Με τα σώματά τους εξοικειωμένα στις στερήσεις και το μόχθο και το μυαλό τους αποφασισμένο κόντρα στο θάνατο, ζούν λιτά και μετρημένα. Προτιμούν τον πόλεμο απ’την ειρήνη και όταν δεν βρίσκουν ξένους εχθρούς, τους αναζητούν ανάμεσά τους. - Ρωμαίος ταξιδιώτης, 1ος αιώνας π.χ. για τους κάτοικους των Αστουριών

Μην αναζητάτε τον Παράδεισο! Βρίσκεται εδώ – βρίσκεται εδώ – βρίσκεται εδώ!. - Άραβας ποιητής, για τη Γρανάδα

Οπου κι αν είμαστε δακρύζουμε για την Ισπανία, επειδή γεννηθήκαμε εκεί και είναι η πατρίδα μας.. - Εξορισμένος Μαυριτανός, μετά το διωγμό τους, το 1609

Οι Ισπανοί είναι καλοί χριστιανοί, αλλά ανήθικοι. - Ενετός διπλωμάτης, 16ος αιώνας

Ποτέ μετά από εφτακόσια χρόνια συνεχούς πολέμου, ποτέ μετά από εκατό χρόνια συνεχούς ειρήνης, δε βρισκόταν η Ισπανία σε τέτοια κατάσταση ερειπίων και πενίας όπως είναι σήμερα. - Παρατηρητής της εποχής, 1600

Από τότε που ο θεός έπλασε τον κόσμο, δεν υπήρξε αυτοκρατορία περισσότερο εκτενής όσο εκείνη της Ισπανίας, επειδή από την ανατολή μέχρι τη δύση του ο ήλιος δε σταματά ποτέ να λάμπει στα εδάφη της. - Φρανθίσκο Ουγάτε ντε Ερμόσα, 1655

Η Ισπανία είναι βασικά έθνος ευγενικών ανθρώπων, μια χώρα που επί τρείς αιώνες δεν έκανε τίποτα εναντίων των Ινδιών και της Αμερικής. Στην Ισπανία περίμεναν τα γαλιόνια όπως στη Γαλλία ψηφίζουν τον προϋπολογισμό. - Βίκτωρ Ουγκώ

Ας αφήσουμε τους άλλους να δυσφορούν για την έλλειψη αυτοκινητόδρομων ή πολυτελών ξενοδοχείων και όλων των λοιπών ανέσεων. Εγώ προτιμώ την άγρια ύπαιθρο, τα μαγευτικά ταξίδια, την ειλικρινή φιλοξενία που χρωματίζει τη ρομαντική Ισπανία. - Ουάσιγκτον Ίρβινγκ

Ο ισπανικός αγώνας είναι ο αγώνας της αντίδρασης εναντίον του λαού, εναντίον της ελευθερίας. Ολόκληρη η ζωή μου ως καλλιτέχνη δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα συνεχή αγώνα εναντίον της αντίδρασης και του θανάτου της τέχνης...Στον πίνακα που δουλεύω, και που θα τον ονομάσω Guernica, εκφράζω ξεκάθαρα την αποστροφή μου για την κάστα των στρατιωτικών, που βύθισε την Ισπανία σε έναν ωκεανό πόνου και θανάτου. - Πάμπλο Πικάσο, Μάιος 1937

Στην Ισπανία οι νεκροί είναι περισσότερο ζωντανοί από τους νεκρούς σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. - Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

Ένα σύννεφο σκόνης, που πλανήθηκε στον αέρα, όταν μια μεγάλη φυλή ανθρώπων κάλπασε στην οδό της ιστορίας. - Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ

Αν ο λαός της Ισπανίας έχει ένα κοινό γνώρισμα, αυτό είναι η υπερηφάνεια, αν έχει και δεύτερο είναι η κοινή λογική και αν έχει και τρίτο είναι η απουσία πρακτικού πνεύματος. Η κοινή λογική τους είναι τόσο αλύγιστη όσο οι πεδιάδες της Καστίλης και γίνεται λιγότερο αλύγιστη όσο απομακρυνόμαστε από την Καστίλη. Στην καλύτερη περίπτωση, συνδυάζεται με πλήρη έλλειψη πρακτικού πνεύματος. Στο νότο γίνεται γραφική. Στα παραθαλάσσια μέρη γίνεται αγενής και μεσογειακή. Στο βορρά, τη Ναβάρα και την Αραγονία, υπάρχει τόση παράδοση γενναιότητας ώστε γίνεται ρομαντική.Και κατά μήκος των ακτών του Ατλαντικού, όπως σε όλες τις χώρες που συνορεύουν με μια κρύα θάλασσα, η ζωή είναι τόσο πρακτική ώστε δεν υπάρχει χρόνος για κοινή λογική. - Έρνεστ Χέμινγκουεϊ, Θάνατος το απόγευμα

Ο παραλογισμός είναι τα νεύρα και η ραχοκοκαλιά της Ισπανίας. - Έιντζελ Γκάβινετ, ιστορικός

Aκόμα και η ίδια η ισπανικότητα, το καστιθίσμο, το υλικό που δένει το έθνος και κάνει το χρώμα του να ξεχωρίζει αμέσως, ακόμα κι αυτή μετριάζεται στις επαρχίες και έχει το φως, τη σκιά της και τις παραμορφώσεις της. Ο κλασικός Καταλανός έχει μέσα του κάτι από τη στοχαστική ποιότητα που χάριζε ο El Greco στους αγίους του, ή ο Βελάσκεθ στους Αψβούργους του: τα μάτια του είναι βαθουλωτά, η έκφρασή του συλλογισμένη και είτε κατευθύνεται σε μια παράγκα καβάλα στο μουλάρι του ή βγαίνει από ένα νάιτ κλάμπ για να μπεί στην Άλφα Ρομέο του, φαίνεται σαν να είναι βαθιά βυθισμένος σε σκέψεις. Αυτή η σοβαρότητα είναι πιο έντονη στην Καταλονία, λιγότερο έντονη στη Γαλικία, αποκρυσταλλωμένη στη Χώρα των Βάσκων και παρωδία στη φανταχτερή Ανδαλουσία. - Γιάν Μόρις, Στην Ισπανία