INSTITUTO CERVANTES DE ATENAS - CULTURA - EXPOSICIÓN
20.01-19.03.2016
Exposición de Ártemis Alcalay / Έκθεση της Αρτέμιδoς Αλκαλάη
Judíos griegos sobrevivientes del Holocausto. Una narración plástica
Έλληνες εβραίοι επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Μια εικαστική αφήγηση
En colaboraión con el Museo Judío de Grecia / Σε συνεργασία με το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος
Una serie de fotos-retratos de sefarditas griegos que sobrevivieron de los campos de concentración nazis. Estas personas que son parte de la historia de la II Guerra Mundial, revelan sus recuerdos delante de la cámara fotográfica.
Desde 2012, la artista Ártemis Alcalay, investiga, viaja por Grecia y el extranjero y habla con los sobrevivientes de las comunidades judías, muy activas antes de la guerra.
Construyendo un puente entre el documento histórico y el arte, combina, en el mismo plano, la persona con una obra suya de la serie “casa: una itinerancia”. La arquetípica forma de la casa-hogar que presupone un lugar de alegría, felicidad y calor familiar, despierta la memoria y da comienzo a un diálogo entre el pasado y el presente, entre la herida y la curación, entre la palabra y el silencio.
Los retratos de los sefarditas salonicenses y atenienses, de nacionalidad española, que lograron sobrevivir gracias a los esfuerzos del Cónsul de España en Atenas Sebastián Romero de Radigales, se exponen por primera vez. Radigales arriesgó su carrera para salvarlos. Logró protegerlos, les dio nuevos pasaportes, demoró su expatriación presionando constantemente los gobiernos español y alemán y, finalmente, consiguió que les trasladaran del campo de concentración Bergen-Belsen a España.
La exposición contiene además documentos originales (o fotocopias de ellos) como certificados de nacionalidad, correspondencia sobre cómo conseguir los pasaportes de los sobrevivientes de nacionalidad española y libros escritos por ellos en varios idiomas.
La mirada de la artista plàstica Artemis Alcalay se ha zambullido en las profundidades del alma humana de tal manera que ha logrado crear, una vez más -y quizás sin tener conciencia de ello- un tapiz complejo con el hilo rojo característico de sus obras. Me atrevería a decir aún que la artista ha dado aquí un paso adelante: ella misma es parte de este tapiz colectivo.
Artemis Alcalay “ha tejido” en un invisible telar un canto ecuménico que se puede escuchar sutilmente en cada imagen.
Marta Silvia Dios Sanz
Inauguración: 20.01.2016, 19.30 h. Hablará la historiadora Odette Varon Vassard y Ártemis Alcalay ofrecerá una visita guiada.
Sala de Εxposiciones del Instituto Cervantes de Atenas. Mitropóleos 23. Entrada libre.
Horario: lunes-viernes: 10.00-21.00 h. Sábado: 10.00-14.00 h. Cerrado: domingos y 14.02.2016.
Πρόκειται για μια σειρά φωτογραφιών –πορτραίτων, των Ελλήνων Εβραίων επιζώντων των ναζιστικών στρατοπέδων. Τα πρόσωπα αυτά εγγεγραμμένα πλέον στην ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ξεδιπλώνουν τη μνήμη τους μπροστά στο φακό…
Από το 2012 η εικαστικός Άρτεμις Αλκαλάη, ερευνά, ταξιδεύει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και συνομιλεί με τους επιζώντες των –προπολεμικά, ακμαίων εβραϊκών κοινοτήτων.
Χτίζοντας μια γέφυρα μεταξύ ιστορικού ντοκουμέντου και τέχνης συνδυάζει στο ίδιο πλάνο τον άνθρωπο μαζί με ένα δικό της έργο από τη σειρά «σπίτι: μια περιπλάνηση». Το αρχετυπικό σχήμα της οικίας-εστίας, δηλωτικό τόπου χαράς, ευτυχίας και οικογενειακής θαλπωρής, ανακαλεί μνήμες και ξεκινά ένα γόνιμο διάλογο μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, τραύματος και επούλωσης, λόγου και σιωπής.
