«Η ζωή των άλλων, έτσι όπως φτάνει ως εμάς μέσα από τη λεγόμενη πραγματικότητα, δεν είναι κινηματογράφος αλλά φωτογραφία, πράγμα που σημαίνει πως δεν είμαστε ικανοί να συλλάβουμε τη δράση, παρά μόνο τα ελεατικώς καταχωρημένα θραύσματά της. Δεν υπάρχει τίποτ’ άλλο εκτός από τις στιγμές κατά τις οποίες βρισκόμαστε μ’ αυτόν τον άλλον που νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε τη ζωή του, είτε όταν μας μιλούν γι’ αυτόν είτε όταν εκείνος μας αφηγείται τι του συνέβη ή προβάλλει μπρος στα μάτια μας αυτό που προτίθεται να κάνει. Στο τέλος μένει ένα λεύκωμα με φωτογραφίες, με στιγμιότυπα: ποτέ το μέλλον δεν πραγματοποιείται μπρος στα μάτια μας, το άλμα από το χτες στο σήμερα, η πρώτη βελόνα της λησμονιάς στη μνήμη.» [Χούλιο Χορτάσαρ, Το κουτσό]

Αγαπητέ επισκέπτη,

Σήμερα η αίθουσα του Ινστιτούτου Θερβάντες παίρνει τη μορφή μιας πολύσημης εικαστικής γραφής που έρχεται να μας εξιστορήσει με ιδιαίτερη ευαισθησία τις ζωές Ελλήνων Εβραίων επιζώντων από το Ολοκάυτωμα.

Το βλέμμα της εικαστικού Άρτεμις Αλκαλάη βυθίστηκε στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής με τέτοιο τρόπο που δημιούργησε ακόμα μια φορά –και ίσως ασύνειδα- ένα σύνθετο χαλί με το χαρακτηριστικό κόκκινο νήμα των έργων της. Αλλά τολμάω να πω ότι η καλλιτέχνιδα κάνει εδώ ένα βήμα πάρα πέρα∙ η ίδια έχει συμπεριλφθεί σε τούτο το συλλογικό χαλί.

Οι φωτογραφίες αυτές θα μπορούσαν να είναι θραύσματα μιας συνταρακτικής ιστορίας. Η τέχνη όμως καλείται να χαρίσει μια συνοχή εκεί που η ζωή έχει βιώσει τη φρίκη σε όλες τις εκφάνσεις της. Χάρη στη τέχνη η άναρθρη κραυγή γίνεται εδώ λόγος, ένας λόγος βαθύτατα ανθρώπινος.

Αν και μπορεί να φανεί παράδοξο η κάθε ατομική ιστορία γίνεται οικουμενική υπερβαίνοντας τα δικά της όρια για να ενταχθεί σε μια συλλογική αφήγηση που αποσκοπά στην απονομή νοήματος και… δικαιοσύνης.

Η Άρτεμις Αλκαλάη «κέντησε» σε αόρατο αργαλειό ένα οικουμενικό άσμα που αφουγκράζεται διακριτικά σε κάθε είκονα.

Αξίζει, αγαπητέ επισκέπτη, να ανοίγεις την καρδιά σου για να ακούσεις την ιστορία που περιμένει κρυμμένη σε κάθε φωτογραφία.

Marta Silvia Dios Sanz