Το γνωρίζετε ότι στα Ισπανικά τής Καστίλης υπάρχουν 17 ήχοι άγνωστοι στον Έλληνα ομιλητή, και ότι στην Νεοελληνική Γλώσσα υπάρχουν 13 ήχοι άγνωστοι στους Ισπανούς ομιλητές;
Παρακάτω σας παρουσιάζω τους ήχους αυτούς. Με τετράγωνες παρενθέσεις δίνεται ο συμβολισμός τους με το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο.
Υπάρχει περίπτωση η φωνητική μεταγραφή για τεχνικούς λόγους να δείχνει εσφαλμένη ή αλλοιωμένη. Δεν είναι πάντα εύκολη η υποστήριξη των συμβόλων του Διεθνούς Φωνητικού Αλφαβήτου. Απαιτείται η ειδική γραμματοσειρά "Charis SIL", που μπορείτε να κατεβάσετε από εδώ. Γι' αυτό στο τέλος εμφανίζεται το άρθρο μου και σε μορφή εικόνας, όπου εκεί μπορεί ο αναγνώστης να δει χωρίς αμφιβολίες την πραγματική απεικόνιση των ήχων.
Α. Ισπανικοί ήχοι άγνωστοι στην ελληνική γλώσσα
1. Ο ηχηρός ρινικός διχειλικός ήχος με ελάχιστο βαθμό στρογγυλότητας των χειλιών [m̜]
Π.χ., τη λέξη sombrero [s̺ɔm̜ˈbɾɛɾɔ] ο Έλληνας την προφέρει [sɔmˈbɾɛɾɔ]
2. Ο ηχηρός ρινικός φατνιακός ήχος με οδοντική δευτερεύουσα άρθρωση [n̪]
Π.χ., τη λέξη cuando [ˈkwɐn̪d̪ɔ] ο Έλληνας την προφέρει [kuˈɐd̪ɔ] ή [kuˈɐnd̪ɔ]
3. Ο ηχηρός ρινικός φατνιακός ήχος με ουρανική δευτερεύουσα άρθρωση [nj]
Π.χ., τη λέξη ancho [ˈɐnjʧ̑ɔ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈɐnʦ̑ɔ]
4. Ο ηχηρός ρινικός φατνιακός ήχος με εξώθηση της άκρης τής γλώσσας [n̟]
Π.χ., τη λέξη ciencia [ˈθjɛn̟θjɐ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈθʝɛnθʝɐ]
5. Ο ηχηρός παλλόμενος επαναληπτικός φατνιακός ήχος [r]
Π.χ., τη λέξη perro [ˈpɛrɔ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈpɛɾɔ]
6. Ο ηχηρός τριβόμενος διχειλικός ήχος με μεγάλο βαθμό στρογγυλότητας των χειλιών [β̞]
Π.χ., τη λέξη trabajo [t̪ɾɐˈβ̞ɐχɔ] ο Έλληνας την προφέρει [t̪ɾɐˈvɐxɔ]
7. Ο ηχηρός τριβόμενος οδοντικός ήχος με δευτερεύοντα προσεγγίζοντα τρόπο άρθρωσης [ð̞]
Π.χ., τη λέξη cada [ˈkɐð̞ɐ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈkɐðɐ]
8. Ο άηχος τριβόμενος φατνιακός ήχος με ενεργητικό αρθρωτή τη μύτη τής γλώσσας και όχι την άκρη [s̺]
Π.χ., τη λέξη siete [ˈs̺jɛt̪ɛ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈsçɛt̪ɛ]
9. Ο ηχηρός τριβόμενος υπερωικός ήχος με δευτερεύοντα προσεγγίζοντα τρόπο άρθρωσης [ɣ̞]
Π.χ., τη λέξη colgar [kɔlˈɣ̞ɐɾ] ο Έλληνας την προφέρει [kɔlˈɣɐɾ]
10. Ο άηχος τριβόμενος σταφυλικός ήχος [χ]
Π.χ., τη λέξη gente [ˈχɛn̪t̪ɛ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈçɛnd̪ɛ]
11. Ο ηχηρός ημίφωνος ουρανικός ήχος [j]
Π.χ., τη λέξη barrio [ˈbɐrjɔ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈbɐɾiɔ] ή [ˈbɐɾʝɔ]
12. Ο ηχηρός πλευρικός ημίφωνος φατνιακός ήχος με ουρανική δευτερεύουσα άρθρωση [lʲ]
