Οι Καταλανοί έχουν ένα μονοπώλιο στον… οικοδομικό τομέα: τα ανθρώπινα κάστρα ή καστέλς (castells). Οι καστελιέρς χτίζουν εδώ και 200 χρόνια αυτούς τους πανύψηλους “πύργους” στη νοτιοδυτική Καταλονία, και ιδίως στις περιοχές της Ταραγκόνα και του Πενεδές. Η μοναδική στο είδος της αυτή φολκλορική παράδοση έχει, απ’ ότι λέγεται, τις ρίζες της στις μεσαιωνικές τακτικές πολιορκίας, ενώ σήμερα είναι ένα ερασιτεχνικό σπορ, το οποίο όμως όλοι παίρνουν στα σοβαρά.

Η πρώτη τους χρυσή εποχή ήταν στη δεκαετία του 1880, όταν ομάδες μερικών εκατοντάδων ανθρώπων άρχισαν να σχηματίζουν πύργους διαφόρων μεγεθών, που έφταναν σε ύψος μέχρι και τους δέκα ορόφους. Η δεύτερη χρυσή εποχή ήρθε στη δεκαετία του 1990, όταν η παράδοση αυτή άρχισε ξαφνικά να προσελκύει την προσοχή των Καταλανών από κάθε γωνιά του τόπου. Στην τελευταία καταμέτρηση που έγινε, οι ομάδες των καστελιέρς (οι λεγόμενες κόλιες) είχαν φτάσει τις 78.
Σήμερα, αρκετές από αυτές τις ομάδες δραστηριοποιούνται μέσα και γύρω από την Βαρκελώνη. Μαζί με τις υπόλοιπες (οι καλύτερες είναι από τις περιοχές Βαλς και Βιλαφράνκα ντε Πενεδές) διαγωνίζονται σε τοπικές γιορτές και εκδηλώσεις από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο. Κάθε δύο χρόνια (τα μονά έτη) διοργανώνεται ένα πρωτάθλημα στην αρένα της Ταραγκόνα. Κατά την διάρκεια της γιορτής Φέστες ντε λα Μερσέ το Σεπτέμβριο, θα δείτε ντόπιες και άλλες ομάδες να διαγωνίζονται στην Πλάσα ντε Σαντ Τζάουμε της Βαρκελώνης.
Οι καστελίερς προσπαθούν να “χτίζουν” ανθρώπινους ορόφους φτάνοντας όσο ψηλότερα μπορούν, και στη συνέχεια να κατέβουν χωρίς να αφήσουν το οικοδόμημα να καταρρεύσει σε έναν ανθρώπινο σωρό. Η βάση του κορμού τρονκ) αποτελείται από ένα πλήθος ανθρώπων στοιχισμένο ομόκεντρα (τη λεγόμενη πίνια), πάνω στο οποίο αρχίζουν να σκαρφαλώνουν σχηματίζοντας κάστρα διαφόρων τύπων. Το καλύτερο ίσως που έχει γίνει είναι το τρες ντε ντέου ή τρία επί δέκα, που σημαίνει δέκα επίπεδα ανθρώπων που πατούν ο ένας στον ώμο του άλλου. Άλλοι δύσκολοι σχηματισμοί είναι το κατρ ντε νόου (τέσσερα επί εννιά) και το σινκ ντε βουίτ (πέντε επί οκτώ). Συχνά η πίνια ή βάση δεν παρέχει την απαιτούμενη στήριξη, κι έτσι το δεύτερο επίπεδο υποστηρίζεται από επιπλέον καστελιέρς που σχηματίζουν το λεγόμενο φόλρε (πλαίσιο). Ενίοτε προστίθενται και μανίλιες (κυριολεκτικά η λέξη σημαίνει χειροπέδες αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση αναφέρεται σε ακόμα ένα ανθρώπινο στρώμα) για να στηρίξουν το τρίτο επίπεδο. Εκεί που δεν υπάρχει υποστήριξη ούτε από μανίλιες ούτε από φόλρε (πράγμα πολύ πιο δύσκολο), το κάστρο ονομάζεται νετ (καθαρό).
Ένα επιτυχημένο καρτ ντε νόου χρειάζεται 500 συμμετέχοντες και έχει την εξής όψη: στη βάση μία πολυάριθμη πίνια ασκεί δύναμη προς το κέντρο. Στους ώμους της στέκεται ένα μικρό φόλρε. Από πάνω σχηματίζονται τέσσερα επίπεδα τεσσάρων ατόμων το καθένα με τα χέρια πλεγμένα γύρω από τους ώμους. Το έβδομο επίπεδο αποτελείται από δύο άτομα, στους ώμους των οποίων θα σκαρφαλώσει το προτελευταίο επίπεδο, δηλαδή ένα ακόμα άτομο. Η αγκούλια (κορυφή) του κάστρου σχηματίζεται από ένα ελαφρύ παιδί το λεγόμενο ανσανέτα, το οποίο σκαρφαλώνει μέχρι το ψηλότερο αυτό σημείο και κουνάει τα χέρια του, σημάδι ολοκλήρωσης του ανθρώπινου κάστρου. Στη συνέχεια κατεβαίνει και πάλι κάτω και κάθε επίπεδο διαλύεται σταδιακά μέχρι να μείνει μόνο η βάση. Το κάστρο πρέπει να αποσυναρμολογηθεί χωρίς να καταρρεύσει.
Πηγή: National Geografic Traveler (Βαρκελώνη).