Τα οστά της 62χρονης Σεβερίνα Γκόμεζ και άλλων 23 ανθρώπων, των οποίων οι σοροί βρίσκονταν μαζικά θαμμένοι επί 75 χρόνια ανασύρθηκαν τελικά αυτήν την εβδομάδα από το συλλογικό αυτό τάφο στην επαρχία έξω από το χωριό Λόμα ντε Μοντίγια, στην κεντρική Ισπανία. Με τα χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη, τα σώματά τους εντοπίστηκαν δίπλα σε κάλυκες.
Αγωνιώντας μέλη των οικογενειών τους παρακολουθούσαν τις εργασίες εκταφής από ειδικούς αρχαιολόγους και εθελοντές, οι οποίοι έσκαψαν κάτω από στρώματα λάσπης για να αποκαλύπτουν στοιχεία για τα εγκλήματα που διεπράχθησαν στην κορύφωση του ισπανικού εμφυλίου στην Ισπανία. Ενός εμφυλίου, που ακόμη στοιχειώνει περιοχές της Ισπανίας και αποτέλεσε το προοίμιο για την αιματοχυσία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ύστερα από μια δεκαετία σκληρών αντιπαραθέσεων γύρω από τον τρόπο επούλωσης των πληγών, που άφησε η εμφύλια σύρραξη και η δικτατορία χωρίς να έρθουν στην επιφάνεια προαιώνια πάθη και μίση, η κυβέρνηση της Ισπανίας δημοσίευσε την Πέμπτη στο Ιντερνετ τον πρώτο χάρτη της χώρας, στον οποίο καταγράφονται 2.000 μαζικοί τάφοι από τον εμφύλιο.
Ο χάρτης είναι ένα μόνο από τα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης μιας βάσης δεδομένων με τα ονόματα των θυμάτων και τις περιοχές των τάφων, που σχεδιάστηκε για να ικανοποιήσει τα αιτήματα ανθρώπων, όπως ο εγγονός της Γκόμεζ, Αγκουστίν Φερνάντες, ο οποίος είχε τεθεί επικεφαλής της εκστρατείας για την εκταφή των σορών στη Λόμα ντε Μοντίγια.
Διχασμένο το χωριό
«Παλιά πηγαίναμε και καταθέταμε λουλούδια την Ημέρα των Αγίων Πάντων, αλλά η αστυνομία μάς σταματούσε, ενώ άλλοι πετούσαν τα λουλούδια. Ακόμη και σήμερα το χωριό είναι διχασμένο», εξηγεί ο Φερνάντες, 64 ετών, που περιμένει τα αποτελέσματα DNA για να αναγνωρίσει τη γιαγιά του. Η Σεβερίνα Γκόμεζ ήταν μεταξύ των 120.000 αριστερών που δολοφονήθηκαν από τις εθνικιστικές δυνάμεις του στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο, αφότου ο τελευταίος ανέτρεψε την εκλεγμένη κυβέρνηση της Ισπανίας το 1936. «Ο πατέρας μου πέθανε με τον πόνο ότι ποτέ δεν εντόπισε τη σορό της μητέρας του», προσθέτει ο Φερνάντες.
Το 2007 η σοσιαλιστική κυβέρνηση θέσπισε ένα νόμο «ιστορικής μνήμης», όπως βαφτίστηκε για την αναγνώριση των θυμάτων του καθεστώτος Φράνκο. Παράλληλα η κυβέρνηση αποφάσισε την απομάκρυνση 570 φρανκικών μνημείων και συμβόλων από δημόσιους χώρους, την παροχή 13.400 συντάξεων σε ανθρώπους που ορφάνεψαν ή εξορίστηκαν ως παιδιά και την εκχώρηση ισπανικής υπηκοότητας σε 188.000 απόγονους εξόριστων.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα μιας 4ετούς εργασίας ο υπουργός Εσωτερικών, Αλφρέντο Πέρες Ρουμπαλκάμπα, δήλωσε: «Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι θαμμένος σε χαντάκι». Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι πως η κυβέρνηση του Χοσέ Λουίς Θαπατέρο πέτυχε τον στόχο της, να επουλώσει τις πληγές του εμφυλίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Μαρία Ευγενία Γιαγκουέ, κόρη ενός εκ των πλέον διαβόητων στρατηγών του Φράνκο, η οποία έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στο υπουργείο Άμυνας για να παραπονεθεί για την απομάκρυνση προτομής του πατέρα της από αθλητικό κέντρο του Μπούργκος.
Άλλοι εκτιμούν ότι η κυβέρνηση έπρεπε να κάνει περισσότερα. «Είναι σπουδαίο ότι η κυβέρνηση δημοσιοποίησε τον χάρτη. Δεν καταλαβαίνω όμως γιατί αρνείται να αναζητήσει μαζικούς τάφους και να προχωρήσει στην εκταφή θυμάτων η ίδια, αφήνοντας το σχετικό έργο σε εθελοντές», σχολιάζει ο Εμίλιο Σίλβα, πρόεδρος της Ένωσης για την αποκατάσταση της Ιστορικής Μνήμης.
Πηγή: www.kathimerini.gr