Π.χ., τη λέξη salchichón [s̺ɐlʲʧ̑iˈʧ̑ɔn] ο Έλληνας την προφέρει [sɐlʦ̑iˈʦ̑ɔn]
13. Ο ηχηρός πλευρικός ημίφωνος φατνιακός ήχος με εξώθηση τής άκρης τής γλώσσας [l̟]
Π.χ., τη λέξη dulce [ˈd̪ul̟θɛ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈd̪ulθɛ]
14. Ο ηχηρός πλευρικός ημίφωνος φατνιακός ήχος με δευτερεύουσα οδοντική άρθρωση [l̪]
Π.χ., τη λέξη alto [ˈɐl̪t̪ɔ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈɐlt̪ɔ]
15. Ο άηχος προστριβόμενος προραχαιοφατνιακός ήχος [ʧ̑]
Π.χ., τη λέξη chileno [ʧ̑iˈlɛnɔ] ο Έλληνας την προφέρει [ʦ̑iˈlɛnɔ]
16. Ο ηχηρός προστριβόμενος ουρανικός ήχος [Ɉ͡ʝ]
Π.χ., τη λέξη yunque [ˈɈ͡ʝuŋkɛ] ο Έλληνας την προφέρει [ˈʝuncɛ] ή [ˈʣ̑uncɛ]
17. Ο ηχηρός χειλόφωνος συναρθρωτός υπερωικός ήχος [w]
Π.χ., τη λέξη bueno [ˈbwɛnɔ] ο Έλληνας την προφέρει [buˈɛnɔ]
Επιπλέον υπάρχουν δεκάδες άλλες περιπτώσεις που ενώ ο ήχος υπάρχει στην ελληνική γλώσσα δεν μπορεί ο Έλληνας να τον προφέρει σε συγκεκριμένες θέσεις στην ισπανική.
Π.χ., ο Έλληνας δεν λέει cinco [ˈθiŋkɔ], αλλά [ˈθinkɔ]. Παρόλο που ο ήχος [ŋ] δεν είναι άγνωστος στην ελληνική γλώσσα, ωστόσο δεν μπορεί να τον χρησιμοποιήσει σε όλες τις θέσεις τής ισπανικής!
Β. Στην Ελληνική Γλώσσα υπάρχουν οι εξής άγνωστοι ήχοι στα ισπανικά:
1. Ο άηχος έκκροτος χειλοδοντικός ήχος []
Π.χ., τη λέξη Σαπφώ [sɐ ˈfɔ] ο Ισπανός την προφέρει [s̺ɐpˈfɔ] ή [sɐpˈfɔ]
2. Ο άηχος έκκροτος ουρανικός ήχος [c]
(στα ισπανικά εμφανίζεται μονάχα ως υπερωικός, αγνοώντας το ουρανικό αλλόφωνό του)
Π.χ., τη λέξη κερί [cɛˈɾi] ο Ισπανός την προφέρει [kɛˈɾi]
3. Ο ηχηρός έκκροτος ουρανικός ήχος [Ɉ]
(ο ήχος αυτός εμφανίζεται στα ισπανικά μόνο ως προστριβόμενος)
Π.χ., τη λέξη γκίνια [ˈɈiɲɐ] ο Ισπανός την προφέρει [ˈɡiɲɐ]
4. Ο ηχηρός τριβόμενος χειλοδοντικός ήχος [v] (στα ισπανικά εμφανίζεται μονάχα ως διχειλικός)
Π.χ., τη λέξη κάβα [ˈkɐvɐ] ο Ισπανός την προφέρει [ˈkɐβ̞ɐ]
5. Ο ηχηρός τριβόμενος οδοντικός ήχος [ð]
(στα ισπανικά εμφανίζεται μονάχα με δευτερεύοντα προσεγγίζοντα τρόπο άρθρωσης)
Π.χ., τη λέξη πόδι [ˈpɔði] ο Ισπανός την προφέρει [ˈpɔð̞i]
6. Ο ηχηρός τριβόμενος φατνιακός ήχος [z]
(δεν εμφανίζεται ούτε στην φωνητική, ούτε στην φωνολογία των καστιλιανικών)
7. Ο άηχος τριβόμενος ουρανικός ήχος [ç]
Π.χ., τη λέξη σχεδόν [sçɛˈðɔn] ο Ισπανός την προφέρει [s̺̺jɛˈð̞ɔn] ή [s̺jɛˈð̞ɔn]
8. Ο άηχος τριβόμενος υπερωικός ήχος [x] (στα ισπανικά είναι σταφυλικός)
Π.χ., τη λέξη χαρά [xɐˈɾɐ] ο Ισπανός την προφέρει [χɐˈɾɐ]
9. Ο ηχηρός τριβόμενος υπερωικός ήχος [ɣ]
(στα ισπανικά εμφανίζεται μονάχα με δευτερεύουσα προσεγγίζοντα άρθρωση)
Π.χ., τη λέξη παγωτό [pɐɣɔˈt̪ɔ] ο Ισπανός την προφέρει [pɐɣ̞ɔˈt̪ɔ]
