Petros Malamidis - "Reflexiones en un sacro jardín marino"
Edición bilingüe griego-español
Traducción de Vasiliki Rouska y Emmanuel Vinader
(Editorial Sial Pigmalión - Madrid, 2015)

Στα μέσα Ιουνίου 2015 πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη παρουσίαση του ποιητικού έργου Reflexiones en un sacro jardín marino - Στοχασμοί σ' ιερό θαλασσόκηπο του Πέτρου Μαλαμίδη.

Το ισπανόφωνο κοινό ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο στην Έκθεση Βιβλίου της Μαδρίτης, στο περίπτερο 242 του εκδοτικού οίκου Sial-Pigmalión, όπου ο ίδιος ο ποιητής υπέγραψε αντίτυπα του βιβλίου. Επίσης στo πλαίσιo της Έκθεσης Βιβλίου, η εν λόγω δίγλωσση έκδοση στα ελληνικά και στα ισπανικά έλαβε το βραβείο “Escriduende” στην κατηγορία Καλύτερου μεταφρασμένου έργου, στο κτίριο Casa de Fieras του El Retiro. Τη μετάφραση επιμελήθηκαν η Βασιλική Ρούσκα και ο Emmanuel Vinader.

Αυτή ήταν η τρίτη χρονιά που απονεμήθηκαν τα Βραβεία “Escriduende”, τα οποία πήραν το όνομά τους από το γνωστό θρύλο του duende (δίσημη λέξη, σημαίνει ξωτικό και ταλέντο) του πάρκου El Retiro, που τον καιρό του Φιλίππου E΄ λέγανε ότι έκανε τα λουλούδια του πάρκου να ανθίζουν με τρόπο μαγικό. Μάλιστα, κάθε φθινόπωρο το πάρκο γέμιζε από φύλλα και χρώματα. Τώρα πλέον, κάθε άνοιξη γεμίζει και πάλι από φύλλα, αλλά αυτή τη φορά λόγω της Έκθεσης Βιβλίου της Μαδρίτης.

Η παρουσίαση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 15 Ιουνίου στις 7 το απόγευμα στο ιστορικό καφέ Libertad 8, στο κέντρο της Μαδρίτης. Η Ελληνική Πρεσβεία στη Μαδρίτη, συνεπής στον σκοπό της διάδοσης της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, υποστήριξε την εκδήλωση ηθικά, αλλά και με την παρουσία της υπεύθυνης του Τμήματος εκπαιδευτικών και μορφωτικών θεμάτων, κας Βάσιας Μουρίκα, και της υπεύθυνης του Γραφείου Τύπου, κας Μαρίας Σιαδήμα.

Καταρχάς, ο πρόεδρος του εκδοτικού Sial-Pigmalión, Basilio Rodríguez Cañada, προλόγισε και συντόνισε την εκδήλωση (βλ.

). Ο ποιητής Πέτρος Μαλαμίδης έλαβε τη σκυτάλη (ο λόγος του παρατίθεται παρακάτω στα ελληνικά), και στη συνέχεια μίλησαν για την εργασία τους οι μεταφραστές του βιβλίου, Βασιλική Ρούσκα και Emmanuel Vinader. Κατόπιν, ο τελευταίος απήγγειλε ποιήματα στα ισπανικά μαζί με τη συντονίστρια της έκδοσης, Σοφία Ροηλίδου, η οποία εξέφρασε τις ευχαριστίες της και απήγγειλε ποιήματα στα ελληνικά. Τέλος, ο ελληνιστής καθηγητής Bernardo Souvirón μίλησε για το έργο και έδωσε μια μικρή διάλεξη για την αξία του ανθρωπισμού, το πνεύμα του οποίου συναντούμε διάχυτο σε όλο το βιβλίο.

Το συγκεκριμένο έργο εντάσσεται στη σειρά δίγλωσσων εκδόσεων ποίησης του εκδοτικού ομίλου, και ως τέτοια συμβάλλει στη διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας στον ισπανόφωνο κόσμο.