Στο Ινστιτούτο Θερβάντες για πρώτη φορά εκτίθενται και πορτρέτα Σεφαραδιτών με ισπανική υπηκοότητα και έγγραφα, από τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, που διασώθηκαν χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες του πρόξενου της Ισπανίας στην Αθήνα, Sebastián Romero de Radigales.
Ο Radigales διακινδύνευσε τη σταδιοδρομία του για να τους σώσει από βέβαιο θάνατο στα ναζιστικά στρατόπεδα. Σε πείσμα των καιρών, μέσα σε εχθρικό περιβάλλον κατάφερε να τους προστατεύσει, να εκδώσει νέα διαβατήρια, να καθυστερήσει την εκτόπιση τους και τελικά πιέζοντας διαρκώς και την ισπανική και τη γερμανική διοίκηση να εξουσιοδοτήσει την ασφαλή μεταφορά τους από το γερμανικό στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλσεν στην Ισπανία.
H έκθεση συνοδεύεται από πρωτότυπα έγγραφα πιστοποιητικών υπηκοότητας, αλληλογραφία διαβατηρίων (ή φωτοτυπίες) των επιζώντων με ισπανική υπηκοότητα, καθώς και βιβλία που έχουν γράψει οι επιζώντες σε διάφορες γλώσσες.
Το βλέμμα της εικαστικού Αρτέμιδος Αλκαλάη βυθίστηκε στην ανθρώπινη ψυχή με τέτοιο τρόπο που δημιούργησε ακόμα μια φορά – και ίσως ασυνείδητα - ένα σύνθετο χαλί με το χαρακτηριστικό κόκκινο νήμα των έργων της. Αλλά, τολμώ να πω ότι η καλλιτέχνιδα κάνει εδώ ένα βήμα πάρα πέρα∙ η ίδια έχει συμπεριληφθεί σε τούτο το συλλογικό χαλί.
Η Άρτεμις Αλκαλάη «κέντησε» σε αόρατο αργαλειό ένα οικουμενικό άσμα που αφουγκραζόμαστε διακριτικά σε κάθε εικόνα.
Μάρτα Σίλβια Ντιός Σανς
Εγκαίνια: 20.01.2016, 19.30 . Θα μιλήσει η ιστορικός Οντέτ Βαρών Βασάρ και η Άρτεμις Αλκαλάη θα ξεναγήσει το κοινό στην έκθεση.
Αίθουσα Εκθέσεων του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας. Μητροπόλεως 23. Είσοδος ελεύθερη.
Ωράριο: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-21.00. Σάββατο: 10.00-14.00. Κλειστά: Κυριακές και 14.03.2016.
Ártemis Alcalay nació en Atenas en 1957. Estudió pintura, escenografía e historia del arte en la Facultad Superior de Bellas Artes de Atenas, con D. Mitarás, Y. Móralis, V. Vasiliadis y M. Labraki-Placa. Hizo sus estudios de posgrado en Studio Art con la New York University, en Venecia y Nueva York. En la misma Universidad hizo estudios de fotografía con Gerry Pryor y en Atenas con Laura Dodson y Camilo Nola. Estudió también diseño textil con María Leonidu.
Expone con regularidad en Grecia y en el extranjero y obras suyas forman parte de varias colecciones, públicas y privadas, de Grecia y de otros países.
Η Άρτεμις Αλκαλάη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Σπούδασε ζωγραφική, σκηνογραφία και ιστορία της τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με τους Δ. Μυταρά, Γ. Μόραλη, Β. Βασιλειάδη και Μ. Λαμπράκη-Πλάκα. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές σε Studio Art στο New York University, στη Βενετία και στη Νέα Υόρκη. Στο ίδιο πανεπιστήμιο σπούδασε φωτογραφία με τον Gerry Pryor καθώς και στην Αθήνα με τη Laura Dodson και τον Καμίλλο Νόλα. Έκανε επίσης σπουδές υφαντικής με τη Μαρία Λεωνίδου. Εκθέτει τακτικά στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, ενώ έργα της ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες