Ο Αντόνιο Μαρτίνεθ Μενγκουάλ, φιλέλληνας ζωγράφος γεννημένος στη Μούρθια, μας παρουσιάζει το έργο του (εμπνευσμένο κατά μεγάλο μέρος από την ελληνική φύση, μυθολογία και ποίηση) και μας μιλάει για τις περιηγήσεις του στην Ελλάδα, και για το πώς βλέπει την τέχνη και τη ζωή μέσα από την εμπειρία που του προσδίδει η φάση της ωριμότητας που διανύει επί του παρόντος.

I.LPG.─ Αυτοπροσδιορίζεστε ως αυτοδίδακτος ζωγράφος. Μιλήστε μας για τα πρώτα σας βήματα στον κόσμο της τέχνης. Ποιους ζωγράφους είχατε ως αναφορά εκείνη την εποχή;

A.M.M.─ Έτσι είναι, μιλάμε για αυτοδίδακτο άτομο όταν τα πρώτα στάδια ή η εκμάθηση της εργασίας του δε συντελούνται με ακαδημαϊκό τρόπο, και αυτή είναι η περίπτωσή μου. Λόγω αδυναμίας να κάνω κάτι τέτοιο, χρειάστηκε να επιλέξω μια μάθηση πιο ανοιχτή και μέσω άλλων οδών, όπως ήταν ο θαυμασμός προς κάποιους ζωγράφους, η ανάγκη να εκφραστώ χρησιμοποιώντας το χρώμα και τις μορφές, καθώς και το αμείωτο ενδιαφέρον μου να βλέπω τα έργα τέχνης ζωντανά. Πιστεύω ότι η ενατένιση ενός πίνακα ή έργου τέχνης με άμεσο τρόπο, προκαλεί μια σειρά συγκινήσεων και ανακαλύψεων που σε καθιστούν διαφορετικό και αναπτύσσουν τον εσωτερικό σου κόσμο. Αυτή είναι για μένα η πραγματική αίσθηση της τέχνης.

Τώρα, ευτυχώς, αυτό σχεδόν δε συμβαίνει. Τα Πανεπιστήμια και οι Σχολές Καλών Τεχνών αποτελούν μέρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και είναι ανοιχτές στη διδασκαλία με τα πιο παραδοσιακά υλικά, αλλά και με τα νέα εργαλεία και μέσα που έχουν αναπτυχθεί. Ο χρόνος και η εργασία έχουν διευρύνει κατά πολύ τις δυνατότητες με όλα αυτά τα στοιχεία και η εύκολη ανταλλαγή ιδεών διαμορφώνει έναν πολύ σημαντικό ορίζοντα για τους καινούργιους και νέους δημιουργούς. Όμως επίσης θέλω να προσθέσω ότι είναι απαραίτητο να νιώθουμε κάθε μέρα τη συγκίνηση του παιδιού που του χάρισαν ένα μικρό κουτί με χρώματα όταν παίρνει τον πρώτο του καλό βαθμό και ανακαλύπτει ότι είναι ικανό να αναπαραστήσει τον κόσμο του με αυτά τα απλά μολύβια. Χωρίς αυτή την ενδόμυχη συγκίνηση τα έργα ενδέχεται να μείνουν επικίνδυνα άδεια.

Δεν είναι εύκολο να επιλέξω λίγα ονόματα μεταξύ των ζωγράφων που θαυμάζω. Όταν θέλεις να μάθεις, το μυαλό σου πάει σε πολλούς δημιουργούς και από όλους μπορείς να πάρεις καλά μαθήματα, αλλά από εκείνη την περίοδο υπάρχουν δύο στους οποίους θέλω να σταθώ: ένας Ισπανός, ο Χοακίν Σορόγια, και ένας Γάλλος, ο Κλοντ Μονέ, δάσκαλοι τόσων και τόσων καλλιτεχνών. Σε αυτούς αναγνωρίζω τους εικαστικούς παππούδες μου. Η πινελιά, η εξερεύνηση των χρωμάτων για την αναπαράσταση του φωτός και τα θέματα της φύσης υπήρξαν σημαντική αναφορά για εμένα και με βοήθησαν πολύ. Θα μπορούσα ίσως να προσθέσω και κάποιον ακόμα, αλλά ας μην επεκταθώ περισσότερο στην πρώτη απάντηση.

I.LPG.─ Όσον αφορά τα μέσα και τις τεχνικές που χρησιμοποιείτε, με ποια από αυτά νιώθετε πιο άνετα; Έχουν αλλάξει οι προτιμήσεις σας με το πέρασμα του χρόνου;

A.M.M.─ Τα μέσα που χρησιμοποιώ είναι τα κλασικά με τις αντίστοιχες τεχνικές τους. Με την έλευση νέων υλικών, όπως τα ακρυλικά, δίνονται νέες και καλές δυνατότητες για την υλοποίηση ενός έργου, ωστόσο χρησιμοποιώ εξίσου χειροποίητα και ανατολίτικα χαρτιά, ξύλο, καμβά, κ.λπ.

Μου αρέσει πολύ να τα εξερευνώ, να κάνω μεικτές τεχνικές και να δοκιμάζω νέα εργαλεία. Κάποιες φορές φτιάχνω δικά μου πινέλα με φύλλα, κλαδιά, ξεφτισμένα υφάσματα... και αναζητώ αποτελέσματα με αυτά. Τα τελευταία έργα τα φιλοτεχνώ με σφουγγάρια και πολύ ρευστά χρώματα. Είναι σαν μεγάλες ακουαρέλες σε καμβά ή πολύ μεγάλα χαρτιά. Νιώθω πολύ άνετα με οποιοδήποτε από αυτά, γιατί η διαδικασία της δουλειάς μου είναι χρονοβόρα και τα χρησιμοποιώ ως μέσα έκφρασης ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν κάθε στιγμή της υλοποίησης.

