Θεσσαλονίκη. «Ζω και ονειρεύομαι ελληνικά» δηλώνει η Κολομβιανή ιστορικός Τέχνης και δημοσιογράφος Άνχελα Μαρία Αρμπελάες, η οποία ζει και δημιουργεί στην Ελλάδα
Στη Μανισάλες της Κολομβίας, την πόλη όπου γεννήθηκε, σε υψόμετρο άνω των 2300 μέτρων, τα σύννεφα τα βλέπουν οι άνθρωποι από ψηλά και ίσως αυτό να της έδωσε τη δύναμη να αναζητεί καθημερινά, με πείσμα, το νέο, το ωραίο... Μεγαλωμένη με τις αξίες του ανθρωπισμού, της ισότητας και της αλληλοκατανόησης, με βαθύτατα δημοκρατικά ιδεώδη να διέπουν την πορεία της, η ιστορικός Τέχνης και δημοσιογράφος Άνχελα Μαρία Αρμπελάες (Ángela María Arbeláez) ζει και δημιουργεί τα τελευταία 12 χρόνια στην Ελλάδα.
Τη χώρα μας την έχει στην καρδιά της, όπως λέει, μαζί με την Κολομβία, την πατρίδα της, που πρόσφατα την περιέβαλε με μία ιδιαίτερη τιμή. Στις 5 Δεκεμβρίου, σε μία σεμνή τελετή στο προεδρικό Μέγαρο της Κολομβίας, ο πρόεδρος της χώρας Χουάν Μανουέλ Σάντος Καλντερόν (Juan Manuel Santos Calderón) την τίμησε, μαζί με άλλους 99 Κολομβιανούς που διαπρέπουν στη διασπορά, μεταξύ αυτών ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, η δημοφιλής τραγουδίστρια Σακίρα (Shakira) και πολλές άλλες προσωπικότητες.
«Η Κολομβιανή Διασπορά είναι μεγάλη- περίπου επτά εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο -και διαπρέπει, όπως και η Ελληνική. Γι' αυτό και αισθάνομαι ότι μου έγινε ιδιαίτερη τιμή με το να με συμπεριλάβουν στη βραχύβια λίστα των συμπατριωτών μου, που δημιουργούν έξω από τα σύνορα της πατρίδας» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Άνχελα Αρμπελάες.
«Η επιλογή μας, μέσα από 600 άτομα που προτάθηκαν από όλο τον κόσμο, έγινε από ειδική επιτροπή, που συστάθηκε από ανθρώπους των Τεχνών και των Γραμμάτων, αλλά και πρώην προέδρους», σημειώνει.
Στο σκεπτικό επιλογής της Άνχελας Αρμπελάες τονίζεται ότι, μέσω της ραδιοφωνικής εκπομπής της «Από την Ελλάδα, εδώ Θεσσαλονίκη», που εκπέμπει διαδικτυακά από τη συμπρωτεύουσα "Νύφη του Θερμαϊκού", αλλά και τις πολλαπλές δραστηριότητές της, συμβάλει ενεργά στην προώθηση του διαθρησκευτικού-διαπολιτισμικού διαλόγου.
«Πιστεύω βαθύτατα στο διαπολιτισμικό διάλογο, γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια αξία, αρκεί να ανακαλύψουμε και να καλλιεργήσουμε το καλό που έχει ο καθένας μας» τονίζει και προσθέτει: «Η ουσία είναι στις καθημερινές μικρές πράξεις, με τις οποίες μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο. Μικρές πράξεις, όπως και το να ποτίσουμε μια γλάστρα ή ένα δέντρο, συμβάλλουν στο να έχουμε ένα πιο πράσινο περιβάλλον».
Για το βιβλίο που εκδόθηκε, με την υποστήριξη της Κολομβιανής Προεδρίας, με τίτλο «100 Κολομβιανοί- το ταλέντο της Κολομβίας στον κόσμο», η πολυταξιδεμένη Άνχελα Αρμπελάες επέλεξε, η φωτογραφία της, που πλαισιώνει το βιογραφικό της, να έχει ως φόντο την Ακρόπολη.
