. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία;

ODB (Panko)– Μας εξέπληξε. Μας έχουν κάνει ρεμίξ τραγουδιών αρκετοί καλλιτέχνες, αλλά ο τρόπος που δούλεψαν το κομμάτι οι Παλίρροια ήταν απίστευτος, καθώς πήραν το κομμάτι και το απέδωσαν ακουστικά, ενσωματώνοντας τη λύρα και άλλα ελληνικά όργανα, δίνοντάς του μια εντυπωσιακή δυναμική. Αλλά τώρα θα μας μιλήσει ο Max, καθώς συνεργάστηκε με τους Παλίρροια για τον επόμενο δίσκο που θα κυκλοφορήσουν.

Ι.– Αυτό μας ενδιαφέρει πολύ…

ODB (Max)– Συνεργάστηκα με τους Παλίρροια στον επόμενο δίσκο που θα κυκλοφορήσουν. Δε γνωρίζω ακόμα πώς λέγεται το κομμάτι, αλλά είναι ρυθμός 9/4 και ήταν μεγάλη πρόκληση για μένα, καθώς υπάρχουν αρκετά τραγούδια στα 9/4, αλλά αυτό ήταν σε ένα ρυθμό λίγο περίπλοκο για μένα, πρέπει να είναι χαρακτηριστικός ελληνικός ρυθμός. Δε θυμάμαι το όνομα του τραγουδιού, αλλά πραγματικά μου αρέσουν πολύ οι προκλήσεις.

Αυτό που μου αρέσει πολύ στην ελληνική μουσική είναι ότι υπάρχουν αρκετοί ρυθμοί που δεν είναι τα κλασικά 4/4 ή 6/4, έχετε σχεδόν τα πάντα. Υπάρχουν ρυθμοί των 11/4, 9/4 και 10/4. Υπάρχουν αρκετά παράξενα πράγματα και υπό αυτήν την έννοια διακρίνω παραλληλισμούς ακόμα και με την ινδική μουσική, που δεν έχει να κάνει με την πιστή εκτέλεση μιας παρτιτούρας, οπότε εμένα ως οργανοπαίκτη κρουστών μου δίνει πολλά κίνητρα, και πάνω απ’ όλα το τουμπερλέκι που είναι ένα εκπληκτικό όργανο, αλλά και η μεγάλη επίδραση που ασκείται στα τραγούδια της Αιγύπτου και της Τουρκίας.

Ο Kumar επίσης έχει συνεργαστεί με τους Παλίρροια για τον επόμενο δίσκο τους και μιλά συγκεκριμένα για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα εδώ (Δεκέμβριος του 2008).

Kumar– Όταν δολοφόνησαν τον Αλέξανδρο τον περασμένο Δεκέμβρη ήταν η πρώτη φορά που ερχόμουν στην Ελλάδα. Ήταν μια πολύ έντονη περίσταση για μένα να έρθω εδώ για πρώτη φορά και να δω την Αθήνα εκείνη τη συγκλονιστική στιγμή. Εκείνες τις μέρες γνώρισα τα παιδιά του συγκροτήματος Παλίρροια και κάναμε ένα τραγούδι που στα ελληνικά αν θυμάμαι καλά ονομάζεται Αυτός ή αυτός. Μιλάει για την δύσκολη κατάσταση που επικρατούσε τη συγκεκριμένη περίοδο, τουλάχιστον όπως αντικατοπτριζόταν στα μάτια μου.

Είχα επίσης την ευκαιρία να συνεργαστώ με τους Ojos de Brujo στον τελευταίο τους δίσκο με το τραγούδι Una verdad incómoda (Μια ενοχλητική αλήθεια), ένα τραγούδι που ασχολείται με το πώς να αντιμετωπίσεις τα πλήγματα των άσχημων καταστάσεων.

Σε αυτό το σημείο έρχεται στην παρέα μας το μωρό της Marina, και όλοι καλωσορίζουν τον «νέο πρίγκιπα» των Ojos de Brujo.

Ι.– …Και συνεχίζουμε. Τα τραγούδια σας είναι μια μείξη τάξη φυγής από την πραγματικότητα και κοινωνικών μηνυμάτων, πώς όμως μπορείτε και μεταφέρετε τα μηνύματα των τραγουδιών σας στον κόσμο που δεν καταλαβαίνει την ισπανική γλώσσα;

ODB (Panko)– Φροντίζουμε πολύ ώστε να μεταφράσουμε τους στίχους σε όλες τις γλώσσες. Στην περίπτωση του Aocaná κάναμε τη μετάφραση στα αγγλικά, αλλά στο Techarí την κάναμε σε δεκατέσσερις γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής.