10. Ο άηχος προστριβόμενος φατνιακός ήχος [ʦ̑]
11. Ο ηχηρός προστριβόμενος φατνιακός ήχος [ʣ̑]
12. Ο προστριβόμενος διπλής άρθρωσης ήχος [k͡s]
(στα ισπανικά δεν είναι ποτέ προστριβόμενος και προφέρεται [ks])
13. Ο προστριβόμενος διπλής άρθρωσης ήχος [p͡s]
Είναι σοκαριστικές οι διαπιστώσεις που κάνει κανείς όταν μελετήσει τη φωνητική μιας γλώσσας, όταν δηλαδή αντιληφθεί τους ήχους της γλώσσας με απόλυτη πιστότητα. Αυτό το σοκ το παθαίνει κανείς ακόμα και όταν συνειδητοποιήσει τους ήχους της μητρικής του γλώσσας. Γιατί στην μητρική μας γλώσσα ο εγκέφαλος δεν αντιλαμβάνεται πρωτίστως τους ήχους, αλλά τη σημασία τους. Γι’ αυτό κιόλας είμαστε καταδικασμένοι να μην έχουμε διακριτικό κριτήριο της ειδοποιούς ακουστικής διαφοράς της μητρικής μας γλώσσας. Τι θέλω να πω: οι Έλληνες, για παράδειγμα, έχουνε κριτήρια διακριτικά στην ακουστική αντίληψη μιας ξένης γλώσσας, δηλαδή πώς ακούγεται η ξένη γλώσσα. Αντίθετα δεν έχουν ακουστικό κριτήριο της μητρικής τους γιατί αντιλαμβάνονται πρωτίστως όχι την φωνητική της, αλλά το νόημα των ήχων της. Γι’ αυτό κανείς όταν βρεθεί με κάποιον ξένο τού κάνει συχνά την ερώτηση πώς ακούγεται η μητρική του γλώσσα σ’ αυτόν.
Έχει αποδειχτεί ότι όσα χρόνια κι αν μείνει κάποιος ενήλικας σε μια ξένη χώρα, δεν μπορεί ο εγκέφαλός του να διακρίνει όλες τις διαφοροποιήσεις των ήχων της ξένης γλώσσας σε σχέση με τη μητρική του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από ειδικές λογοθεραπευτικές συνεδρίες.
Παρ’ όλο που βλέπουμε πόσοι ήχοι της ισπανικής γλώσσας είναι άγνωστοι στην ελληνική, ωστόσο υπάρχουν άλλες γλώσσες όπου οι διαφοροποιήσεις είναι απειρέσιες. Για παράδειγμα, στην αγγλική γλώσσα υπάρχουν 23 διαφορετικοί φωνηεντικοί ήχοι, όταν στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν μονάχα 6 φωνηεντικοί ήχοι, οι οποίοι 6 αυτοί ήχοι δεν υπάρχουν στην Αγγλική. Οι Έλληνες όταν μιλάνε αγγλικά χρησιμοποιούνε μονάχα τους ελληνικούς φωνηεντικούς ήχους, οι οποίοι δεν υπάρχουν στην Αγγλική! Τις περισσότερες φορές μάλιστα κάνοντας φωνητική μεταγραφή των αγγλικών που λένε οι Έλληνες και συγκρίνοντας με την καθεαυτή βρετανική προφορά, δεν υπάρχει ούτε ένας ήχος σε ταύτιση (είτε φωνηεντικός, είτε ήχος συμφώνου)!
Αν σας δώσω ως παράδειγμα σύγκρισης τη μητρική μου γλώσσα (την Πορτογαλική) με την ελληνική, μιλάμε για το απόλυτο χάος!
Τέλος θέλω να επισημάνω ότι έχοντας ως καθηγητές ακόμα και τους καλύτερους ομιλητές τής γλώσσας, δεν μπορεί ο ενήλικας να αντιληφθεί και να εκφέρει με απόλυτη πιστότητα τους ξένους ήχους, εκτός κι αν μελετήσει το διεθνές φωνητικό αλφάβητο και τις αντικειμενικές παραμέτρους των ήχων.
