Κείμενο: Άννα Βερροιοπούλου

Το 1492 ήταν μια χρονιά καθοριστική για την Ισπανία και όλη την Ευρώπη. Oi Άραβες εκδιώχτηκαν οριστικά από την Αλ-Άνταλους, την κτήση τους στο νότο της ηβηρικής χερσονήσου, όπου ζούσαν και δημιουργούσαν για αιώνες, ενώ την ίδια στιγμή ο Κολόμβος ανακάλυπτε μια ήπειρο άγνωστη για τους Ευρωπαίους. Είναι η χρονιά που ξεκινά ένα περιπετειώδες ταξίδι για την τέχνη που γεννήθηκε στις χώρες της Μεσογείου, για να αναπτυχθεί και να εξελιχτεί σε μια γη ολότελα καινούρια.

Sueño de una tarde dominical του Diego Rivera (λεπτομέρεια)100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το θάνατου του πολύ σπουδαίου Μεξικάνου χαράκτη José Guadalupe Posada (1852 - 1913), ενός λαϊκού καλλιτέχνη με ξεχωριστό ταλέντο και μεγάλη επιρροή στη σύγχρονη κουλτούρα του Μεξικού και σε ζωγράφους όπως ο Ντιέγκο Ριβέρα. Στο έργο του Ποσάδα κυριαρχούν οι... σκελετοί και οι νεκροκεφαλές, σύμβολα της μυστικιστικής κουλτούρας του Μεξικού που έχουν κάθε χρόνο την τιμητική τους στην περίφημη Γιορτή των Νεκρών (1η Νοεμβρίου). Εκτός από το τοπικό φολκλόρ όμως, η δουλειά του καλλιτέχνη διαπνέεται και από έντονο σατιρικό και κριτικό πνεύμα (βλ. και εδώ).

Ο Αντόνιο Μαρτίνεθ Μενγκουάλ, φιλέλληνας ζωγράφος γεννημένος στη Μούρθια, μας παρουσιάζει το έργο του (εμπνευσμένο κατά μεγάλο μέρος από την ελληνική φύση, μυθολογία και ποίηση) και μας μιλάει για τις περιηγήσεις του στην Ελλάδα, και για το πώς βλέπει την τέχνη και τη ζωή μέσα από την εμπειρία που του προσδίδει η φάση της ωριμότητας που διανύει επί του παρόντος.

Ο Αντόνι Γκαουντί (1852-1926) είναι ο πιο σημαντικός Καταλανός μοντερνιστής αρχιτέκτονας. Υπήρξε ένας άνθρωπος με αξιοσημείωτη προσωπικότητα, εσωστρεφή χαρακτήρα και με βαθιά θρησκευτική πίστη. Η κατάρτιση του πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη, σπουδάζοντας στο Επαρχιακό Πανεπιστήμιο της Αρχιτεκτονικής (Universidad Provincial de Arquitectura) και στο Νεομεσαιωνικό Πανεπιστήμιο, που διεύθυνε ο Elías Rogent. Οι σπουδές και οι δάσκαλοι του κάνουν τα πρώτα έργα του καλλιτέχνη να είναι ιστορικά, δηλαδή κτήρια που η αρχιτεκτονική τους θυμίζει το παρελθόν. Ο Γκαουντί φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το γοτθικό ρυθμό, ένα ρεύμα κοινό σε όλη την Ευρώπη, κάτι που τον κάνει ανοιχτό σε όλα τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Το έργο του μπορεί να χωριστεί σε δυο περιόδους:

Ο εκπατρισμένος Ισπανός ζωγράφος, γλύπτης, χαράκτης, κεραμίστας και σκηνογράφος Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso) γεννήθηκε στην Μάλαγα της Ισπανίας στις 25 Οκτωβρίου του 1881 και πέθανε στο Μουζέν της Γαλλίας στις 8 Απριλίου του 1973. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και δημιουργός (μαζί με τον Ζωρζ Μπράκ) του Κυβισμού. Το τεράστιο σε όγκο έργο του παραμένει ολοζώντανο και ο θρύλος επιζεί –φόρος τιμής στη ζωτικότητα του «ανήσυχου» Ισπανού με τα «σκοτεινά... διαπεραστικά» μάτια που πίστευε στην πρόληψη ότι η δουλειά θα τον κρατούσε ζωντανό. Για 80 περίπου, από τα 91 χρόνια του, ο Πικάσο αφοσιώθηκε σε μια καλλιτεχνική παραγωγή που υπήρξε παράλληλη και συνέβαλε σημαντικά στην όλη ανάπτυξη της μοντέρνας τέχνης κατά τον 20ο αιώνα.