Εκτός από τις γλώσσες, μπορείς να μεταδώσεις πράγματα μέσω της μουσικής, όπως στην Σουηδία και στη Νορβηγία όπου επίσης έχουμε παίξει και δεν καταλαβαίνουν τι λέμε. Είναι για παράδειγμα όπως όταν ήμουν μωρό και άκουγα μπλουζ· μπορεί να μην καταλάβαινα τι έλεγαν αλλά ένιωθα τις δονήσεις. Επίσης δεν μπορώ να πω ότι καταλαβαίνω τους στίχους της ινδικής μουσικής αλλά νιώθω τις δονήσεις της, και όπως λένε, αν και δεν καταλαβαίνω με κάνει να ακολουθώ τον ρυθμό και την αποδέχομαι.

Συνεπώς, πιστεύω ότι επίσης υπάρχει κάτι και εδώ, όπου αν και δεν καταλαβαίνουν τον στίχο, η συμπεριφορά μας ή η μουσική μας τους συνεπαίρνει κατά κάποιο τρόπο.

ODB (Max)– Βοηθάει πολύ επίσης στις ζωντανές εμφανίσεις και στα βιντεοκλίπ η δουλειά του André Cruz, που αποδίδει πολύ ωραία τα τραγούδια και προσφέρει στον κόσμο ό,τι καλύτερο διαθέτει η θεματολογία μας.

Επιπλέον πιστεύω ότι βοηθάει πολύ το γεγονός ότι η Marina έχει ένα τρόπο να κάνει τα τραγούδια ξεκάθαρα, «αυτό» αναφέρεται σε «αυτό», δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Συνεπώς, αν κάποιος μεταφράσει απλά τον τίτλο έχει μια ιδέα περί τίνος πρόκειται. Όπως στο El que engaña no gana, αν κάποιος σου πει αυτή τη φράση, αμέσως καταλαβαίνεις σε τι αναφερόμαστε.

Ι.– Υπάρχει κάποιο τραγούδι άλλου καλλιτέχνη που σας αρέσει πολύ και θα θέλατε να είναι δικό σας;

ODB (Max)– Ναι, το Sublevao του Kumar θα μου άρεσε να ήταν δική μου σύνθεση. Είναι ένας εκπληκτικός ρυθμός στα 6/4, πολύ ρυθμικός, ενός μεγάλου καλλιτέχνη που είναι εδώ μαζί μας, υπέρμετρα αφρικανικό και για εμένα μια μείξη πολύ ιδιαίτερη. Υπάρχουν πολλά ακόμα, πάρα πολλά, μακάρι να είχα συνθέσει τραγούδια του Stevie Wonder και άλλων καλλιτεχνών.

Ι.– Υπάρχει μήπως και κάποιο ελληνικό τραγούδι που σας αρέσει πολύ;

ODB (Panko)– Ναι, ένα των Imam Baildi, που κάνει επανεκτελέσεις παλιών τραγουδιών. Δυστυχώς όμως δε θυμάμαι τον τίτλο του.

Ι.– Συνεχίζουμε με κάποιες ερωτήσεις θαυμαστών σας από το Ispania.gr: Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι είστε κατά της παγκοσμιοποίησης ενώ την ίδια στιγμή απολαμβάνετε τα οφέλη της; Όπως για παράδειγμα το να γίνετε διάσημοι και να πουλάτε αρκετούς δίσκους σε χώρες με μικρή αγορά, όπως η Ελλάδα.

ODB (Panko)– Μακάρι να πουλούσαμε πολλούς δίσκους!

ODB (Max)– Καταρχάς, η Ελλάδα δεν είναι μικρή. Κατά δεύτερο λόγο, πιστεύω ότι η έννοια των πολλών ή των λίγων είναι ουσιαστικά αφηρημένη στις μέρες μας, κυρίως λόγω της παγκοσμιοποίησης. Οι Ojos de Brujo είναι μια μπάντα γνωστή σε αυτούς που ενδιαφέρονται για την κουλτούρα, δεν είμαστε γνωστοί στον κόσμο που απλά ξέρει τα τραγούδια που παίζονται στο ράδιο, είμαστε μια μπάντα διάσημη στο χώρο της world μουσικής.

Συνεπώς πιστεύω ότι η παγκοσμιοποίηση έχει και θετικές πλευρές. Οι πληροφορίες διακινούνται ελεύθερα και ο κόσμος έχει πρόσβαση σε αυτές. Όταν πήγαμε για παράδειγμα πρώτη φορά στην Νέα Υόρκη όπου μας είχαν προσκαλέσει, το μέρος ήταν κατάμεστο. Δεν πρέπει να βλέπουμε την παγκοσμιοποίηση σαν κάτι αρνητικό μόνο, έχει και θετικά στοιχεία. H μουσική διακινείται εύκολα και ο κόσμος σε όποιο σημείο της Γης και αν βρίσκεται, από την Βραζιλία έως την Ινδία, μπορεί να κατεβάσει τραγούδια μας, ίσως μέσω της πειρατείας, αλλά για εμένα δεν είναι βλαβερή, μπορεί από μια πλευρά να κάνει ζημιά, αλλά από την άλλη βοηθάει στην ελεύθερη διακίνηση της μουσικής, ο κόσμος μπορεί να μοιραστεί την μουσική που θέλει. Έχεις πελάτες της δουλειάς σου, έχεις κόσμο που αγαπάει αυτό που κάνεις και σε στηρίζει.

