Ποιον θα σόκαραν σήμερα οι ηδονικές «Δεσποινίδες της Αβινιόν»; Κι όμως, στα χρόνια του Πικάσο η απεικόνιση του ερωτισμού πρόσφερε μιας πρώτης τάξεως διέξοδο από τον αστικό πουριτανισμό της εποχής.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Πέρα από εποχές, ο Πικάσο λάτρευε να αποενοχοποιεί, μέσα από τα έργα του, την ερωτική επιθυμία και τον αισθησιασμό. Αλλωστε, ο ίδιος είχε πει «η τέχνη και η σεξουαλικότητα είναι το ίδιο πράγμα».
Το Μουσείο Πικάσο της Βαρκελώνης, που στεγάζεται σε ένα μεσαιωνικό παλάτι εν μέσω κατάφυτων κήπων στην οδό Montacada, νότια της πόλης, καυχιέται για τη μεγαλύτερη συλλογή στον κόσμο των πρώιμων έργων του καλλιτέχνη. Φέτος το μουσείο κατάφερε να αποκτήσει υπό τη μορφή δανείου κι ένα μεγάλο αριθμό ιαπωνικών ερωτικών σχεδίων του 19ου αιώνα που ανήκαν στην προσωπική συλλογή του Πικάσο.
Τα ιαπωνικά αυτά σχέδια είναι γνωστά υπό την ποιητική ονομασία «σούνγκα», δηλαδή «ζωγραφική της άνοιξης». Αλλωστε, η άνοιξη είναι μια συνηθισμένη μεταφορά για τον έρωτα στην ιαπωνική κουλτούρα. Πρόκειται για εξαιρετικά τολμηρές για την εποχή τους εικόνες, συνήθως σχεδιασμένες σε ξυλογραφία, που αναπαριστούν τον έρωτα σε όλα του τα στάδια.
Κάθε πιθανή ερωτική περίπτυξη σε όλες τις μορφές, από τον ετεροφυλοφιλικό ώς τον ομοφυλοφιλικό έρωτα, με εραστές όλων των ηλικιών αλλά και κάθε μορφή φετίχ αποτελούσαν τη θεματολογία των σούνγκα. Καθώς ήταν προσιτά στο ευρύ κοινό γιατί μπορούσαν να παραχθούν μαζικά, τα απολάμβαναν πλούσιοι και φτωχοί, χωρίς να θεωρούνται ταμπού.
Στην έκθεση με τίτλο «Μυστικές εικόνες. Ο Πικάσο και τα ιαπωνικά ερωτικά σχέδια» (που θα εγκαινιαστεί στις 5 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει ώς τα μέσα του Φεβρουαρίου του 2010), παρουσιάζεται για πρώτη φορά αυτή η συλλογή των ιαπωνικών σούνγκα σε έναν οπτικό διάλογο με πίνακες και σχέδια ερωτικής θεματολογίας, που δημιούργησε ο Πικάσο μεταξύ του 1964 και του 1970. Ενώ το έργο του εμποτίζεται από ερωτισμό και αισθησιασμό, υπήρξαν δύο περίοδοι -κατά την έναρξη της σταδιοδρομίας του (1900-1908) και κατά τα ύστερα χρόνια της καλλιτεχνικής του δημιουργίας (1964-1972) - που ο καλλιτέχνης αφιερώθηκε σε ερωτικά θέματα.
Αφιερωμένος στον έρωτα
Οι σημειώσεις και τα σκίτσα της πρώτης περιόδου αποτελούν ένα ασεβές αυτοβιογραφικό χρονικό ωμού ρεαλισμού της νεανικής του ηλικίας, όταν ως φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης περιφερόταν σε κακόφημα στέκια και οίκους ανοχής.
Στα σχέδια των τελευταίων ετών οι διάφορες διαμορφώσεις, οι προοπτικές και οι τεχνικές της αναπαράστασης τροφοδοτούν τις εικόνες με ένα τόσο ισχυρό ερωτικό βάρος, ώστε να τοποθετούν το θεατή στη θέση ενός απροκάλυπτου ηδονοβλεψία, στον οποίο και απευθύνεται η σκηνή. Το ανθρώπινο σώμα και η ερωτική επιθυμία αποτυπώνονται άλλοτε με τη χρήση τολμηρών κυβιστικών και φουτουριστικών στοιχείων, άλλοτε υπό μια εξπρεσιονιστική ματιά, άλλοτε με την επιστροφή στο νεοκλασικισμό και άλλοτε υπό τη μορφή σουρεαλιστικών συνθέσεων.
Παρά τις υφολογικές αυτές παραλλαγές, πρόκειται απλά για επιτηδευμένες παραμορφώσεις του ιδίου θέματος, του έρωτα. Ενός έρωτα ωμού και βίαιου. *
Πηγή: www.enet.gr