Εξηγώ: Αν έπρεπε να χωρίσω σε στάδια τη διαδικασία της εργασίας μου θα έλεγα πως υπάρχουν τρία βασικά. Το πρώτο είναι η προσέγγιση του θέματος, όποιο κι αν είναι αυτό, και είναι πολύ σημαντικό γιατί συνεπάγεται την ευαισθητοποίησή μου απέναντι στο έργο και την πηγή των συγκινήσεων που θα εμφανιστούν στη συνέχεια. Στη διάρκεια αυτού του χρόνου φτιάχνω παραστατικά σχέδια που με βοηθούν να καθορίσω τις συγκινήσεις και να περιορίσω το θέμα, επίσης χρησιμοποιώ την ψηφιακή φωτογραφία (τι μεγάλη ανακάλυψη!). Το δεύτερο μέρος συνίσταται στο κεντράρισμα των ιδεών και σε αυτό χρησιμοποιώ οποιοδήποτε υλικό ή τεχνική· μπορεί να είναι σχέδιο με κάρβουνο σε χαρτί, ακουαρέλες, λάδια, σεριγραφία, μεικτές τεχνικές, κ.λπ. Αυτό το στάδιο συνήθως παίρνει περισσότερο χρόνο, αλλά επίσης είναι το πιο έντονο, το πιο ευρηματικό, το πιο διεγερτικό, το πιο προσωπικό, κατά τη διάρκεια του οποίου κάνω κτήμα μου το επιλεχθέν θέμα. Μπορούμε να πούμε ότι σε αυτή τη φάση τα πάντα είναι πιθανά αλλά... δεν έχουν αποτέλεσμα τα πάντα, αφού στο τέλος πρέπει να καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Και τέλος, στο τρίτο μέρος με βάση αυτά τα συμπεράσματα περνάω στην απόφαση και επιλογή των ιδεών και των υλικών για την τελική εργασία που μπορεί να είναι ή να μην είναι μια έκθεση, αλλά σε κάθε περίπτωση μου φαίνεται πολύ χρήσιμη και αποτελεί πλέον μέρος της δουλειάς μου.

Αυτή η μικρή σύνοψη, όπως την περιγράφω, φαίνεται απλή αλλά δεν είναι, διότι τα ίδια τα έργα εξελίσσονται παράλληλα από μόνα τους και σου ζητούν προσοχή και ενδιαφέρον για τα ίδια, και έτσι δεν είναι καθόλου εύκολο ορισμένες φορές να προχωρήσεις προς τη μία ή την άλλη οδό. Η λύση που επιστρατεύω σε τέτοιες περιστάσεις στηρίζεται σε δυο μεθόδους που αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους. Δουλεύω σε σειρές χωρίς να βάζω όρια στις ιδέες και τα έργα, και κάτι πολύ σημαντικό: αμφιβάλλω. Η αμφιβολία μπορεί να μας βοηθήσει πολύ σε ορισμένες εργασίες, και όχι μόνο στον καλλιτεχνικό τομέα.

Όπως μπορείτε να δείτε, οι προτιμήσεις μου δεν έχουν αλλάξει με τον καιρό. Όλα τα υλικά και οι τεχνικές είναι ευπρόσδεκτα γιατί όλα τους αποτελούν εργαλεία έκφρασης. Το θέμα είναι να ξέρεις να τα χρησιμοποιείς με εύστοχο τρόπο.

I.LPG.─ Ας μιλήσουμε τώρα για το χρώμα. Σε κάποιες από τις θεματικές σειρές σας φαίνεται να υπάρχει ένα κυρίαρχο χρώμα. Προσωπικά, έχω την αίσθηση ότι δουλεύετε με μια δική σας προσωπική συμβολογία του χρώματος. Είναι έτσι;

A.M.M.─ Νομίζω πως ναι. Μερικές φορές έχει μια λογική βάση και κάποιες άλλες όχι. Και δε βρίσκω άλλη απάντηση όταν ρωτάω τον εαυτό μου, πέραν του ότι αυτό συμβαίνει γιατί κατά την υλοποίηση των έργων, όπως είπα νωρίτερα, τα έργα αποκτούν τη δική τους δομή, το δικό τους χρώμα. Εκείνη τη στιγμή το χέρι κατευθύνεται στο χρώμα ή τα χρώματα με έναν γαλήνιο τρόπο, έχοντας τη σιγουριά πως βρήκε το μέσο έκφρασης σε αυτό, κι εγώ το αφήνω να προχωρήσει ελεύθερα. Τότε είναι σαν τη μουσική, πετάει αόρατο στον αέρα για να μας συντροφεύσει, και έτσι αυτό το χρώμα παίρνει μορφές για να μας βοηθήσει να γίνουμε αυτό που αισθανόμαστε και θέλουμε, για να μπορέσουμε να το αποτυπώσουμε στον πίνακα.

Δεν είναι εύκολο να εξηγήσω αυτή την αίσθηση που βιώνω συχνά όταν φτάνω σε αυτή τη φάση των έργων. Θα ήταν σαν να ζωγράφιζε κανείς καθ’ υπαγόρευση της συγκίνησης και να ένιωθε αυτή τη στιγμή αυτό που τον συγκίνησε τότε, στην πρώτη εκείνη φάση της εργασίας: ένα χρώμα, ένα φως, μια λέξη, ένα τοπίο, ένα άτομο, ένα όνειρο... και να μπορούσε να του δώσει υπόσταση με το δικό του τρόπο και με τη δική του εικαστική γλώσσα. Δουλεύοντας κατά αυτόν τον τρόπο είναι λογικό να εμφανίζεται η προσωπική συμβολογία με το χρώμα για την οποία με ρωτάτε, η οποία πράγματι υπάρχει.

