Ο Νερούδα που μάζευε ακρόπρωρα με σκαλισμένες γοργόνες. Ο Αλιέντε και το μυστικό νομοσχέδιο, που θα άλλαζε την τύχη της Χιλής. Η χορωδία χωροφυλάκων στη Ζάτουνα να τραγουδάει «Ομπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο».
Η βασίλισσα της Ισπανίας Σοφία να ακούει το '89 τη «Μήδεια» στην Όπερα του Μπιλμπάο, ανάμεσα σε Βάσκους ακροατές κι ύστερα να ρωτάει τον Μίκη Θεοδωράκη «πώς ως Κρητικός δεν έχετε μουστάκι;» και να λαμβάνει την απάντηση «το έδωσα όταν έκανε η μαμά σας έρανο για μάλλινα»!
Δεκάδες περιστατικά με πρωταγωνιστές διάσημους ή απλούς ανθρώπους, σε εποχές δύσκολες ή ωραίες, σε «θερμοκρασίες» που «από το απόλυτο ψύχος στην απόλυτη θερμότητα δοκιμάζουν και τα σίδερα», έφτιαξαν και χθες τον καμβά της μεγάλης, πολυπρόσωπης αφήγησης του Μίκη Θεοδωράκη.
Αφορμή της αναδρομής του, οι δύο συναυλίες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 27 Νοεμβρίου και την 1η Δεκεμβρίου, όταν υπέρ των στόχων του Ιδρύματος «Θώραξ» θα παρουσιαστούν το «Canto General» με τους πρώτους διδάξαντες Μαρία Φαραντούρη και Πέτρο Πανδή, το «Πνευματικό Εμβατήριο» με τη Φαραντούρη και τον Δημήτρη Καβράκο και σε πρώτη εκτέλεση η μεταγραφή για πιάνο και ορχήστρα του έργου «Ένας Όμηρος», με σολίστ την Τατιάνα Παπαγεωργίου. Στις συναυλίες συμμετέχουν η Συμφωνική Ορχήστρα και Μικρή Χορωδία του Δήμου Αθηναίων και η Χορωδία της ΕΡΤ. Διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός.
Προπαραμονή της 37ης επετείου του Πολυτεχνείου, ο Μίκης αειθαλής, μόνον λίγο πιο δυσκίνητος, έφτιαξε με το λόγο του μια «σουίτα» αναμνήσεων, όπου πρόσωπα, τόποι και χρόνοι μπερδεύονταν γλυκά. Από την κηδεία του πατέρα του, όταν ο αντικομμουνιστής παπάς του χωριού απήγγειλε Ιωάννη Δαμασκηνό. Μέχρι το μουσικό μνημόσυνο γύρω από τον τάφο του Νερούδα, όταν η ερμηνεία τού «Vienen Los Pájaros» («Έρχονται τα πουλιά») συνοδεύτηκε από τη μεταφυσική σχεδόν προσγείωση στο μνήμα ενός από τα πουλιά για τα οποία έγραφε στο ποίημά του ο μεγάλος Χιλιανός νομπελίστας.
Από εκεί στη χιονισμένη Ζάτουνα και στις μέρες εξορίας, το 1969, όταν ο Μίκης μελοποιούσε κρυφά το «Πνευματικό Εμβατήριο» πάνω στην «επική ποίηση των ατσάλινων λέξεων» του Άγγελου Σικελιανού. Κι ύστερα η πρώτη δοκιμή των τραγουδιών με την αυτοσχέδια χορωδία των τριών μεθυσμένων από τσικουδιά χωροφυλάκων.
Μετά πίσω στην πρώτη γνωριμία με τον Νερούδα στο Παρίσι, αλλά και στη γνωριμία το 1973 με τον Αλιέντε στο Βαλπαρέζο, όταν ο Χιλιανός πρόεδρος του εκμυστηρεύτηκε ένα μεγάλο μυστικό: «Περνάμε νομοσχέδιο όπου ο πρόεδρος θα είναι κι αρχηγός του στρατού. Ο μόνος που το ξέρει είναι ο στενός μου φίλος, Αουγκούστο Πινοσέτ»!
Από την αφήγησή του πέρασαν θραυσματικά κι άλλες, δεκάδες μνήμες, αναφορές αλλά και υπαινιγμοί («ως Κρητικός παππούς θα σας δώσω μια ευχή: Οι Έλληνες πρέπει να κάνουν αυτό που δεν μπορούν») και παράπονα («τα τελευταία χρόνια δεν περιλαμβάνομαι στους εκλεκτούς του Μεγάρου»).
Η Μαρία Φαραντούρη, συμμέτοχος σε πολλές απ' αυτές τις ιστορικές στιγμές, ανακάλεσε την παρουσία του Νερούδα στις πρόβες ενόψει της πρεμιέρας του «Canto General» στο Παρίσι. Ο Δημήτρης Καβράκος εξομολογήθηκε πως τα θεοδωρακικά ακούσματα «ήταν ο λόγος που ασχολήθηκα με τη μουσική» και πως μελετώντας το έργο του Μίκη «βρήκα κοινά με την ιστορία του πατέρα μου, που τον σκότωσαν για τις ιδέες του». Ο Λουκάς Καρυτινός δεν εξήρε μόνον τον κορυφαίο συνθέτη αλλά και τον «άνθρωπο που έδινε πάντα λύσεις στα εθνικά μας αδιέξοδα». Και ως νεότερη στην «οικογένεια» του Μίκη, η Τατιάνα Παπαγεωργίου επισήμανε ότι το έργο του είναι τόσο πλούσιο, ώστε δεν φτάνει μια ζωή για να το αποκωδικοποιήσεις.
Info: Εισιτήρια προπωλούνται στα ταμεία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και στο εκδοτήριο της Ομήρου 8. Στοιχίζουν 80, 60, 40, 22 και 13 ευρώ. Τα έσοδα διατίθενται υπέρ της δημιουργίας από το ίδρυμα «Θώραξ» Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στον «Ευαγγελισμό».