Τον αποκαλούν «Ζαν-Πολ Σαρτρ της Ισπανίας» και τον παρομοιάζουν με τον συγγραφέα Σάλμαν Ρούσντι. Για το πρώτο «ευθύνεται» το ότι θεωρείται ο μεγαλύτερος εν ζωή φιλόσοφος της Ισπανίας -αν και ο ίδιος προτιμά τον τίτλο του καθηγητή πανεπιστημίου-, ενώ για το δεύτερο ευθύνεται η ΕΤΑ. Βάσκος την καταγωγή, ο Φερνάντο Σαβατέρ είναι σταρ των μέσων ενημέρωσης και ορκισμένος πολέμιος όλων των εθνικισμών, μαζί και του βασκικού. «Ο εθνικισμός αποβλακώνει» μας λέει χωρίς περιστροφές. Δηλώνει επίσης κατά των απαγορεύσεων, ιδίως όσων γίνονται για το καλό μας.
Το τίμημά του να καταδικάζει απερίφραστα την ΕΤΑ (την αποκαλεί «τρομοκρατική οργάνωση με μια επίφαση αγώνα υπέρ της ανεξαρτησίας») είναι ότι κυκλοφορεί με σωματοφύλακες. Στην τηλεφωνική μας συνομιλία από τη Μαδρίτη προσπάθησε να το υποβαθμίσει: «Όχι, δεν ζω “κυνηγημένος”, αλλά όπως όλοι όσοι θεωρούνται πιθανοί στόχοι. Έχω συνηθίσει να ζω με σωματοφύλακες. Αν ήμουν 25-30 ετών, θα με ενοχλούσε επειδή θα ήθελα να βγαίνω τα βράδια, να κάνω μια ζωή ελεύθερη. Επειδή όμως ζω αρκετά οργανωμένα, δεν είναι κάτι που με απασχολεί ιδιαίτερα». Ασκεί βέβαια σφοδρή κριτική στους εθνικισμούς κάθε είδους, αλλά τους ιεραρχεί. «Υπάρχουν πιο ανώδυνοι εθνικισμοί, όπως εκείνος του ποδοσφαίρου. Όλοι μας υποστηρίζουμε την ομάδα της χώρας μας. Όταν όμως ο εθνικισμός μετατρέπεται σε πολιτικό δόγμα, τα πράγματα σοβαρεύουν» λέει.
Γιατί υποστηρίζετε ότι ο εθνικισμός αποβλακώνει; τον ρωτάμε. «Τον περασμένο αιώνα προκάλεσε δύο παγκόσμιους πολέμους στην Ευρώπη. Εγώ ανήκω σε εκείνους που θεωρούν ότι ο πόλεμος δεν αποτελεί προϊόν εξυπνάδας».
Ο Σαβατέρ δεν θέλει να ακούει για απαγορεύσεις, σε βαθμό που τοποθετείται υπέρ της μπούρκας στη δημόσια συζήτηση για το αν πρέπει να απαγορευτεί στους δρόμους της Ισπανίας. «Αν η μπούρκα επιβάλλεται από τον πατέρα ή τον σύζυγο, τότε πρέπει να στραφούμε εναντίον του καταπιεστικού πατέρα ή συζύγου και όχι εναντίον της μπούρκας. Το ίδιο ισχύει για τους άνδρες που επιβάλλουν στη γυναίκα τους να φοράει μίνι, τακούνια και να έχει μεγάλο ντεκολτέ. Αν μια γυναίκα είναι καταπιεσμένη, πρέπει να την ελευθερώσουμε από την καταπίεση, όχι να της επιβάλουμε νέες απαγορεύσεις. Αν όμως μια γυναίκα επιθυμεί να φορέσει μπούρκα, το να της δώσει διαταγές το κράτος είναι τόσο άσχημο σαν να της έδινε ο άνδρας της».
Στην ερώτησή μας αν έχει δοκιμάσει να περπατήσει ή να φάει φορώντας μπούρκα, απαντά: «Μου φαίνεται φρικτό, αλλά εξίσου φρικτό μου φαίνεται το να περπατήσω με τακούνια» .
Άραγε η σημερινή εποχή «σηκώνει» τη φιλοσοφία ή ένας διανοούμενος είναι αναγκασμένος να καταφεύγει σε πιασάρικα σλόγκαν για να ακουστεί; «Ένας διανοούμενος πρέπει να διευκολύνει τον στοχασμό, τα σλόγκαν δεν τον διευκολύνουν. Ο διανοούμενος οφείλει να εκφράζεται με σαφήνεια,να προσφέρει επιχειρήματα και όχι να πετάει συνθήματα. Πάντα πίστευα ότι πρέπει να φερόμαστε στους ανθρώπους σαν να ήταν έξυπνοι προκειμένου να γίνουν».