Θέλω να προσθέσω τώρα κάτι ακόμα σε αυτή την ενδιαφέρουσα ερώτηση για το χρώμα. Είναι τα ονόματα δύο δασκάλων που θαυμάζω πολύ για το πώς χρησιμοποιούν αυτό το στοιχείο: Ανρί Ματίς και Πάμπλο Ρ. Πικάσο. Θαυμάζω και τους δυο τους για την ελευθερία στη χρήση του, ωστόσο για τον Πικάσο ο θαυμασμός μου επεκτείνεται στη συνεχή ανανέωσή του στις μορφές, όντας πολύ μεγαλύτερος. Θυμάμαι πολύ καλά την πρώτη, συγκινητική στιγμή που αντίκρισα την Γκερνίκα, όταν ακόμα βρισκόταν στο ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης. Ένιωσα τα πόδια μου να τρέμουν από συγκίνηση, και τώρα, όταν την ξαναβλέπω, είναι σαν ένας παλιός φίλος που σε ρωτάει για τη ζωή σου και στον οποίο μπορείς να εξομολογηθείς τους πόθους και τις αποτυχίες σου. Ένας καλός φίλος και συνταξιδιώτης.

I.LPG.─ Παρότι το έργο σας εμφανίζεται πλήρως απαλλαγμένο από οποιαδήποτε δέσμευση με τη μορφή, οι γραμμές του χρώματος μερικές φορές φαίνεται να αναζητούν ένα σχήμα που θα τους δώσει ζωή. Συγκεκριμένα, μου τραβά την προσοχή η σχεδόν σταθερή παρουσία φυτικών μορφών (λουλουδιών, κλαδιών ελιάς, φύλλων, δέντρων, κ.λπ.) στα έργα σας. Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια σχετικά με αυτό;

A.M.M.─ Λοιπόν, χωρίς να θέλω να εισέλθω σε φιλοσοφικές έννοιες, νομίζω ότι υπάρχει κάτι το πανθεϊστικό σε αρκετές από τις δουλειές μου.

Κατ’ ουσίαν, όπως νωρίτερα χώρισα σε τρεις φάσεις την εργασία μου, τώρα θα αναφέρω τα τρία βασικά στοιχεία από τα οποία πηγάζει και στα οποία στηρίζονται όλα τα έργα μου: Η Φύση (το τοπίο που μας περιβάλλει και του οποίου εμείς οι ίδιοι αποτελούμε κομμάτι), η Μυθολογία (ο κόσμος του φανταστικού και των ονείρων) και η Ποίηση (ο λόγος, ως το μέγιστο επίτευγμα αυτού του υποτιθέμενου ανθρώπινου είδους). Όπως βλέπετε, τα πράγματα μπορούν να περιπλακούν και να διευρυνθούν σε καθεμία από τις τρεις στήλες μέχρι το βαθμό που το επιθυμούμε. Οπωσδήποτε, η δημιουργία δεν είναι απλή υπόθεση.

Εδώ βρίσκεται η απάντηση στην ερώτησή σας· οι αναφορές στη φύση αποτελούν αναφορές στο τοπίο που μας περιβάλλει. Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε πότε ολοκληρώνεται καθένα από αυτά τα έργα. Και η δική μου απάντηση είναι: όταν εμείς οι ίδιοι είμαστε ή νιώθουμε μέρος αυτού του τοπίου. Με αυτόν τον τρόπο, οι αναφορές στις οργανικές μορφές για τις οποίες κάναμε λόγο ενδέχεται να έχουν μια ερμηνεία όχι μόνο ως μεμονωμένα σύμβολα, αλλά ως μια αναπαράσταση εμάς των ίδιων.

I.LPG.─ Ένα από τα κεντρικά σας θέματα είναι το ταξίδι ή, καλύτερα, οι αναμνήσεις που συσσωρεύετε σε καθένα από τα ταξίδια σας. Πώς αιχμαλωτίζετε αυτές τις αναμνήσεις; Κρατάτε σημειώσεις σε κάθε μέρος, βγάζετε φωτογραφίες, αποκτάτε αντικείμενα και έπειτα τα αναπτύσσετε όλα αυτά στο ατελιέ; Πιστεύετε ότι καθένα από αυτά τα ταξίδια τερματίζεται μόνο όταν επιτύχετε να το αποτυπώσετε στον καμβά;

A.M.M.─ Όταν διαθέτω χρόνο μου αρέσει να κρατώ σημειώσεις στα διάφορα μέρη, πάντα υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές σε αυτά τα σχέδια. Έχω πολλά σημειωματάρια και μου αρέσει να τα ξαναβλέπω αφού περάσει ένα χρονικό διάστημα. Μερικές φορές τα διορθώνω ή τους δίνω το τελικό χρώμα στο ατελιέ. Καθώς αυτή η δυνατότητα δε δίνεται με τη συχνότητα που θα ήθελα, τραβάω φωτογραφίες. Παλιότερα, με την αναλογική κάμερα έφτιαχνα σλάιντς, και τώρα με την ψηφιακή κάνω κάθε είδους τρέλες που απολαμβάνω στην επιστροφή. Μου αρέσει πολύ η φωτογραφία.

