ΙΣΠΑΝΟΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ

ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΥΝΙΟΥΕΛ (1900–1983)

Δόξα τον Θεό είμαι άθεος

Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους 10 καλύτερους σκηνοθέτες παγκοσμίως και θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του σουρεαλισμού. Η τάση ανατροπής του νοήματος, η επίκληση του παραλόγου και η αντίθεσή του με το θρησκευτικό κατεστημένο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά όλων των ταινιών του Μπουνιουέλ. Δε δίστασε ποτέ να αντιπαρατεθεί στην αστική τάξη επικρίνοντας ειρωνικά τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία της. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ταινίες του «Las hurdes, tierra sin pan» και «Los olvidados» ενόχλησαν σφόδρα την ισπανική και μεξικανική πολιτική εξουσία, εξαιτίας των εικόνων εξαθλίωσης και φτώχειας που παρουσιάζουν. Διατύπωνε την απέχθειά του προς τους ιερείς και την οργανωμένη Εκκλησία, σε αρκετές ταινίες του ήταν πρωταγωνιστές διεφθαρμένοι καλόγεροι, ενώ ταυτόχρονα δήλωνε οπαδός της σχέσης έρωτα-θανάτου. Σε μία συνέντευξή του είχε πει ότι πάντα έβρισκε στον ερωτισμό κάποια ομοιότητα με τον θάνατο, μία σχέση μυστική αλλά σταθερή. Από καλλιτεχνικής πλευράς ο Λουίς Μπουνιουέλ δεν έδινε καθόλου βάση στην τεχνική της ταινίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι έδινε μεγαλύτερη βάση στο ντεκουπάζ, δηλαδή στην προετοιμασία της ταινίας, παρά στο μοντάζ το οποίο τελείωνε αμέσως.

Λίγα λόγια για την ζωή του σκηνοθέτη

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στην Calanda της Aragón στις 22 Φεβρουαρίου του 1900 και το πλήρες όνομά του ήταν Luis Buñuel Portolés. Ο πατέρας του Leonardo Buñuel και η μητέρα του María Portolés εκτός από τον ίδιον είχαν άλλα 6 παιδιά. Δύο αγόρια, τον Alfonso και τον Leonardo, και τέσσερις κόρες, τις Alicia, Concepción, Margarita και María. Οι πρώτες του σπουδές ήταν με τους Ιησουίτες στην Zaragoza και στα 17 του μετακομίζει στην Μαδρίτη όπου και σπουδάζει στο τοπικό πανεπιστήμιο με στόχο την απόκτηση του διπλώματος αγρονόμου μηχανικού. Στη συνέχεια στράφηκε και σε άλλες επιστήμες όπως αυτή της μηχανολογίας της βιομηχανίας, της εντομολογίας και της φιλοσοφίας. Όμως η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν η φιλική σχέση που απέκτησε με τον ζωγράφο Salvador Dalí και τον ποιητή Federico García Lorca.

Η ζωή του στο Παρίσι

Το 1925 εγκαταλείπει τις σπουδές του και μετακομίζει στο Παρίσι, όπου εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη του Jean Epstein στην ταινία «Mauprat» και των Mario Nalpas και Ηenri Etiévant στην ταινία «La Sirené des Tropique». Η πρώτη του ταινία γυρίστηκε το 1930. Ήταν μία ταινία μικρού μήκους, διάρκειας 17 λεπτών, με τίτλο «Un Perro Andaluz», για την επίτευξη της οποίας συνεργάστηκε με τον Salvador Dalí. Η δεύτερή του ταινία γυρίστηκε το 1930 ήταν διάρκειας 60 λεπτών και είχε ως τίτλο «La edad de oro». Η ταινία αυτή είναι βασισμένη στο βιβλίο του Marquis de Sade «Les 120 Journées de Sodome».

1930 - 1946

Την περίοδο αυτή βρίσκουμε τον Buñuel να ταξιδεύει συνεχώς σε ΗΠΑ, Ισπανία και Γαλλία. Κατά την μετανάστευσή του στις ΗΠΑ, όπου και δουλεύει στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Ν. Υόρκης, γνωρίζει πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες όπως τον Charles Chaplin και τον Sergéi Eisenstein. Αργότερα μετακομίζει στο Hollywood όπου εκεί κάνει μεταφράσεις γνωστών εμπορικών ταινιών στα ισπανικά για λογαριασμό της MGM. Μετά από ένα σύντομο πέρασμα από την Ισπανία, όπου και γύρισε δύο ντοκιμαντέρ με θέμα τον εμφύλιο πόλεμο, επέστρεψε στην Γαλλία στην οποία το 1934 παντρεύεται την Ολυμπιονίκη του 1924 στην ρυθμική γυμναστική Jeanne Rucar με την οποία αποκτά δύο γιους, τον Juan-Luis και τον Rafael. Μετά από την δολοφονία του φίλου του Federico García Lorca στις 16-8-1936 περιπλανήθηκε για αρκετά χρόνια σ’ αυτές τις χώρες ώσπου το 1946 κατέληξε στο Μεξικό.