Ο λόγος της συντονίστριας της έκδοσης

Ο λόγος του ελληνιστή Bernardo Souvirón

Κλείσιμο της εκδήλωσης από τον εκδότη Basilio Rodríguez Cañada

Στη συνέχεια παρατίθεται ο λόγος του συγγραφέα στα ελληνικά:

Καταρχάς να σας ευχαριστήσω, όλους ανεξαιρέτως, που αυτήν τη στιγμή τη μοιραζόμαστε όλοι μαζί για κάτι που έχω γράψει. Το παρόν κείμενο δε θα στοχεύσει σε καμία ανάλυση περιεχομένου του βιβλίου, αλλά χονδρικά και μόνο θα προσπαθήσει να κάνει κατανοητό έναν πολύπλοκο μηχανισμό που με οδήγησε, όπως πιστεύω και πολλούς άλλους ποιητές, στη συγγραφή ενός έργου.*

Αναρωτιέμαι αν πράγματι υπάρχουν εμπόδια, και παρόλ' αυτά θ' αρχίσω απ' αυτά. Όσο κι αν κλωτσούσε μέσα η λέξη να ακουστεί, της έφραζαν το στόμα, θρυμματιζόταν αυτή, έβρισκε, μάζευε τις άκρες της δεξά-ζερβά, έπλαθε πάλι σώμα, μια γροθιά, κι όλο δριμύτερη χιμούσε προς τα έξω. Εμπόδιο, από παιδί καθώς έπλαθα στίχους, πότε γήινους κι αστείους, πότε ακατάληπτους και για μένα τον ίδιο, υπήρξαν οι αγαπημένοι μου γονείς. Η γλυκιά αγωνία της μάνας και του πατέρα που μέσα απ' τη φτώχεια τους ονειρεύονταν ένα καλύτερο μέλλον για το παιδί τους, μην τους βγει ευαίσθητος, αλαφροΐσκιωτος, ζαβός κι ακόμα χειρότερα, Ποιητής. Άλλο εμπόδιο, η υποχρεωτική εκπαίδευση, ένας εγκληματικός για τη συνείδηση μηχανισμός που ακόμα δεν ξεχωρίζω αν πρώτα δημιουργεί το καλούπι για το εξάρτημα ή το αντίστροφο. Ακολούθησαν, ως συνήθως, έρωτες ατελείωτοι, και μια προσπάθεια κατάκτησής τους με ό,τι σαθρά μέσα οφείλει για τα σημερινά δεδομένα της κοινωνίας να έχει ο κατακτητής. Διάφορα πολιτικά πιστεύω για την αλλαγή μιας ολόκληρης κοινωνίας, δίχως να γνωρίζω ο αξιολύπητος ποιος ο δικός μου ρόλος και ποια αρχικά η εσωτερική μου πορεία για ν' αρχίσω κάπως να υπάρχω σε αυτόν τον κόσμο. Η λίστα με τα εμπόδια είναι ατέλευτη και θα συνεχίσει να υπάρχει. Κάπως έτσι την αντιλαμβάνομαι. Σαν μάσκες που άθελα μαθαίνεις να φοράς από γεννησιμιού κι όλο και ασυναίσθητα απομακρύνεσαι απ' το πραγματικό σου πρόσωπο και, αν και όταν, η στιγμή το φέρει, ή την φέρεις εσύ, μαζεύεις ό,τι εναπομείνασες δυνάμεις, αρχίζεις και καταστρέφεις τυφλά, μη γνωρίζοντας τι. Η δημιουργία, εκ των πραγμάτων πια, κάπου θα σε προσμένει.

