Οι άγνωστοι ήχοι τής Ισπανικής Γλώσσας στην Ελληνική Γλώσσα και αντίστροφα

Συγχαρητήρια Κε. Γανυμήδα για το εμπεριστατωμένο περί φωνητικής άρθρο σας. Η φωνητική - αν και ειναι κατι σημαντικοτατο για μια γλωσσα - δυστυχως στην Ελλαδα παραγνωρίζεται και ακους καθηγητριες αγγλικων να διδάσκουν στα παιδάκια ολοστρογγυλα-ολοστρογγυλα το ρημα έχω στα Αγγλικα, ως αι χεβ γιου χεβ, χι, σι χεζ. !!!
Όπως θα έχεις διαπιστωσει - από 2 -3 άρθρα που δημοσιεύω εδώ - εχω μεγαλη ευαισθησια στο θέμα της σωστης προφορας του έλιε (elle), δυστυχως ομως ολοενα και επικρατει ο γεϊσμος, ακομη και σε περιοχες που παλιοτερα ίσχυε η σωστη Καστιλιάνικη εκφορα του ελιε. Το παραδοξο ειναι οτι τα βιβλια και τα λεξικα δινουν εντος αγκυλων τη σωστη προφορα του (ένα λ ελληνικο αντιστραμμενο) που στο διεθνες φωνητικο αλφαβητο συμβολιζει τον ηχο λι οπως στη λεξη πουλιά, και με το ιδιο ακριβως λάμβδα ελληνικο αντιστραμμένο συμβολιζεται ο ιταλικος ηχος gl (orguglo) και ο πορτογαλικός lh (trabalho). Οι ίδιοι οι Ισπανοί δικαιολογουν το φαινομενο του γεΪσμού ως τεμπελιά της γλώσσας να πλατιάσει και να αφησει τον αερα να εξελεθει ενθεν και ενθεν από το κάτω μέρος της γλωσσας. Βεβεια οι Ισπανοι που ειναι γεϊστες ειναι γιατι δεν μπορουν να προφερουν το φθογγο ελιε σαν ελιε και τον προφερουν σαν εγιε είτε σαν έτζε. Μια συμφοιτητρια μου στη Ιταλια δεν μπορουσε με τιποτα να προφερει στα ιταλικα moglie > μόλιε και έλεγ μότζε προκαλώντας τον γλελωτα των Ιταλών συμφητητων της. Το ίδιο φωνητικό πρόβλημα παρουσιάζουν και οι κινέζοι. Ενας κινεζος που πουλουσε γιαλια ηλίου διαλαλουσε το εμπορευμα του φωναζοντας "γιγιά για τη μυτη" με αποτελεσμα να πεταχτει ενας παπους και να ρωταει ποια γιαγια;;
Έχω την εντυπωση παντως οτι το ζητημα ειναι πολιτικο αναμεσα σε κακως θεωρουμενο προοδευτισμο (γεΙσμός) και τον ...επάρατο συντηριτισμο (σωστη εκφορά του έλιε).
Ωστοσο εμειες οι Ελληνες που προφερουμε ανετα και τους δυο φθογγους λια και για δεν εχουμε λογο να εμαστε γεΙστες...

Παρατηρώ ότι η πλειοψηφία των καθηγητών τής ισπανικής γλώσσας δεν κατέχουν την καστιλιανική προφορά κύρους, γι’ αυτό κιόλας δεν τη διδάσκουν και δεν επικρατεί. Απ’ την άλλη είναι νομοτελειακό στη διάδοση μιας γλώσσας ως ξένη να «εκφυλίζεται» η παραδοσιακή της προφορά. Αυτό είναι και καλό και κακό. Καλό, γιατί έτσι αποδεικνύεται η δυναμική τής γλώσσας, κακό, γιατί η διδασκαλία τής γλώσσας αποδεικνύεται ότι δεν αξιοποιείται από τους ίδιους τούς δασκάλους της.