Η ζωή του στο Μεξικό

Στην επόμενη στάση της καριέρας του, τον βρίσκουμε στο Μεξικό. Εκεί χτίζει το μεγάλο του όνομα πραγματοποιώντας 20 ταινίες με πολύ μικρό προϋπολογισμό και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αλλά δημιουργώντας ταινίες-αριστουργήματα για τον παγκόσμιο κινηματογράφο όπως τις «Los olvidados» (1950), «Nazarín» (1959), «La joven» (1960) και «Viridiana» (1961) με τις οποίες κερδίζει το βραβείο των Καννών.

Επιστροφή στο Παρίσι

Από εκεί που άρχισε, εκεί τελείωσε και την λαμπρή του καριέρα, δηλαδή στο Παρίσι. Και εκεί γυρίζει καταπληκτικές ταινίες όπως τις «Belle de jour» (1967), «Tristana»(1970), «El discreto encanto de la burguesía» (1972) και « El fantasma de la libertad » (1974).

Το πέσιμο της αυλαίας

Το 1982 ο Luis Buñuel έγραψε την αυτοβιογραφία του η οποία είχε τίτλο «Mon Dernier Soupir». Στις 29-7-1983 άφησε την τελευταία του πνοή στην πόλη του Μεξικό από κίρρωση του ήπατος.

Συνεργασίες

Ως συγγραφέας συνεργάστηκε με πολλούς σκηνοθέτες, μεταξύ αυτών βρίσκεται και ο Έλληνας Αντώνης Κύρου, ο Dalton Trumbo, και ο Gerardo García. Ως ηθοποιός, εκτός από τις δικές του ταινίες, έχει λάβει μέρος και σε ταινίες άλλων σκηνοθετών όπως των Alberto Isaac, Carlos Saura, Jacques Feyder. Επίσης στις δικές του ταινίες συμμετείχαν πολύ γνωστοί ηθοποιοί, μεταξύ άλλων οι Fernando Rey, Catherine Deneuve, Franco Nero, Paul Franheur, Jean Sorel, Michel Piccoli, Jean Moreau και Silvia Pinal.

Βραβεία και ταινίες

Δημιούργησε 32 ταινίες εκ των οποίων κέρδισε 1 βραβείο Oscar, 1 βραβείο Bafta, 4 βραβεία Καννών και πολλά ακόμα σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ρωσία, Μεξικό και ΗΠΑ.

Πλήρης φιλμογραφία:

· Un perro andaluz – Ο Ανδαλουσιανός σκύλος (1929)

· La edad de oro – Η χρυσή εποχή (1930)

· Las Hurdes, tierra sin pan – Γη χωρίς ψωμί (1933)

· Gran Casino – Το μεγάλο καζίνο(1947)

· El gran Calavera – Το μεγάλο κρανίο (1949)

· Los olvidados – Οι ξεχασμένοι (1950)

· Susana – Σουζάνα (1951)

· La hija del engaño – Η εξαπατημένη κόρη (1951)

· Una mujer sin amor – Μία γυναίκα χωρίς αγάπη (1952)

· Subida al cielo – Ανάβαση στον ουρανό (1952)

· El bruto – Ο βλάκας (1953)

· Él – Αυτός (1953)

· La ilusión viaja en tranvía – Η παραίσθηση ταξιδεύει με τραμ (1954)

· Abismos de pasión – Άβυσσοι του πάθους (1954)

· Robinson Crusoe – Ροβινσόν Κρούσως (1954)

· Ensayo de un crimen – Η δοκιμή ενός εγκλήματος (1955)

· El río y la muerte – Ο ποταμός και ο θάνατος (1955)

· Así es la aurora – Αυτή είναι η αυγή (1956)

· La muerte en la jardín – Ο θάνατος στον κήπο (1956)

· Nazarín – Ναθαρίν (1959)

· Los ambiciosos – Οι φιλόδοξοι (1959)

· La joven – Η νεαρή (1960)

· Virdiana – Βιρδιάνα (1961)

· El ángel exterminador – Άγγελος εξολοθρευτής (1962)

· Diario de una camarera – Το ημερολόγιο μίας καμαριέρας (1964)

· Simón del desierto – Η Σιμόν της ερήμου (1965)

· Belle de jour – Η ωραία της ημέρας (1967)

· La Vía Láctea – Ο γαλαξίας (1969)

· Tristana – Τριστάνα (1970)

· El discreto encanto de la burguesía – Η διακριτική γοητεία της Μπουρζουαζίας (1972)

· El fantasma de la libertad – Το φάντασμα της ελευθερίας (1974)

· Ese oscuro objeto del deseo – Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου (1977)

Συντάκτης: Σπύρος Στυλιανέσης