ODB (Panko)– Εγώ πάλι πιστεύω ότι η μεγαλύτερη τύχη για έναν καλλιτέχνη, αυτό που επιθυμεί, είναι η μουσική του να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερα μέρη. Γι’ αυτό, η επένδυσή μας είναι όλα όσα έχουμε κάνει και τραβάμε μπροστά, και επειδή είμαστε αρκετοί, ούτε μας τρέχουν τα λεφτά απ’ τα μπατζάκια, ούτε είμαστε βολεμένοι, ούτε επιβιώνουμε από αυτό. Αισθανόμαστε τυχεροί που είμαστε εδώ αυτή τη στιγμή, που τρώμε παϊδάκια, συζητώντας μαζί σας και τραβώντας μπροστά. Είναι τύχη και πολυτέλεια για εμάς, ίσως να μπορούσαμε να είχαμε κάνει κι άλλα παρόμοια πράγματα, αλλά τώρα τρώμε τα παϊδάκια μας (γέλια).

Ι.– Και δε σε αφήνουμε να φας!

ODB (Panko)– (γέλια) Όχι, μου αρέσει ο διάλογος και μου αρέσει να μας ρωτάνε τέτοια πράγματα.

ODB (Max)– Η επιτυχία είναι κάτι σχετικό. Αν αύριο διαλύονταν η μπάντα κανείς από εμάς δεν έχει καν αγοράσει ένα σπίτι. Τα αυτοκίνητά μας τα πληρώνουμε όπως μπορούμε, μακάρι τα πράγματα να ήταν ειδυλλιακά, δεν θα ένιωθα ντροπή αν τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα.

Ι.– Δε θεωρήσατε επαγγελματικό ρίσκο να κάνετε περιοδείες από τα πρώτα σας βήματα σε χώρες με περιορισμένη αγορά στο είδος της μουσικής σας; Περιμένατε τέτοια θετική αντίδραση από τον κόσμο;

ODB (Panko)– Η αλήθεια είναι ότι δεν την περιμέναμε. Μπορώ να πω ότι από την αρχή που κάναμε αυτό το μουσικό εγχείρημα δε σκεφτήκαμε ότι θα άρεσε σε κάποιον, ήταν πολύ τρελό, η μουσική είχε μια τρέλα που ακόμα και ο κόσμος της χώρας μας ίσως να μην καταλάβαινε. Εδώ μας κατάλαβαν κι έτσι κάναμε ταξίδια. Στην αρχή γυρνούσαμε με μικρά λεωφορεία και σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Ολλανδία, όπου δε μας ήξεραν καθόλου. Συμμετείχαμε σε μικρά φεστιβάλ και όχι σε μεγάλα όπως τώρα, όπου στην αρχή ο κόσμος, στο πρώτο-δεύτερο θέμα, μας κοίταζε σαν να ήμασταν εξωγήινοι, αλλά στο τρίτο θέμα άρχιζαν να χορεύουν σαν τρελοί, παρόλο που δεν καταλάβαιναν τίποτα από τα λόγια, χόρευαν σαν τρελοί. Αυτό μας συνέβη σε χώρες όπως η Ουγγαρία η Κροατία, η Αυστρία, σε μέρη όπου ο κόσμος αντιδρά περισσότερο ψυχρά. Ούτε το περιμέναμε, ούτε το φανταζόμασταν.

Ι.– Αλλά ήταν ένα ρίσκο, σωστά;

ODB (Panko)– Αυτό να λέγεται, είμαστε μια μπάντα υψηλού ρίσκου. Από τότε που ξεκινήσαμε το επιλέξαμε και ρισκάρουμε σε όλα, από το να είμαστε ανεξάρτητοι έως το να πάμε σε χώρες όπως η Μαυριτανία ή το Μαρόκο όπου δεν ξέρεις αν πρόκειται να πουλήσεις. Θεωρείται ρίσκο επίσης το να πας στην Κούβα καθώς πρέπει να αποδείξεις πράγματα εκεί και να γίνεις και εσύ πιο πλούσιος σε εμπειρίες από ό,τι υπάρχει εκεί, καθώς δεν πρόκειται μόνο να δώσεις, θα πάρεις πράγματα επίσης. Τα ταξίδια είναι ένα σχολείο για όλους, όχι μόνο επειδή συγκατοικείς και μοιράζεσαι πολλές ώρες, αλλά επειδή μοιράζεσαι με τον κόσμο σε όποιο μέρος πας. Στα λεπτά ή στις ώρες που βρισκόμαστε κάπου, μοιραζόμαστε. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε αποκομίσει πολλά πράγματα επίσης, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι έχουμε δώσει.