Όταν μπορώ, αγοράζω κανένα αναμνηστικό, συνήθως κάποια χειροτεχνία ή καλλιτεχνική δημιουργία που να έχει κάποιο ιδιαίτερο χρώμα ή υλικό από το μέρος στο οποίο έμεινα· οι υφές επίσης αποτελούν αισθήσεις που συγκρατεί η μνήμη. Εξαίρεση κάνω στην Αθήνα, όπου μου αρέσει να αγοράζω παλιές καρτ-ποστάλ όπου εμφανίζεται η Ακρόπολη. Με ενδιαφέρει πολύ αυτή η τόσο επαναλαμβανόμενη εικόνα, που συγχρόνως είναι τόσο διαφορετική σε κάθε εποχή. Φανταστείτε, αν όλα τα άτομα που βρεθήκαμε στην Ακρόπολη γράφαμε ποια ήταν η πρώτη μας εντύπωση, θα είχαμε ένα μαγικό βιβλίο επισκέψεων.

Επίσης μου αρέσει να βλέπω την ανατολή του ήλιου σε αυτούς τους τόπους, και έτσι με τον καιρό διαμορφώθηκε μια μικρή συλλογή ανατολών. Είναι μια μοναδική στιγμή που με ενθουσιάζει για το υπόλοιπο της μέρας. Έχετε δει πώς σχηματίζονται οι σκιές στις κολώνες του Παρθενώνα όταν ο ήλιος αρχίζει να τις φωτίζει; Μην το χάσετε. Έχετε δει πώς το φως σμιλεύει τα γλυπτά της μεγάλης αίθουσας στο νέο και θαυμάσιο Μουσείο της Ακρόπολης; Μην το χάσετε, είναι το καλύτερο μουσείο του κόσμου. Εκεί περνάω ώρες ολόκληρες κοιτάζοντας πώς τα γλυπτά τυλίγονται στο φως κάθε στιγμή της ημέρας.

Παρότι όλα τα ταξίδια έχουν ένα τέλος, πιστεύω ότι επιστρέφοντας από αυτά έχουμε διαμορφώσει μέσα μας ένα νέο χάρτη, μια νέα χαρτογραφία, προϊόν αυτής της νέας εμπειρίας που μας κάνει διαφορετικούς, και έτσι αυτό το ταξίδι δεν τελειώνει ακόμα κι όταν έχω δουλέψει πάνω στις εικόνες και τις αναμνήσεις του. Ακόμα είμαστε λίγο νομάδες και μεγαλώνουμε με τα ταξίδια ή για να το πω με τα ωραία λόγια του Καβάφη...

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους […].

I.LPG.─ Και φτάνουμε στην Ποίηση. Έχετε εικονογραφήσει έργα μεγάλων ποιητών όπως οι Πεσσόα, Θερνούδα, Μπρίνες... Ο τελευταίος, μάλιστα, έγραψε κάτι πολύ όμορφο, ότι εσείς δεν εικονογραφούσατε, αλλά αποκαλύπτατε τον εαυτό σας σε κάθε εικονογράφηση. Μιλήστε μας για τη σχέση σας ως ζωγράφος με την Ποίηση και τους ποιητές. Αισθάνεστε μεγαλύτερη ανησυχία ή περιορισμό όταν πρέπει να ερμηνεύσετε ένα ποίημα;

A.M.M.─ Οι λέξεις, τα ποιήματα, είναι μικρά κοσμήματα που όλοι μπορούμε και οφείλουμε να φοράμε, ώστε οι ζωές μας να είναι λίγο πιο συνετές. Όταν δουλεύω με ποιήματα ή λέξεις που μπορούν να μου φέρουν στο μυαλό εικόνες, το κάνω με το μέγιστο σεβασμό αλλά και με τη μέγιστη ελευθερία, διότι διαφορετικά δε θα ήμουν ο εαυτός μου και αυτό θα ήταν εμφανές στη δουλειά μου. Νομίζω ότι αυτό μπορεί να είναι το νόημα των λόγων που με τόση τρυφερότητα μου αφιέρωσε ο ποιητής Φρανθίσκο Μπρίνες.

Το 1987 μου χάρισαν το βιβλίο του El otoño de las rosas [Το φθινόπωρο των ρόδων], το οποίο με συντάραξε κατά κάποιον τρόπο. Εργάστηκα για δύο χρόνια σχεδόν πάνω σε εκείνο το βιβλίο, και το 1989 είχα την ιδέα να κάνω μια έκθεση με μέρος εκείνων των έργων. Καθώς ήθελα να χρησιμοποιήσω τα ποιήματά του δίπλα σε κάποιους πίνακες, ήταν απαραίτητο να έχω την άδειά του. Επίσης ήθελα πολύ να μιλήσω μαζί του για όλη αυτή την εμπειρία. Έτσι έκανα, έψαξα τρόπο να έρθω σε επαφή μαζί του και συναντηθήκαμε στη Μαδρίτη επί τούτω. Εγώ ήμουν λίγο σφιγμένος γιατί σκεφτόμουν ότι μπορεί να ήταν ένας άνθρωπος απόμακρος, απαιτητικός και επιτηδευμένος, αλλά, ευτυχώς, συνέβη ακριβώς το αντίθετο: έδειξε ενδιαφέρον, φιλικότητα και μεγάλη γενναιοδωρία σε εμένα και τη δουλειά μου. Από τότε έχω την τύχη να είμαι φίλος του. Ήρθε να δει την έκθεση και μετά ανταμώσαμε σε διάφορες περιστάσεις κατά τις οποίες απόλαυσα τις συζητήσεις μαζί του. Το 2003 φιλοτέχνησα ένα όμορφο συλλεκτικό βιβλίο που περιελάμβανε μια ανθολογία του έργου του συνοδευόμενη από είκοσι δικές μου σεριγραφίες, το οποίο έλαβε το Κρατικό Βραβείο Βιβλιοφιλίας από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2004, κι έτσι μπόρεσα να ανταποκριθώ στη γενναιόδωρη φιλία του. Τον τίτλο τον πήρα από έναν στίχο του: La iluminada rosa negra [Το φωτισμένο μαύρο ρόδο].