Περιπετειώδεις αναζητήσεις
Αναζητώντας νέους ορίζοντες, που της πρωτοάνοιξε ο πατέρας της, ένα άτομο με πολλές ανησυχίες και πλατιά μόρφωση, όπως μας λέει, η ζωή την οδήγησε σε χώρες μακρινές, όπου αποκόμισε πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες.
«Από τα εφηβικά μου χρόνια, μέσα από τη μεγάλη βιβλιοθήκη του πατέρα μου, ο οποίος μου εμφύσησε την αγάπη για όλο τον κόσμο, κάνοντάς με να πιστέψω στις δυνάμεις μου και ότι πάντα μπορείς να κάνεις το καλό, χωρίς να ξεχωρίζεις εθνικότητες και θρησκεύματα, έκανα τα πρώτα μου νοερά ταξίδια» επισημαίνει.
Και τα όνειρα έγιναν πραγματικότητα, χάρη στη φιλομάθεια και το πείσμα που τη διακρίνει. Μέσα από τα έργα κλασικών συγγραφέων, όπως ο αγαπημένος της Ντοστογιέφσκι, αλλά και ο Σολζενίτσιν αγάπησε, τότε, τη Ρωσία, γεγονός που την οδήγησε να σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης στο "Λομονόσοφ" της Μόσχας. Ήταν η εποχή που το περίφημο πανεπιστήμιο δεχόταν ξένους μόνο αν ήταν μέλη αδελφών κομμάτων. Τελικά, κατάφερε να πάρει υποτροφία, καθώς οι αρμόδιοι διέκριναν το πάθος της, και να αποκτήσει το πολυπόθητο πτυχίο.
«Πάντα είχα αριστερές πεποιθήσεις, δεν υπήρξα όμως ποτέ οργανωμένη. Το γεγονός, ότι ήμουν η μόνη ξένη που αποφοίτησε από το τμήμα Ιστορίας της Τέχνης του Λομονόσοφ, με κάνει να αισθάνομαι πολύ υπερήφανη» αναφέρει με ικανοποίηση η Άνχελα Αρμπελάες, η οποία πολλά διδάχτηκε, όπως λέει, από τη χώρα των Αδελφών Καραμαζόφ.
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της έζησε άλλα πέντε χρόνια στη Ρωσία, απ' όπου έφυγε τελικά για μεταπτυχιακό στο πανεπιστήμιο "Ludwig Maximilian" του Μονάχου. Ένα χρόνο μετά, επέστρεψε στην Κολομβία.
«Η νοσταλγία, ένα συναίσθημα που αποδίδεται σε όλες τις γλώσσες με την ελληνική του ονομασία, με οδήγησε πίσω στην πατρίδα μου, το 1991, νικώντας τότε όλες τις παρορμήσεις μου» τονίζει.
Στην Κολομβία, ξεκινούσε για την ίδια ένας άλλος αγώνας, αυτός της επαγγελματικής αποκατάστασης, που πέρασε από πολλά κύματα. Η άριστη γνώση της ρωσικής, την οδήγησε για τρεις μήνες στο Τιμπικί, στην Κολομβιανή ζούγκλα Καούκα, «μία περιοχή που λες και βγήκε από έργο του Μαρκές» όπως την περιγράφει. Εκεί έζησε μία μοναδική εμπειρία ως διερμηνέας σε μια επιχείρηση που ξεκινούσε την εξόρυξη χρυσού.
Στη συνέχεια, απασχολήθηκε στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Κολομβίας, στο τμήμα διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπου οι πολιτιστικές εβδομάδες, αφιερωμένες στην Αίγυπτο, το Ιράν, την Κίνα, τη Ρωσία, την Ισπανία, την Ολλανδία και άλλες χώρες, άφησαν εποχή.