Ι.– Είναι η τρίτη φορά που έρχεστε εδώ;

ODB (Panko)– Νομίζω ναι, the third time is the best!

Ι.– Σχετικά με το μέλλον. Ποιο είναι το επόμενο καλλιτεχνικό βήμα σας; Έχετε κάτι στα σκαριά;

ODB (Panko)– Για την ώρα, περιοδείες.

ODB (Max)– Έναν δίσκο τέκνο ποπ (γέλια). Όχι, η αλήθεια είναι ότι συνήθως κυκλοφορούμε κάποιο DVD, αλλά βλέποντας τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η μουσική παγκοσμίως, είναι λίγο περίπλοκο να σκέφτεσαι να κάνεις τέτοια πράγματα. Για την ώρα αυτό που θεωρείται περισσότερο εφικτό είναι να κάνουμε κάποια ρεμίξ τραγουδιών αυτού του δίσκου. Έχουμε κάνει τέσσερα-πέντε μεταξύ μας, αλλά μας ενδιαφέρει να γίνουν και με άλλους καλλιτέχνες. Έως το τέλος του χρόνου, χωρίς να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα μας ενδιέφερε να ασχοληθούμε με αυτό, περισσότερο γιατί έχουμε πάρε-δώσε με καλλιτέχνες, αυτοί κάνουν πράγματα για εμάς και εμείς γι’ αυτούς, και όλοι οι δίσκοι μας εκφράζουν αυτή την ανταλλαγή.

Ι.– Δεν είναι πιθανόν να κυκλοφορήσει ένα Aocaná live μετά την περιοδεία;

ODB (Max)– Κάθε τέτοιος δίσκος που κάναμε μας πήρε δύο χρόνια για να τον αποσβέσουμε, δεν ήταν πολύ ευχάριστη εμπειρία, αλλά κάτι τέτοιο μας αρέσει. Τελικά συμβαίνει αυτό που κάνει ο Panko, κάθε φορά που εισρέουν χρήματα, τα επενδύουμε στην τέχνη.

Ι.– Και η επόμενη στάση σας, ποια είναι; Ποια χώρα σας περιμένει;

ODB (Max)– Καταλονία και Βέλγιο. Και αργότερα η Πολονία.

Ι.– Μόνο Ευρώπη;

ODB (Panko)– Για την ώρα, έχοντας το μωρό μαζί μας, μόνο Ευρώπη. Έχουμε στα σχέδιά μας και το Μαρόκο εκτός Ευρώπης, αλλά γενικά έχουμε προγραμματίσει περιοδεία μόνο σε Ευρώπη και Ισπανία. Τη χρονιά που έρχεται, θεωρητικά, είναι στα σχέδιά μας η Ν. Αμερική και η Αυστραλία.

Ι.– Υπάρχει περίπτωση να σας δούμε ξανά τον χειμώνα;

ODB (Max)– Θα το θέλαμε πολύ.

ODB (Panko)– Πώς λέτε το «ojalá» στα ελληνικά;

Nίκος Ακτύπης– «Μακάρι».

ODB– MAKAΡΙ!

Ν.Α.– Κάνουμε ό,τι μπορούμε καλύτερο γι’ αυτό. Κάνουμε όλες τις προσπάθειες για να τους έχουμε όσο το δυνατόν συχνότερα χωρίς αυτό να επηρεάσει τα σχέδιά τους.

Ι.– Σας ευχαριστούμε πολύ, ήταν μια αξέχαστη εμπειρία για εμάς. Σας ευχόμαστε ό,τι καλύτερο για το μέλλον!

ODB– Αυτό ήταν;

Ιspania.gr– ¡Bienvenidos a Grecia! ¿Qué os trae de nuevo a nuestra tierra?

Ojos de Brujo (Panko)– Gracias. Pues, presentar el último álbum, Aocaná, y con muchas ganas porque siempre que venimos aquí, desde hace poco tiempo, es como un casamiento, un enamoramiento mutuo con su música y también con Grecia.

I.– ¿Cómo os acoge la gente de Grecia, el público griego?

ODB (Panko)– Es curioso, pero es muy parecido a España. Nosotros damos muchas vueltas por muchos países y tal, pero aquí no es sólo la fisonomía de la gente, sino que la forma de expresarse con nuestra música es muy parecida.