Οι Αντόνιο Ματσάδο, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Λουίς Θερνούδα, Φερνάντο Πεσσόα, Κωνταντίνος Καβάφης, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, είναι ποιητές τους οποίους θαυμάζω και με ποιήματα των οποίων έχω δουλέψει. Τώρα προσπαθώ να βρω περισσότερα ποιήματα της Κικής Δημουλά, αλλά νομίζω ότι έχω το μοναδικό βιβλίο που έχει μεταφραστεί από τα έργα της στα ισπανικά. Θέλω να μάθω περισσότερα για την ελληνική λογοτεχνία και ποίηση για να τις ενσωματώσω στο επόμενο πρότζεκτ μου, το οποίο ξεκινάω τώρα. Η ποίηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ζωής μου.

I.LPG.─ Recuerdos de Grecia [Μνήμες από την Ελλάδα], Fatum [Μοίρα], Odisea. Canto XXV [Οδύσσεια. Ραψωδία KE´], Odysseus, Ear [Έαρ] είναι τίτλοι που φέρουν μερικές από τις εκθέσεις σας και μαρτυρούν τη σημασία που η Ελλάδα –είτε μέσω της μυθολογίας, είτε μέσω των τοπίων και των ποιητών της– έχει για εσάς καθόλη τη διάρκεια της καριέρας σας. Τι είναι η Ελλάδα για σας; Μιλήστε μας επίσης για την πρώτη επαφή σας με αυτή τη χώρα στην οποία ταξιδεύετε σχετικά συχνά.

A.M.M.─ Τον Ιούλιο του 1979, επωφελούμενος των διακοπών μου, έγινα μέλος μιας μικρής ομάδας ατόμων που με αυτοδιαχειριστικό σχεδόν τρόπο (ήταν άλλες εποχές) οργάνωνε ένα ταξίδι από την Καρθαγένη μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Πάνω από είκοσι μέρες σε λεωφορείο και καράβι. Βέβαια τέτοια ταξίδια δε γίνονται σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά εκείνο όχι μόνο είχε το θέλγητρο της περιπέτειας αλλά διέθετε και ένα χαρακτήρα μύησης, χωρίς να έχω εγώ συνείδηση αυτού.

Ένα από τα στάδια ήταν το ταξίδι με το καράβι από το Μπάρι ως την Πάτρα, όπου φτάσαμε όταν νύχτωνε πλέον. Έκανε πολλή ζέστη και τη νύχτα σηκώθηκα για να ανοίξω την πόρτα του μεγάλου μπαλκονιού του ξεχαρβαλωμένου ξενοδοχείου. Καθώς την άνοιξα, κάτω από το ίδιο μπαλκόνι, ένα μεγάλο κλήμα που φωτιζόταν μονάχα από μια αδύναμη λάμπα, ο απαλός παφλασμός της θάλασσας που βρισκόταν τόσο κοντά και η σιγή των αστεριών με καλωσόρισαν στο ιερό έδαφος της Ελλάδας. Από τότε είμαι λάτρης της Ελλάδας και εκείνη είναι η αγάπη μου. Είμαι ένας αθεράπευτος ρομαντικός.

Ακόμα από εκείνο το ταξίδι κρατάω τη μεγάλη εντύπωση που μου προκάλεσε το γεγονός ότι είδα και βρέθηκα για πρώτη φορά μπροστά στην Ακρόπολη. Οι εικόνες των βιβλίων τέχνης συντρίφθηκαν σε μια στιγμή ενώπιον της θέας της, και το μόνο που κατάφερα ήταν να αναρωτηθώ: Τι είδους λαός είναι ικανός να δημιουργήσει τόση ομορφιά; Αυτή η ερώτηση δεν έχει βρει ακόμα απάντηση.

Ξέρω πως είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά έτσι ξεκίνησε ο θαυμασμός μου για το σύνολο της ελληνικής κουλτούρας και τη μεγάλη της κληρονομιά στο σύνολο της κουλτούρας της Δύσης. Γι’ αυτό το λόγο εργάστηκα πολύ για να μπορέσω να τη γνωρίσω καλύτερα και να μάθω να την εκτιμώ με όλη της την αξία. Οι εκθέσεις ήταν καρποί μεταγενέστερων ταξιδιών ή αναγνωσμάτων, και ακόμα δεν έχω χάσει την ελπίδα να φτιάξω μια έκδοση της Οδύσσειας με δική μου εικονογράφηση, παρόλο που οι καιροί δεν προσφέρονται για πολλά-πολλά. Είναι ένα βιβλίο που με συντρόφευσε σε πολλές στιγμές.