Από τη μία λοιπόν, όλα τα εμπόδια, κι από την άλλη, μια κραυγή. Σαν δυο εχθροί αρχέγονοι, κι εγώ να παρατηρώ, από θέση άμυνας, την επικείμενη επίθεσή τους. Πότε μ' ανεξήγητη χαρά κι άλλοτε με τρόμο. Μια δραματική πάλη έτοιμη ν' αρχίσει καταμεσίς μιας προσπάθειας να μην χάσω την επαφή με τον έξω κόσμο, να τρώω, να κοιμάμαι, να βγάζω μεροκάματο, αλλά όλα τα απ' έξω με ναρκισσιστική χαρά να τα θωρώ λίγα. Θαρρείς κι αυτά τα έξω, τα λίγα, δεν ήταν η τροφή μου για τα πολλά, τα μέσα, που έπονταν! Κι εκεί που ήμουν απροετοίμαστος, όπως πάντα, αυτά που λάμβαναν θέση μάχης, βγάλανε ξίφη, επιτέθηκαν, μάτωναν την ψυχή, έσταζε αυτή το αίμα και γινόταν αυτό στίχος. Πάλεψαν οι δυο δυνάμεις, σμίξανε, γίνηκαν ένα, κάτι μέσα μου αργοπέθαινε, κι εγώ μαζί του, ολοζώντανος, συνεπαρμένος, θάνατος και ζωή γίνονταν ένα σε μια πορεία, μονάχα μία, σε μια πορεία μάχιμη, όπου όσα θέριζε άλλα τόσα έσπερνε και στο τέλος το άνθος της ένα, και το όνομα αυτού Αγάπη. Εμπόδια παλιά, αρχέγονοι εχθροί και σύμμαχοι γίνηκαν ένα κι άλλο δεν ξεχώριζα.

Μετά από τέτοια σύγκρουση “θεών και δαιμόνων”, παλεύανε και σμίγανε οι στοχασμοί μου, θαρρείς ερωτοτροπούσανε οργασμικά, και δίχως να το αντιλαμβάνομαι κυοφορούσα πλέον μέσα μου τον Θαλασσόκηπο. Μια ποίηση που τη ζούσα και που πάντα ήθελα να διαβάσω, γραφόταν με πόνο, με χαρά. Σαν να 'μουν ασάλευτος και να 'χα μπορστά μου έναν καθρέφτη και να 'βλεπα το χρόνο να περνά ορμητικά στο πρόσωπο κι εγώ να παρατηρώ, έπειτα να ζυγίζω, τι μένει, τι δε μένει, τι με θρέφει και τι όχι, να σπάνε μία-μία οι μάσκες, οι σκοτεινές, πότε κάτι να λάμπει μπροστά μου και πότε να σκοτεινιάζει, έως ότου βρήκα τις ρίζες και αγκιστρώθηκα και πάλι από εκεί που άρχισα: Στην απόλυτη μοναξιά.

Μα όσο μόνος θαρρούσα πως είμαι, άλλο τόσο μόνοι κι αβοήθητοι κι όλοι γύρω μου. Σιωπήσανε τ' αστείρευτα πάθη, οι απώλειες, ο φόβος του θανάτου, κι άρχιζε ο αγκάθινός τους σπόρος να φυτρώνει, αιμάτινος, γεμάτος ζωή. Αγκιστρώθηκα λοιπόν, και πάλι, από εκεί που άρχισα. Μα τώρα ήμουν διαφορετικός. Κι ήξερα πια με σιγουριά ότι σ' αυτό το Μέγα βάθος δε σταματά κανείς παρά μονάχα τώρα αρχίζει. Και τότε με βελόνα τη σκέψη και πανί την καρδιά, ή το αντίστροφο, άρχισε το χέρι να ράβει τους στοχασμούς. Κι αυτό το χέρι ένωνε τις μοναξιές, και στο βάθος της λύπης αντίκρυζα τη χαρά της συλλογικότητας. Κι ύστερα η απορία: Σε ποια τέχνη να δοθώ; Η καρδιά δεν νογούσε. Αφέθηκα και γεννήθηκε, από φυσικού, ο Θαλασσόκηπος. Οι ερωτήσεις μου περί τέχνης, δεν άργησαν να απαντηθούν.