Από τη θέση της καθηγήτριας στο "Tadeo Lotano Central" και στο "Caldas", η Άνχελα Αρμπελάες είχε άμεση επαφή και με τη δημοσιογραφία. Τις δύο αυτές αγάπες κατάφερε να τις συνδυάσει. Τότε, ανέλαβε εκπομπή στο κρατικό ραδιόφωνο «Το μπλε παράθυρο», με θέμα την πολιτιστική κληρονομιά, που έφτανε μέσω των βραχέων κυμάτων στα πέρατα της γης. Έκανε, επίσης, καθημερινό καλλιτεχνικό ρεπορτάζ για ένα από τα εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικά κανάλια της Κολομβίας. Την ίδια περίοδο, αφιερώνεται με πάθος στη διάσωση και προβολή του έργου του αριστερού Κολομβιανού καλλιτέχνη Alípio Jaramillo Giraldo (1913-1999), ο οποίος είχε μείνει στο περιθώριο.
«Αισθάνομαι πολύ μεγάλη ικανοποίηση που συνέβαλα στο να προβληθεί το έργο του Alípio Jaramillo Giraldo, που είναι ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του ρεύματος Muralismo Mexicano. Πρόκειται για έργα εφάμιλλα με εκείνα του Μποτερό» λέει η κ. Αρμπελάες.
Η Ελλάδα της καρδιάς της
Πνεύμα ανήσυχο, το 1998 φεύγει και πάλι στο εξωτερικό -αυτή τη φορά με την τρίχρονη κόρη της- και συγκεκριμένα για την Ελλάδα, έχοντας κερδίσει υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Στο πανεπιστήμιο της Κρήτης είχε την τύχη, όπως λέει, να έχει επιβλέποντα τον καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης Νίκο Χατζηνικολάου.
«Στην Κρήτη ένιωσα, από την πρώτη ημέρα, ότι η Ελλάδα είναι ο τόπος όπου μπορώ να ζήσω. Από το Ρέθυμνο κρατάω τις καλύτερες εντυπώσεις από τα χρόνια που περάσαμε εκεί με την κόρη, η οποία είχε γίνει η μασκότ της φοιτητικής εστίας, όπου ζήσαμε δύο χρόνια. Δεν ήταν εύκολο, ήμουν όμως πολύ χαρούμενη και η συμπεριφορά όλων ήταν το καλύτερο δώρο μας» θυμάται.
Η ευκαιρία που της δόθηκε να γράφει στα «Ρεθυμνιώτικα Νέα», για τέσσερα συναπτά έτη, ήταν άλλη μία μοναδική εμπειρία για την ίδια. Μέσα από τη στήλη «Με το φακό της Αγγέλας», κατέγραφε την καθημερινότητα και τις παραδόσεις των Κρητικών, που την μάγεψαν. Η στήλη και οι συνεντεύξεις της είχαν ανέλπιστη επιτυχία, καθώς οι αναγνώστες έδειχναν ζωηρό ενδιαφέρον για το πως μία "ξένη", βλέπει τον τόπο τους. Παράλληλα, η Άνχελα Αρμπελάες κατέβαλε προσπάθειες για τη διάδοση της ισπανικής γλώσσας, την οποία και δίδαξε σε περισσότερους από 80 φοιτητές.
Η νέα, όμορφη σελίδα της ζωής της, μετά την Κρήτη, έμελλε να είναι η Θεσσαλονίκη, όπου ρίζωσε, μετά τη συμμετοχή της κόρης της, το 2008, στο διαγωνισμό του Συλλόγου Αποφοίτων του Ωδείου, όπου απέσπασε το δεύτερο βραβείο, στο φλάουτο.