Αν μου επιτρέπετε, αντί να μιλήσω για το παρελθόν και τις εκθέσεις που ήδη έλαβαν χώρα, θα ήθελα να κάνω αναφορά στην επόμενη δουλειά που θέλω να ετοιμάσω και που εδώ και καιρό στριφογυρνάει στο μυαλό μου. Της έχω δώσει τον τίτλο Este mar azul [Αυτή η γαλάζια θάλασσα]. Πρόκειται για το δικό μου ιδιαίτερο αφιέρωμα σε αυτή την κουλτούρα, με το οποίο θέλω να της αποδώσω φόρο τιμής. Ακόμα είναι νωρίς για να μιλήσω γι’ αυτό, αλλά θέλω να επωφεληθώ της ερώτησης για να κάνω μία, με τη σειρά μου, στους φίλους και αναγνώστες: Ποιες είναι κατά προσέγγιση οι εσωτερικές διαστάσεις του κτηρίου που ονομάζουμε Πινακοθήκη στα Προπύλαια; Δεν τις έχω βρει, και σίγουρα κάποιος φίλος στην Αθήνα μπορεί να μας τις πει. Η ιδέα είναι να δουλέψω για να φτιάξω εκ νέου, με τρόπο μεταφορικό και πολύ προσωπικό, εκείνον το χώρο που, αν οι πληροφορίες μου είναι σωστές, υπήρξε η πρώτη πινακοθήκη της ιστορίας.

I.LPG.─ Ποια μέρη της Ελλάδας σας έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση; Έχετε προτίμηση για κάποιο μέρος ή τοπίο; Έχετε να διηγηθείτε κάποια ιδιαίτερη ανάμνηση ή ιστορία;

A.M.M.─ Δεν έχετε καμιά πιο δύσκολη ερώτηση για μένα; [γέλια] Υπάρχει υπερβολικά μεγάλος αριθμός τόπων που θα έπρεπε να αναφέρω και δε θα ήξερα ποιον να διαλέξω, αλλά αν με ρωτούσατε πού θα μου άρεσε να ζω στην Ελλάδα, μεταξύ των τόπων που γνωρίζω, έχω εύκολη την απάντηση: στους Δελφούς.

Από την πρώτη και θερμότατη –λόγω καιρού– επίσκεψη εκείνο το μέρος και εκείνο το τοπίο με συνεπήραν, και παρόλο που γύρισα για σύντομες επισκέψεις, το Σεπτέμβρη του 2004 κατάφερα να μείνω εκεί και να ζωγραφίσω για μία ολόκληρη εβδομάδα. Απλά... ένιωσα ευτυχής. Πιστεύω ότι είναι ένα μέρος που μαγνητίζει και ελπίζω να μπορέσω να ξαναπάω κάποια μέρα για να δω το φανταστικό μουσείο του, τις ασημένιες πλαγιές του με τα γκριζοπράσινα λιόδεντρα, τα βουνά, τους ήχους, τις καταιγίδες, τις μυρωδιές, τα ηλιοβασιλέματά του. Είναι ένα μέρος μοναδικό.

Κι αφού μου ζητάτε να σας πω μια ιστορία, θα σας διηγηθώ κάτι που μου συνέβη εκεί: Τις ημέρες εκείνες περνούσα κάποιες πρωινές ώρες σχεδιάζοντας στο μέρος που βρίσκεται πιο κοντά στο θόλο. Όταν έμπαινα, χαιρετούσα με ένα γνέψιμο τον φύλακα και πήγαινα σε ένα αποκομμένο μέρος για να μην ενοχλώ τους τουρίστες που έφταναν. Ο κύριος στην αρχή με κοίταξε με μια έκφραση μεταξύ έκπληξης και επαγρύπνησης, αλλά με άφησε να δουλέψω ήσυχα εκείνες τις ώρες. Ήταν πολύ υπεύθυνος άνθρωπος και ήξερε να κάνει τη δουλειά του. Το τελευταίο πρωινό, όταν ο χρόνος μου τελείωσε, τον αποχαιρέτησα με ένα νεύμα που έκανε σαφές ότι δε θα ξαναρχόμουν, και τότε μου είπε να περιμένω ένα λεπτό... πήγε σε μια ελιά και έκοψε ένα μικρό κλαδάκι που μου έδωσε ως αναμνηστικό εκείνης της γης και εκείνων των υπέροχων ημερών. Από τότε το έχω στο ατελιέ μου και όταν ξεράθηκε το κορνίζωσα για να το κρατήσω ως το μεγαλύτερο θησαυρό μου.

I.LPG.─ Ξέρω ότι είστε μεγάλος θαυμαστής του πρόσφατα απολεσθέντος Έλληνα κινηματογραφιστή Θεόδωρου Αγγελόπουλου. Τι γνωρίζετε από τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα; (Ζωγραφική, σινεμά, θέατρο, μουσική, κ.λπ.)

A.M.M.─ Ω, τι τρομερή είδηση, τι αναντικατάστατη απώλεια! Όλοι μας είμαστε πιο ορφανοί τώρα. Έμαθα την είδηση από το ιστολόγιο La Pasión Griega. Εκείνη τη νύχτα δεν είχα ύπνο και ήταν αργά. Όταν τη διάβασα δεν το πίστευα, σκέφτηκα να στείλω μήνυμα στους φίλους στην Αθήνα, αλλά εκείνοι ήδη μου είχαν στείλει ένα τα ξημερώματα, επιβεβαιώνοντας τον άτυχο και παράλογο θάνατο αυτού του ανθρώπου από τον οποίο τόσα έμαθα για την Ελλάδα, για τον κινηματογράφο και για την τέχνη. Ήταν ολέθριο το γεγονός και ακόμα όταν το σκέφτομαι δεν το πιστεύω, με γεμίζει μεγάλη λύπη η σκέψη ότι δε θα μπορέσουμε πια να δούμε νέες ταινίες του.