Τέχνη δεν είναι να σκάβεις τους προσωπικούς σου στίχους και με ναρκισσιστική ματαιοδοξία να βρίσκεις χρώματα τις λέξεις και να κολυμπάς μ' αυτές στο ρεύμα της εποχής παρασύροντας κι άλλους που πλατσουρίζουν σε ρηχά νερά απλώς για να σε θαυμάσουν. Τέχνη δεν είναι το κύμα το εφήμερο που ούτε δροσίζει ούτε πνίγει και προκαλεί θαυμασμό στην είδηση της ημέρας.

Τέχνη δεν είναι η σχιζοφρένεια με τα περίτεχνα παραληρήματά της. Κανένας εντυπωσιασμός που εφήμερα θα γαργαλήσει το εγώ μας κι έπειτα θα αποσυρθούμε σε μια καθημερινότητα ως το επόμενο βιβλίο, για να ξανανέβουμε στα μάτια των άλλων. Δεν έχει ανεβοκατεβάσματα η τέχνη, κι ούτε αλλωνώνμάτια. Όλοι είμαστε ένα.

Τέχνη είναι ο άξονας. Το Μέγα βάθος, που είτε το γνωρίζουμε είτε ακόμα όχι, όλοι το μοιραζόμαστε. Είναι η ασάλευτη πηγή που δίχως αυτή, τίποτα. Είναι το μάτι του κυκλώνα, μόνο το μάτι. Το στροβίλισμα, το διαφορετικό, είναι προσωπική μας υπόθεση. Μα τα προσωπικά μονάχα, ακόμα και τα δικά μου, και για μένα τον ίδιο είναι βαρετά. Το πίσω απ' τα φαινόμενα είναι το μοίρασμα.

Τέχνη είναι η τέχνη της συνείδησης. Της συνείδησης της απώλειας, του δικού μας θανάτου, του πόνου, της χαράς, του έρωτα, της ζωής. Και πάνω απ' όλα ότι όλοι είμαστε εδώ, τώρα. Κι ότι αυτό το μεγαλείο, το οφείλουμε κάπου. Τέλος, τέχνη είναι το μέσο που μας οδηγεί σ' αυτό το κάπου. Κι είναι χρέος μας, εκεί να οδηγηθούμε και να του δοθούμε.

Μέσα απ' τον Θαλασσόκηπο, απ' αυτόν τον κόκκο άμμου, που κατέθεσα ταπεινά στην έρημο του Θεού, ας βρει ο καθείς την όασή του, όποια κι αν είναι, και ξαποσταίνοντας ας στοχαστεί με την καρδιά, σιωπηλά, το νόημα της όποιας του πορείας, και προορισμός αυτής, η Αγάπη.

* Το κείμενο μεταφράστηκε από τα ίδια άτομα που μετέφρασαν τον Θαλασσόκηπο: δύο καταπληκτικούς φίλους και επαγγελματίες, τη Βίκυ Ρούσκα και τον Emmanuel Vinader. Επίσης, το βιβλίο αυτό δε θα είχε εκδοθεί χωρίς τον πατέρα του εκδοτικού οίκου Sial Pigmalión, Basilio Rodríguez Cañada, ο οποίος από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας με έκανε νιώσω σαν γιος της εκδοτικής του οικογένειας. Η δουλειά της συντονίστριας, Σοφίας Ροηλίδου, πάντα θα αποτελεί παράδειγμα υπομονής και επιμονής για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου στη ζωή και, φυσικά, ο υπέροχος πρόλογος του καθηγητή Bernardo Souvirón μού μοιάζει σαν εισαγωγή ή συνέχεια του ίδιου του βιβλίου.

Μπορείτε να παραγείλετε το βιβλίο από βιβλιοπωλεία ή απευθείας μέσω του εκδοτικού οίκου, χωρίς να επιβαρυνθείτε με έξοδα αποστολής (ισχύει για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης):

Pigmalión Edypro
c/ Bravo Murillo 123, 3 izda, 28020, Madrid (España)
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
τηλέφωνα: +34 91 535 41 13 / +34 686 500 013