Ο Σαβατέρ δεν πιστεύει στον Θεό, ωστόσο δεν δηλώνει άθεος ούτε αγνωστικιστής, αλλά ορθολογιστής. «Δεν δηλώνω άθεος διότι το “άθεος” ακούγεται σαν θρησκευόμενος. Όταν, για παράδειγμα, δεν πιστεύεις στους Αρειανούς δεν θεωρείσαι αντιαρειανός. Δεν μπορείς να ορίζεσαι σε σχέση με κάτι που δεν υπάρχει».
Τον λυπεί το γεγονός ότι στη σημερινή Ευρώπη ζουν και βασιλεύουν οι λαϊκές μυθολογίες. «Υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι οι Ρομά είναι χειρότεροι από τους υπόλοιπους ή ότι είναι στη φύση τους να κλέβουν. Η ναζιστική μυθολογία έδειξε πόσο επικίνδυνα είναι όλα αυτά».
Άνθρωπος που δεν φοβάται να προκαλέσει, δηλώνει ότι «όλες οι κουλτούρες δεν είναι εξίσου σεβαστές». Πιο σεβαστές θεωρεί εκείνες στις οποίες μπορούν να συνυπάρξουν διαφορετικές απόψεις, μορφές ηθικής και τρόποι συμπεριφοράς. «Οι πολιτισμοί που σέβονται ό,τι ξεφεύγει από τη νόρμα είναι ανώτεροι. Εκείνοι που επιβάλλουν ομοιομορφία, την ηγεμονία ορισμένων ιδεών στις οποίες όλοι πρέπει να υποτάσσονται είναι κατώτεροι» λέει. «Οι κουλτούρες που απαγορεύουν πολλά είναι χειρότερες από εκείνες που δεν απαγορεύουν τίποτε. Παράδειγμα η ισπανική απαγορεύει τις ταυρομαχίες, την μπούρκα, το κάπνισμα...».
«Θέλω να είμαι φιλόσοφος της παρέας, χωρίς Φ κεφαλαίο»
Ο Φερνάντο Σαβατέρ γεννήθηκε στο Σαν Σεμπαστιάν πριν από 63 χρόνια. Ειδικός στον Νίτσε και θαυμαστής του Σπινόζα, θεωρεί εαυτόν «φιλόσοφο της παρέας, σε αντιδιαστολή με τον θεωρητικό Φιλόσοφο με κεφαλαίο Φ». Φυλακίστηκε από τη δικτατορία του Φράνκο και στη συνέχεια έζησε εξόριστος στη Γαλλία. Έως πριν από δύο χρόνια, όταν συνταξιοδοτήθηκε, κατείχε την έδρα Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης. Πολυγραφότατος, έχει συγγράψει περισσότερα από 80 δοκίμια και μυθιστορήματα. Αρθρογραφεί τακτικά στην εφημερίδα «Εl Ρaís» από την εποχή της ίδρυσής της. Έχει λάβει πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το Βραβείο Ζαχάροφ το 2000 για τη δράση του στην οργάνωση «Βasta Υa!» εναντίον της τρομοκρατίας της ΕΤΑ. Είναι δραστήριο μέλος του κόμματος «Ένωση, Πρόοδος και Δημοκρατία» που διασπάστηκε από τους Σοσιαλιστές.
Ελλάδα και Ισπανία τείνουν προς την «περιπέτεια», τον «τυχοδιωκτισμό»
- Γιατί η οικονομική κρίση έπληξε κυρίως τις μεσογειακές χώρες;
«Εχω επισκεφθεί τη χώρα σας έξι-επτά φορές. Πιστεύω ότι η οικονομική κρίση έπληξε άσχημα την Ελλάδα, την Ισπανία και τα άλλα μεσογειακά κράτη επειδή διαθέτουν ένα είδος εργαζομένων που ανακυκλώνεται δύσκολα, λόγω του ότι έχουν χαμηλή επαγγελματική κατάρτιση. Αντίθετα οι χώρες που προσφέρουν καλύτερη παιδεία και επαγγελματική κατάρτιση έχουν τη δυνατότητα να ανακυκλώσουν ευκολότερα τους εργαζομένους τους, οι οποίοι μπορεί να χάνουν τη δουλειά τους, αλλά είναι διαθέσιμοι για άλλη. Φοβάμαι ότι οι χώρες μας, η Ελλάδα και η Ισπανία, διαθέτουν ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό με χαμηλή κατάρτιση διότι δεν είχαν δώσει αρκετή σημασία σε όλα αυτά έως σήμερα. Είναι χώρες που έτειναν -πώς να το πούμε;- προς την “περιπέτεια”, τον “τυχοδιωκτισμό”, τα προσωρινά μέτρα. Σε περιπτώσεις κρίσης γίνεται εμφανές ότι όλα αυτά είναι θέμα κακής πολιτικής».
Πηγή: www.tovima.gr