Ανακάλυψα τον κινηματογράφο του τη δεκαετία του ’80. Τότε στην ισπανική τηλεόραση πρόβαλαν μια σειρά προγραμμάτων που ήταν αφιερωμένα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, και κάθε επεισόδιο είχε σκηνοθετηθεί από ένα σκηνοθέτη της αντίστοιχης χώρας. Στην Αθήνα ήταν ο Θεόδωρος, το θυμάμαι πολύ καλά. Τώρα που έχω συγκεντρώσει όλη του τη φιλμογραφία, όταν πηγαίνω στην Αθήνα ψάχνω εκείνο το πρόγραμμα αλλά δεν έχω καταφέρει να το βρω ούτε ξέρω αν έχει υπάρχει σε κάποια ειδική έκδοση Dvd. Ελπίζω να εκδοθεί στη μνήμη του. Δεν έμαθα σχετικά με την κηδεία του, αλλά υποθέτω ότι του αποδόθηκαν οι τιμές που του αξίζουν.

Είμαι μεγάλος θαυμαστής του κινηματογράφου του, του λυρισμού των εικόνων του, των χώρων και των τοπίων που χρησιμοποίησε, αφού όλη του η δουλειά σφύζει από ταλέντο και δημιουργία. Επίσης μέσω εκείνου ανακάλυψα τη μουσική της Ελένης Καραΐνδρου που με συντροφεύει ώρες ολόκληρες ενώ δουλεύω, και τώρα... όλα εξανεμίζονται χωρίς δικαιολογημένη αιτία, είναι υπερβολικά επώδυνο και άδικο. Πολλά ευχαριστώ και καλό ταξίδι, κύριε Αγγελόπουλε! Βρίσκεστε πλέον στην Αιωνιότητα.

Λίγα πράγματα ξέρω για τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα, ή τουλάχιστον θέλω να μάθω πολύ περισσότερα, επειδή σε ό,τι γνωρίζω βλέπω πολύ ταλέντο και αυτό με ενθαρρύνει να συνεχίσω. Πιστεύω ότι είναι λίγο αργά για να μάθω ελληνικά αλλά προσπαθώ να μάθω κάτι και, παρά τη μεγάλη υπομονή και σοφία της καθηγήτριας, οι λίγοι ζωντανοί νευρώνες μου δε βοηθούν πολύ. Είναι ζήτημα εύλογης επιμονής. Είμαι περισσότερο άνθρωπος της ανακάλυψης παρά της μάθησης.
Για τους εικαστικούς καλλιτέχνες έχω τις λιγότερες πληροφορίες, γιατί μόνη αναφορά μου είναι οι γκαλερί και οι καλλιτέχνες που εξέθεσαν στην έκθεση ARCO της Μαδρίτης πριν λίγα χρόνια. Πρέπει να μάθω και να ξέρω ποιοι είναι και τι κάνουν. Έχω ένα όμορφο βιβλίο και κατάλογο του Γιάννη Τσαρούχη που αγόρασα πριν δύο χρόνια στο Μουσείο Μπενάκη. Αλλά σίγουρα για τους σύγχρονους μού λείπει ενημέρωση.

Η μοίρα και η τύχη οδήγησαν τα βήματά μου σε αυτά τα τελευταία ταξίδια, στη διάρκεια των οποίων μπόρεσα να γνωρίσω πολύ ενδιαφέροντα άτομα, ορισμένα που ήδη χαίρουν αναγνωρισμένου κύρους και άλλα που ξεκινούν να εργάζονται με καλά αποτελέσματα και πολλή όρεξη. Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μια φανταστική παράσταση στο Εθνικό Θέατρο ενός γαλλικού μπαρόκ έργου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου και σκηνικά Δημήτρη Πολυχρονιάδη, τους οποίους είχα την τύχη να γνωρίσω προσωπικά όταν μου τους σύστησε ο νεαρός φωτογράφος και κινηματογραφικός σκηνοθέτης Μιχάλης Δαλανίκας. Εκείνη η παράσταση ήταν φανταστική. Ήταν μεγάλο δώρο της μοίρας και τιμή η γνωριμία με αυτά τα πρόσωπα, στα οποία από εδώ στέλνω μια θερμή αγκαλιά μαζί με τη φιλία μου και τα οποία ευελπιστώ να ξαναδώ σύντομα, αφού τους υποσχέθηκα να παρακολουθήσω κάποιο από τα καινούργια τους μοντάζ. Ίσως αυτό το καλοκαίρι, στην Επίδαυρο, να πιούμε ένα φραπέ και να το γιορτάσουμε.

Τον Ιούλιο του περασμένου έτους ήταν το τελευταίο μου ταξίδι στην Αθήνα. Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να μην ξαναπάω εκεί το καλοκαίρι, τώρα που μπορώ να διαθέσω όπως θέλω το χρόνο μου. Οι επισκέψεις τον Μάιο ή το φθινόπωρο αποδείχτηκαν πιο υποφερτές και υπάρχει καλύτερο φως. Όμως διάβασα ότι στις 14 Ιουλίου θα παρουσιαζόταν η δεύτερη συμφωνία του Γκ. Μάλερ στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, και όλα άλλαξαν ξαφνικά. Πρέπει να σας ομολογήσω ότι αυτή η συμφωνία είναι για μένα ιδιαίτερα ξεχωριστή. Δεν είμαι ειδήμων στην κλασική μουσική, αλλά αυτή η συμφωνία ήταν η συντροφιά μου επί χρόνια στη δουλειά και μου ξύπνησε τόσες συγκινήσεις που σαν έμαθα ότι η συναυλία ήταν στο Ηρώδειο, όπου δεν είχα καταφέρει να παρακολουθήσω καμία παράσταση, δεν το σκέφτηκα και πολύ και, όπως λέμε και στην Ισπανία, πέτυχα μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Ήταν τόσο συγκινητικό που δεν έχω λόγια να μιλήσω για εκείνη τη βραδιά... κάτι παραπάνω από όνειρο.