I.– ¡Ambos somos mediterráneos!

ODB (Panko)– Se nota total.

I.– ¿Qué opinión tenéis sobre la música griega?

ODB (Max)– Respeto profundo, total.

ODB (Panko)– Más que la conocemos, más nos parecemos incultos porque tiene mucha música para aprender. Aparte la música rebético nos pilla bastante, y luego las nuevas formaciones como Palyrria que ya hizo una colaboración en nuestro disco, y luego la gente de Imam Baildi que hace un intento de rescatar temas antiguos con su música original. Nos parece muy bien y creo que hay mucha música que dentro de poco va a salir más fuera.

I.– ¿Sobre vuestro nombre, «Ojos de Brujo», qué queréis decir con eso?

ODB (Max)– Es un nombre que nos gusta mucho y representa algo de la magia, la medicina y también el que ve un poco más allá, el que mira el futuro, y justamente los “Ojos de Brujo”, para nosotros, los que miran más allá, que no toman la realidad tal como es y la quieren cuestionar.

Y aparte es un nombre que nos gustó entre otros que teníamos como posibilidades. «Ojos de Brujo» la verdad es que casa muy bien con lo que es nuestro producto artístico en ese sentido, que tiene esos conceptos que necesitamos un poco y que van con la letra. Marina se encarga también de tener una postura de expresión por su letra, sea por un lado social y otras canciones de fiesta o sensaciones personales.

Ι.– Y no sois todos españoles, ¿verdad? Hay personas de otros países, como Carlito por ejemplo.

ODB (Panko)– Carlito que es cubano, y mañana (en el concierto) va a estar más gente de Cuba. Estará Kiki Ferrer, estará Resis Molina, y contaremos con la super colaboración de Kumar. Y todos ellos vienen de Cuba.

Ι.– Una isla maravillosa, con gente y ritmos extraordinarios…

ODB (Max)– Cuba es un país con mucha música. Aparte, Ojos de Brujo es un proyecto que se mueve constantemente, y ha ido gente de Colombia, de Marruecos también desde el principio. Aparte de la gente que ha colaborado en el disco hay gente de Hungría, de Senegal, de India. Es constante. Para nosotros es un proyecto muy bonito para hacer música con la gente que nos gusta. Estamos abiertos a que venga gente de cualquier lado.

Ι.– Y sobre el nuevo álbum, ¿cómo ha sido la recepción hasta ahora?

ODB (Panko)– Al principio para la gente era tranquilo, hasta que nos ha visto en directo. El disco puede ser tranquilo dadas las circunstancias en las que estamos. Marina ha sido mamá y lo refleja en muchas de las canciones. De hecho el niño está aquí con nosotros, porque todavía no tiene un año.

Ι.– ¿Es el niño que está en el videoclip de la canción Nueva vida?

ODB (Panko)– Sí, exacto. Nueva vida es la primera canción de amor que ha escrito ella, y se la ha escrito a un ser pequeñito que es su niño. En un caso imaginaba que iba a ser una canción de amor y que la sacaba en este disco, pero se nota en todo el disco, se nota como la gente primero decía. Es como más tranquilito, más dulce, pero luego al power del directo, descartando rumbas y temas de discos anteriores clásicos que la gente reclama, y también no le puedes ofrecer todo un espectáculo de golpe nuevo porque se quedarán sin los temas que ya conocen y agradecen.

Ι.– ¿Y cuál es el mensaje central que queréis transmitir con ese disco, un mensaje central?

ODB (Max)– Creo que hay uno general, igual por lo que significa el título del álbum, Aocaná significa «Ahora».

Ι.– ¿«Ahora corazón»?

ODB (Max)– Corazón está más implícito, en lo que es el dibujo, pero el mensaje creo que en general es un mensaje primero para nosotros mismos, porque estamos muchos años de gira, y ahora poco a poco vamos a hacer un álbum más fresco, más positivo, a lo mejor por el momento en el que está el mundo también hoy en día. Está adentro y más extremo, la situación mundial que también a lo mejor lo que necesita justamente es un poco de aire fresco, también un poco de crítica en su medida, también un poco de positividad. Porque la energía positiva también ayuda mucho.

Entonces, en ese sentido para nosotros tanto el color del disco como la maternidad y como las canciones en general, están compuestas también después de estar un año parados, y después de mucho tiempo todo está hecho que ahora, ahora corazón, Aocaná suena como un mensaje positivo en general. No quiere decir que no haya canciones mas comprometidas.

Ι.– No es la primera vez que utilizáis el idioma caló en el título de vuestros discos. Lo utilizáis en cada álbum. ¿Significa algo para vosotros ese idioma?