Στην Ελλάδα, όσο περισσότερο αναζητάνε οι σπουδαστές τής ισπανικής γλώσσας καθηγητές που να έχουν μητρική γλώσσα τα ισπανικά τόσο περισσότερο θα απομακρύνεται η διάδοση της καστιλιάνικης προφοράς. Και τούτο γιατί οι περισσότεροι καθηγητές δεν κατέχουν την καστιλιάνικη προφορά. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με εμφανές χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο απ’ αυτό τής Ισπανίας. Άρα είναι η εξαίρεση να μετοικίζουν Ισπανοί καθηγητές στην Ελλάδα προκειμένου να διδάξουν την γλώσσα τους. Μονάχα κάτω από ειδικές συνθήκες ένας ισπανός θα εγκαταλείψει την χώρα του για να έρθει στην Ελλάδα . Κι όταν συμβαίνει αυτό είναι ακόμα πιο σπάνιο ο ισπανός αυτός να είναι μορφωμένος. Οι περισσότεροι καθηγητές διδάσκουν την γλώσσα τους μόνο και μόνο επειδή την έχουν μητρική.

Στην Πάτρα που διαμένω έχω γνωρίσει μονάχα γυναίκες να διδάσκουν ισπανικά, οι οποίες είναι λατινοαμερικάνες, πολλές απ’ αυτές δεν έχουν βγάλει ούτε τη βασική εκπαίδευση στην χώρα τους και κατά κανόνα βρέθηκαν στην Ελλάδα επειδή ερωτεύτηκαν έλληνες ναυτικούς. Βέβαια μην φανταστεί κανείς ότι το εμπόδιο της διδασκαλίας των Καστιλιανικών είναι οι λατινοαμερικάνοι καθηγητές γιατί πιστεύω ότι ένας λατινοαμερικάνος μορφωμένος μπορεί να διδάξει την καστιλιάνικη προφορά καλύτερα κι από έναν ισπανό, αν το θέλει. Αυτό το «θέλει» θα έλεγα ότι είναι ζήτημα πολιτικής συνείδησης.

Τώρα όσον αφορά τον ουρανικό ηχηρό πλευρικό ημίφωνο [ʎ] είναι ένας ήχος και της ελληνικής γλώσσας. Επομένως είναι ανόητο να τον αντικαταστούμε με έναν άλλον ήχο που δεν είναι χαρακτηριστικός τής επίσημης προφοράς. Εμένα προσωπικά, μου σηκώνεται η τρίχα όταν ακούω έλληνα να προφέρει με το ουρανικό ηχηρό τριβόμενο [ʝ]. Με ενοχλεί πραγματικά. Αλλά δεν είναι και το μόνο που με απωθεί στην προφορά που διδάσκονται οι έλληνες.

Τώρα το γιατί έχει αντικατασταθεί ο ήχος [ʎ] με το [ʝ] σίγουρα δεν είναι θέμα τεμπελιάς τής γλώσσας. Ως προς τον τόπο άρθρωσής τους είναι και οι δύο ουρανικοί, είναι και η δύο ηχηροί, διαφέρουν μονάχα στον τρόπο άρθρωσης. Και θα έλεγα ότι ο τριβόμενος τρόπος άρθρωσης του [ʝ] χρειάζεται περισσότερη ενέργεια από τον πλευρικό ημίφωνο τρόπο άρθρωσης του [ʎ]. Άρα ζήτημα τεμπελιάς και βιολογικής οικονομίας δεν μπορεί να συμβαίνει.

Οι αντικαταστάσεις αυτές έχουν να κάνουν με τους ήχους τής μητρικής γλώσσας των λαών στους οποίους επιβλήθηκε η ισπανική. Τι θέλω να πω, ότι ένας ήχος που μας δυσκολεύει το αντικαθιστούμε με έναν άλλον ήχο σχετικό [είτε με τον τόπο, είτε με τον τρόπο άρθρωσής του] τής μητρικής μας. Καταλαβαίνετε τώρα τι διεργασίες γλωσσικές και φωνητικές έχουν συμβεί σε όλα αυτά τα ισπανόφωνα κράτη που τους επιβλήθηκε [με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο] η ισπανική γλώσσα ως μητρική. Εκεί πιστεύω ότι είναι το κλειδί τής αναζήτησης.

Ήθελα επίσης να αναφέρω ότι το μοναδικό ελληνικό λεξικό που έχει φωνητική μεταγραφή με το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο είναι αυτό των εκδόσεων "Μέδουσα". Αποτυπώνεται πραγματικά η καστιλιάνικη προφορά. Ωστόσο υπάρχουν αρκετές παραλήψεις στην φωνητική, αρκετές ανακρίβειες καθώς και λάθη. Ωστόσο παραμένει το μοναδικό λεξικό που δίνει μιας ρεαλιστική και επιστημονική φωνητική απεικόνιση των λημμάτων.