«Εδώ, στη Θεσσαλονίκη, ξεκίνησε άλλο ένα υπέροχο κομμάτι της ζωής μας. Η Ελλάδα, άλλωστε, είναι στην καρδιά μου και τη θεωρώ ως δεύτερη πατρίδα, είναι όμως η πρώτη πατρίδα για την κόρη μου, που μεγάλωσε εδώ» τονίζει.
«Από την Ελλάδα, εδώ Θεσσαλονίκη»
Η αγάπη της για ένα «πολύ σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας», όπως χαρακτηρίζει τους Έλληνες εβραίους, οδήγησε την Άνχελα Αρμπελαές στη σκέψη να ξεκινήσει την εκπομπή με τίτλο «Από την Ελλάδα, εδώ Θεσσαλονίκη» δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πρόγραμμά της στη σεφαραδίτικη κουλτούρα της πόλης, αλλά και στην πικρή αλήθεια του Ολοκαυτώματος.
«Στόχος της εκπομπής μου είναι ο εντοπισμός, η συγκέντρωση, η διάσωση και διάδοση της Ιστορίας και του Πολιτισμού του Ελληνικού εβραϊσμού» υπογραμμίζει.
Μέσα από τις πολλές ενασχολήσεις της ξεχωρίζει και η συναυλία που διοργανώνει κάθε χρόνο στις γιορτές των Χριστουγέννων, σε συνεργασία με την Καθολική Εκκλησία, που είναι αφιερωμένη σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Και έχει πολλά ακόμη όνειρα να υλοποιήσει, προβληματίζεται, όμως, όπως μας λέει, σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στο νόμο περί ιθαγένειας.
«Νιώθω, κατά κάποιο τρόπο, σαν να μην έχει βρει η Ελλάδα τον τρόπο να ενσωματώσει και να αξιοποιήσει τον τεράστιο πλούτο που μπορεί να προέρχεται από τη Μετανάστευση. Προσωπικά, ύστερα από τόσα χρόνια δεν μπορώ πλέον να πω ότι είμαι απλά μία ανταποκρίτρια ξένου Τύπου εδώ. Έχω γίνει πλέον κι εγώ μετανάστρια: ζω, ονειρεύομαι, τρώω, κοιμάμαι ...αλά ελληνικά, πληρώνω φόρους. Θα θέλαμε να μείνουμε για πάντα στη Θεσσαλονίκη, στην Ελλάδα, θα μπορέσουμε όμως;» αναρωτιέται.
Καταλήγοντας, η Άνχελα Αρμπελάες εκφράζει αισιοδοξία ότι στη χώρα όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία, όπου πήραν "σάρκα και οστά" έννοιες όπως η αλληλεγγύη, το φιλότιμο -«Δεν είναι παραμύθι ότι το έχει μέσα του ο Έλληνας» λέει χαρακτηριστικά- και όλα όσα έμαθε η ίδια όπως και ο κόσμος όλος, μέσα από τα κείμενα των αρχαίων φιλοσόφων, δεν μπορεί να έχει μέλλον η άνοδος ακροδεξιών στοιχείων και να εξαπλώνονται τα φαινόμενα ρατσιστικής βίας.
«Αυτό δεν θα περάσει» λέει με βεβαιότητα και προσθέτει: «Θα περάσει το μήνυμα που μας άφησαν οι Αρχαίοι Έλληνες, αλλά και οι πιο πρόσφατοι εκπρόσωποι του ελληνικού πολιτισμού, όπως ο Ελύτης, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, που πολύ εύστοχα είχε γράψει: "Τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη". Και ο δικός μας καθρέφτης είναι μεγάλος και χωράει όλο τον κόσμο.»
Διαμαντένια Ριμπά
Η Κολομβιανή ιστορικός Τέχνης, Άνχελα Αρμπελάες συνεργάζεται ως freelance ρεπόρτερ με το CNN Espano, τις εφημερίδες La Patria-El Pais, (Κολομβία), Aurora (Ισραήλ) και το ισπανικό ραδιόφωνο "Sefarad".