ODB (Panko)– Salió desde el primer disco, en un nombre en caló con Vengue, y a partir de ahí Ramón es el gitanillo de la banda, y él se ha encargado de preguntarle a su abuelita, porque es una lengua que ahora los gitanos utilizan más que todo a nivel familiar, y poco a poco se va perdiendo. Rescatamos estas palabritas que justamente dicen cosas muy concretas, por ejemplo Vengue significa «Duende», Barí es la «Joya», Techarí «Libre» y Aocaná «Ahora». Son palabritas que tienen un nombre bonito y significan muchas cosas.

Lo hacemos como respeto a una lengua que está perdiéndose, como muchas lenguas así minoritarias, por respeto a Ramón y al pueblo gitano. Nos salía raro ahora buscar un nombre en español, que de momento todos han salido en caló.

Ι.– Has dicho «abuelita». Escuchamos a menudo la voz de un niño o de una abuelita en la introducción de vuestras canciones.

ODB (Panko)– Y perros también.

I.– ¿Por qué hacéis eso?

ODB (Max)– Es por respeto y humor por un lado. Respeto por conexiones familiares. Por teatralidad, por otro lado también porque ayuda para la canción. Y luego, sobre todo los ancianos y los niños tienen algo en común que es muy puro. Acabar de llegar a la vida y estar a la puerta de salir de la vida te da algo un poco mágico, y son como extremos que se tocan.

Ι.– Y el respeto que has dicho es muy importante, porque «el que engaña...»

ODB (Max)– «... no gana» (risas). Simplemente.

Ι.– ¿La figura de la mujer que está en las carátulas de vuestros discos es una persona real?, ¿significa algo?

ODB (Panko)– Ella no es real más que en nuestros sueños, pero es una mujer transparente, bella, hermosa y con un corazón pero real.

Ι.– Se parece un poco a Marina, ¿no?

ODB (Panko)– No es Marina, es un trabajo del mismo artista que conocimos y trabajó en Techarí. Le pedimos un esbozo para una prueba y mandó esta mujer y quedamos todos impresionados. Es una mujer transparente con todo su cuerpo transparente, más allá de lo hermoso para que igual la gente mire también la mujer por dentro del cuerpo, y sobre todo el corazón, y es grande, aparte de las alas de libertad.

Ι.– Volviendo al tema de la música, ¿creéis que hay algo de afinidad entre vuestra música y la griega?

ODB (Panko)– Yo creo que sí. No sólo en la instrumentación, sino a veces en el ritmo sin patrones y así en grandes parámetros lo que puede tener de paralelismo es que ambas músicas se han ido nutriendo de distintas culturas. Aquí por ejemplo estáis entre oriente, África y Europa, y toda esta vuestra música tiene esta reminiscencia. Nuestra música viene de los árabes, de Europa, de la música que lleva del mediterráneo y también es esta mezcla. Entonces ambas son igual distintas, pero provienen de la misma mezcla de especies.

Ι.– Hemos dicho que ya habéis colaborado con Palyrria en vuestro álbum Techarí live. ¿Cómo ha sido esa experiencia?

ODB (Panko)– Nos sorprendió, nos ha hecho remezclas mucha gente, pero la forma de hacer lo que hicieron con ese tema fue increíble porque rescataron y sacaron el tema acústico incorporando la lira y otros instrumentos griegos y dándole un power impresionante. Pero ahora va a hablar Max, porque ha colaborado en el próximo disco que va a sacar Palyrria.

Ι.– Eso nos interesa mucho…

ODB (Max)– He colaborado en el próximo disco que van a sacar Palyrria. No sé el nombre de la canción todavía, pero es un ritmo de nueve justamente y era un gran reto para mí porque hay nueves y nueves, y era un ritmo nueve complicado para mí. Se parece a un ritmo típico de aquí. No me acuerdo del nombre, pero verdaderamente me encantan los retos.

Lo que me gusta mucho de la música griega es que hay muchos ritmos que no son típicos 4/4 o 6/4, tenéis casi de todo. Hay ritmos de 11, de 9, de 10, hay cosas muy curiosas y en ese sentido veo paralelismos hasta con la música india, no es sentido de cómo cuentan y cómo encuentran patrones, así que a mí como percusionista me motiva muchísimo, y sobre todo lo de la darbuka que es un instrumento increíble, y toda la influencia que hay aquí en el canto de Egipto y Turquía.

El Kumar también ha colaborado con Palyrria en el siguiente disco, hablando justamente de todos los eventos que pasaron aquí (diciembre de 2008).

Kumar- Cuando asesinaron a Alejandro en diciembre pasado era la primera vez que venía aquí a Grecia y entonces fue un poco fuerte para mí llegar aquí y ver Atenas en ese momento tan fuerte. Esos días conocí a los chicos de Palyrria e hicimos una canción que creo recordar que se llama Ese o ese, habla un poco de lo duro que fue ese momento aquí, por lo menos como lo ven mis ojos.

