Της Άννας Ρόζενμπεργκ
Φέτος συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια απουσίας του Λόρκα και δέκα του Ελύτη, κι αυτή η διπλή επέτειος μνήμης μάς δίνει το έναυσμα να ξαναδούμε τους δύο ποιητές μέσα από ένα αντικαθρέφτισμα, στο πλαίσιο της πλατιάς απήχησης του Ισπανού συγγραφέα στη χώρα μας.
Ο Λόρκα μπαίνει στη ζωή του Ελύτη πριν από την Κατοχή -ήδη το 1938, στο άρθρο-απάντηση προς τον Γιώργο Θεοτοκά γύρω από τον υπερρεαλισμό, ο Ελύτης αναφέρει τον Λόρκα ως έναν από τους ποιητές της «νέας πραγματικότητας». Σε μια συνέντευξή του στα 1942 δηλώνει: «Ο ποιητής που αυτή τη στιγμή μ’ ενδιαφέρει περισσότερο, είναι ο Ισπανός Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, που τον θεωρώ σαν τον σημαντικότερο λυρικό της σύγχρονης Ευρώπης».
Η αναγνώριση αυτή του Λόρκα από τον Ελύτη έρχεται σε μια εποχή όπου η ανάγκη για ανανέωση της ποίησης στην Ελλάδα είναι επιτακτική. Η συζήτηση για τον υπερρεαλισμό, που έχει αρχίσει στα χρόνια του Μεσοπολέμου, συνεχίζεται παράλληλα με το αίτημα για ελληνικότητα και στροφή προς την παράδοση. Ο Ελύτης, που λαμβάνει ενεργό μέρος στις αναζητήσεις αυτές, ανακαλύπτει στον Λόρκα ένα ελκυστικό μείγμα παράδοσης και πρωτοπορίας. Έτσι, χρησιμοποιεί κατά μια έννοια τον Λόρκα, έναν συγγραφέα που είχε ήδη αποκτήσει διεθνή φήμη, για να εισαγάγει ομαλότερα και να νομιμοποιήσει έναν «μεσογειακό υπερρεαλισμό» στην Ελλάδα.
Ο Λόρκα θα συντροφεύει για πάντα τον ποιητή του Αιγαίου, ο οποίος με τη σειρά του θα βρίσκει συνεχώς νέους τρόπους να πλησιάζει και να συνομιλεί με τον ποιητή της Ανδαλουσίας. Ο Ελύτης μιλάει για τον Λόρκα και με τον Λόρκα στα πεζά, τις συνεντεύξεις και τα άρθρα του, και βεβαίως στο ίδιο το ποιητικό έργο του, όπου μπορεί κανείς να βρει δημιουργικά αφομοιωμένα στοιχεία από το έργο του ομοτέχνου του. Αναμφίβολα, μαγεύεται. Μέσα από τους στίχους του Λόρκα, ο Ελύτης ανακαλύπτει ήχους και συνδυασμούς πρωτάκουστους, και συνωμοτεί με τον Νίκο Γκάτσο στην απαγγελία στίχων στα ισπανικά, όπως εκείνων των διάσημων στίχων από τη «Romance de la Guardia Civil Española (Ρομάντσα της Ισπανικής Χωροφυλακής)»:
Πηγή: hispanistas.web.auth.gr