También tuve la oportunidad de colaborar con los Ojos de Brujo en su último disco, con una canción que se llama Una verdad incómoda, una canción que se trata de como actuar ante los palos de las cosas malas.

En ese momento viene a nuestra compañía el bebé de Marina, y todos dan la bienvenida al «nuevo príncipe» de los Ojos de Brujo.

Ι.– …Y continuamos. Vuestras canciones son una mezcla de escapismo y mensajes sociales, ¿pero cómo es posible transmitir los mensajes a la gente que no tiene ni idea de la lengua española?

ODB (Panko)– Nos preocupamos mucho de traducir las letras en todos los idiomas, en el caso de Aocaná lo hemos hecho en inglés, pero en Techarí lo hicimos en catorce idiomas, incluido el griego.

Aparte de los idiomas, se transmiten cosas con la música, que igual hemos tocado en países como Suecia y Noruega que no entienden lo que decimos, es como cuando yo de niño oía blues y no entendía lo que decían, pero me llegaban las vibraciones. Tampoco entiendo las letras de la música hindú pero me llega su música su vibración, y como dicen, aunque no entienda me hace vibrar y la aplaudo.

Entonces yo creo que también hay algo aquí que aunque no entiendan las letras, nuestra actitud o nuestra música, pues también les llega de alguna manera.

ODB (Max)– También influye mucho en los directos y los videoclip el trabajo de André Cruz que explica muy bien las canciones y da a la gente lo mejor de lo que estamos hablando.

Luego creo que también ayuda que Marina tiene una manera de concebir las canciones muy claras, «esto» habla de «esto», no es algo dilatado. Entonces si alguien traduce sólo lo que significa el título tiene una idea un poco de lo que va. Como en El que engaña no gana, si te dicen esa frase ya sabes a qué partido estamos jugando.

Ι.– ¿Existe alguna canción de otro artista que os gusta mucho que quisierais que fuera vuestra?

ODB (Max)– Sí, la Sublevao de Kumar me gustaría haberla inventado. Es un ritmo buenísimo a seis, cañero, de un gran artista que está aquí, super afro y para mí una mezcla muy curiosa. Y hay más, muchas más, ojalá hubiera escrito canciones de Stevie Wonder y otros artistas.

Ι.– ¿Hay alguna canción griega que os guste mucho?

ODB (Panko)– Sí, una de Imam Baildi que lo que hace es rescatar canciones antiguas, pero no recuerdo el nombre de la canción.

Ι.– Y seguimos con dos preguntas de admiradores de Los Ojos de Brujo, de Ispania.gr: ¿Cómo podéis explicar el hecho de estar en contra de la globalización y al mismo tiempo favorecerse de sus consecuencias? Como por ejemplo de llegar a ser famosos y vender muchos discos en pequeños países (Grecia).

ODB (Panko)– ¡Ojalá vendiéramos muchos discos!

ODB (Max)– Primero, Grecia no es pequeña. Segundo, yo creo que el concepto de muchos y pocos es realmente un concepto abstracto hoy en día, sobre todo por la globalización. Ojos de Brujo es un grupo famoso en un mundo culto, no es un grupo famoso que la gente conoce las canciones de la radio, simplemente es un grupo famoso de world music. Eso por un lado.

Entonces creo que la globalización tiene también aspectos positivos, que la información corre libre y la gente tiene acceso, y a lo mejor por ejemplo fuéramos a Nueva York por primera vez, nos estaban invitando allí, y el sitio estaba lleno. Yo creo que es un factor positivo también, no hay que mirarlo como negativo, que la música corra libre o que la gente en países sea de un punto en el mundo, sea Brasil o India puedan bajar nuestra música, por la piratería pero a mí no me parece negativa, porque por un lado hace daños, pero por otro lado la música corre, y lo que la gente quiere compartir puede hacerlo. Tener clientes por un trabajo tuyo, tener gente que ama tu música y que te apoye.

ODB (Panko)– Yo creo que la suerte más grande como artista, lo que quieres, es que tu música llegue al mayor número posible de sitios, entonces hemos invertido todo lo que hemos ido haciendo y a seguir pa’ lante, porque somos muchos, ni estamos montados, ni lo hemos montado, ni supervivimos de esto. Nos da la suerte porque estamos aquí comiendo una costillitas hablando contigo, y tirar pa’ lante. Es un lujo y es una suerte, podría hacer más cosas igual así, pero ahora me estoy comiendo unas costillitas (risas).

Ι.– ¡Que no te dejamos comer!

ODB (Panko)– (risas) No, me gusta el debate y me gusta que nos digan estas cosas.

ODB (Max)– El éxito es algo relativo, si mañana se cierra Ojos de Brujo nadie aquí ha podido comprar una casa por ejemplo. Los coches que tenemos los pagamos como podemos. Ojalá que fuera tan idílico, no me daría vergüenza si las cosas fueran mejor.

Ι.– ¿No considerabais un riesgo profesional hacer giras desde vuestros primeros pasos en países con mercados limitados en vuestro tipo de música? ¿Esperabais esta positiva reacción del público?

ODB (Panko)– La verdad es que no. Puedo decir que desde el principio que hicimos este proyecto no pensamos que le iba a gustar a nadie, que era muy loco, era una música muy loca que igual ni la gente de nuestro país nos entendería. Aquí nos entendieron y hemos viajado por ahí. Al principio mucho en furgoneta y a países como Bélgica y Holanda donde no nos conocían de nada. Igual no ir a festivales grandes como ahora, sino a festivalitos pequeños y que al principio en el primero ο segundo tema nos miraban como marcianos, pero al tercer tema estaban bailando como locos, aunque no entendieran nada de las canciones y tal, pero estaban bailando como locos. Esto nos ha pasado en Hungría, en Croacia, en Noruega, en Austria, en sitios donde la gente es más fría de reacción. No lo esperábamos, no lo imaginábamos.

Ι.– Pero era un riesgo, ¿no?

ODB (Panko)– Eso sí, somos un grupo de alto riesgo, desde que empezamos hemos optado por el riesgo y por arriesgarnos en todo, desde ser independientes, desde ir a países como Mauritania o como Marruecos donde no sabes que vas a vender o arriesgar e irte a Cuba porque hay que demostrar algo allí y enriquecerte también de lo que hay allí, porque no sólo vas a dar, también te enriqueces. Viajar ha sido una escuela para todos, ya no sólo el vivir en comunidad y el compartir muchas horas, sino compartir con la gente a donde vamos, y en los minutos, las horas que tenemos en los sitios, compartimos. Y aquí en Grecia nos hemos enriquecido mucho también y aún mucho más que dar.

Ι.– ¿Es la tercera vez que venís aquí?

ODB (Panko)– Creo que sí, ¡the third time is the best!

Ι.– Y sobre el futuro, ¿Cuál es el próximo paso en vuestra carrera artística, habéis planeado algo?

ODB (Panko)– De momento, giras.

ODB (Max)– Un disco de tecno pop (risas). No, la verdad es que normalmente hacemos DVDs, pero visto como está la situación crítica musical, es un poco complicado pensar en hacer una cosa así. De momento lo más factible, a lo mejor es hacer remezclas de este disco. Hemos hecho sobre cuatro o cinco desde nosotros, pero nos interesa desde otros artistas, y hasta el fin del año, no hay una fecha, pero nos interesa seguir con eso, más que nada porque tenemos tratos con los artistas, tú lo haces por mí–yo hago por ti, y todos los discos siempre han tenido esa expresión.

Ι.– ¿No es posible que grabéis un Aocaná en vivo después de las giras?

ODB (Max)– Cada uno de los que hemos hecho nos ha costado 2 años para pagarlo, estamos un poco traumatizados pero nos gusta, y al fin y al acabo lo que hizo Panko, cada vez que entra dinero lo volvemos a meter en el arte.

Ι.– ¿Y la próxima estación? ¿Qué país os espera?

ODB (Max)– Cataluña y Bélgica. Y luego más adelante Polonia.

Ι.– ¿Solamente Europa?

ODB (Panko)– De momento con el niño, sí, solamente Europa. Está Marruecos, el único sitio así, pero vamos a hacer sólo Europa y España. El año que viene, en teoría tenemos Sudamérica y Australia.

Ι.– ¿Hay posibilidad de volver de nuevo en invierno a Atenas?

ODB (Max)– Ojalá.

ODB (Panko)– ¿Cómo se dice «ojalá» en griego?

Nikos Aktypis– «Macari».

ODB– ¡MACARI!

N.A.– Hacemos lo mejor posible para eso. Hacemos todo lo que podemos para tenerlos aquí lo más frecuente posible, sin que ello pueda afectar sus planes.

Ι.– Muchas gracias, fue una experiencia maravillosa para nosotros. ¡Οs deseamos lo mejor para el futuro!

ODB– ¿Ya está?

Ιστοσελίδα Ojos de Brujo: http://www.ojosdebrujo.com

MySpace Ojos de Brujo: http://www.myspace.com/ojosdebrujo

MySpace Kumar: http://www.myspace.com/kumarmate

MySpace Νίκος Ακτύπης: http://www.myspace.com/samatistas

Συνέντευξη: Ελίνα Αλισαβάκη, Στέλιος Πλαΐτης
Απομαγνητοφώνηση-μετάφραση: Στέλιος Πλαΐτης
Τελική επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Ρούσκα