Επίσης μου αρέσει πολύ η λαϊκή παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας και θέλω να τη γνωρίσω καλύτερα. Όταν μπαίνω στο Metropolis ζητάω από τους φίλους μου να μη με αφήσουν εκεί μέσα πάνω από δεκαπέντε λεπτά, γιατί θα ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή μου.

I.LPG.─ Πιστεύετε ότι Έλληνες και Ισπανοί μοιάζουμε τόσο πολύ όσο λένε;

A.M.M.─ Πιστεύω ότι οι άνθρωποι είμαστε πολύπλευροι και αναλόγως πώς μας κοιτάνε μπορούμε να μοιάζουμε περισσότερο ή λιγότερο. Αυτό που είναι ξεκάθαρο για μένα είναι πως στην Ελλάδα νιώθω πολύ άνετα (αν εξαιρέσουμε το πέρασμα του δρόμου) και νιώθω σαν στο σπίτι μου, πράγμα που δε μου συμβαίνει σε κανένα άλλο μέρος. Από αυτό συμπεραίνω ότι κάποιες ομοιότητες έχουμε, ίσως είναι η Μεσόγειος, ίσως η ιστορία, ίσως ο δικαιολογημένος αντικομφορμισμός μας, ίσως οι αποσκευές μας που είναι γεμάτες όνειρα είναι κοινοί παρανομαστές που μας κάνουν να μοιάζουμε.

I.LPG.─ Τι γνώμη έχετε για τη λεγόμενη ελληνική κρίση;

A.M.M.─ Περίμενα και φοβόμουν αυτή την ερώτηση από την αρχή. Την περίμενα γιατί το δίχως άλλο είναι δικαιολογημένη και τη φοβόμουν γιατί η απάντησή μου ενδέχεται να ενοχλήσει κάποιους, αλλά νομίζω ότι στην ηλικία μου δεν έχω λόγο να σωπαίνω. Οπότε σας ευχαριστώ για την ερώτηση και ευχαρίστως θα απαντήσω.

Κοιτάξτε, νομίζω ότι πολλούς πολίτες της υποτιθέμενης Ευρωπαϊκής Ένωσης μάς έκλεψαν το πορτοφόλι. Χρησιμοποιώ το ρήμα κλέβω με την πιο ανήθικη έννοιά του και επιπλέον... κανένας κλέφτης δε βρίσκεται στη φυλακή. Αυτό για μένα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι οι Βρυξέλλες δε χρησιμεύουν σε τίποτα. Συντηρούμε μια μέτρια και διεφθαρμένη πολιτική και οικονομική τάξη, μόνος θεός των οποίων είναι το χρήμα, και η συνένωση των οποίων αποσκοπεί στη δημιουργία αδαών υπόδουλων και όχι αξιοπρεπών πολιτών. Πρέπει να μάθουμε να μην πιστεύουμε αυτούς που μιλάνε πολύ και να κάνουμε διαχωρισμό μεταξύ τόσων αχρήστων επιστρατεύοντας την κοινή λογική για λόγους αυτοπροστασίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Όπως στην περίπτωση της κλοπής του πορτοφολιού, ήδη έχουμε περάσει τις φάσεις της έκπληξης, της δίκαιης αγανάκτησης και τώρα μας υπολείπονται άλλες δύο: της συνειδητοποίησης της πραγματικότητάς μας και των μέσων που διαθέτουμε και να δημιουργήσουμε με αυτά ευρηματικές λύσεις που θα μας ξαναδώσουν προσδοκίες για την εργασία και για άλλες πιο ανθρώπινες αξίες. Δε βλέπω κάποια εύκολη λύση, γιατί αυτή η κρίση έχει διάρκεια και νομίζω θα είναι μη αναστρέψιμη σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει σκληρές κοινωνικές αλλαγές που θα πρέπει να πληρώσουμε αυτοί που πληρώνουμε πάντα.

Όπως βλέπετε, δε μιλάω μόνο για ελληνική κρίση, διότι πιστεύω ότι όλοι έχουμε επηρεαστεί από αυτόν το βρώμικο και ντροπιαστικό πόλεμο. Ίσως η Ελλάδα να έχει υποστεί τη μεγαλύτερη βλάβη αφού οι αόρατοι καρχαρίες την επέλεξαν για ένα πείραμα που αποδείχτηκε επιτυχές γι’ αυτούς, αλλά πιστεύω ότι ζημιώνει όλους. Ένωσα τη φωνή μου με τους αγανακτισμένους της πόλης μου και τον Ιούλιο επίσης πήγα στο Σύνταγμα.

I.LPG.─ Γίνετε τώρα πρεσβευτής της Περιοχής της Μούρθια και δώστε στους Έλληνες φίλους μερικούς λόγους για τους οποίους θα έπρεπε να επισκεφτούν την ιδιαίτερη πατρίδα σας.

A.M.M.─ [γέλια] Να πουλήσεις κάτι σε Έλληνα δεν είναι εύκολη υπόθεση! Αυτοί είναι πολύ καλοί πωλητές και νομίζω ότι προτιμούν να γνωρίσουν τις μεγάλες πόλεις όπως είναι η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη, η Σεβίλη. Οπότε, αντί να τους προσκαλέσω να την ανακαλύψουν, θα περιοριστώ μόνο στο να τους προτείνω κάποια μέρη και ημερομηνίες που φυσικά απέχουν πολύ από τη λεγόμενη τουριστική σεζόν. Πώς να πουλήσεις διακοπές στη θάλασσα σε έναν Έλληνα; Μοιάζει ανέκδοτο.

Λοιπόν, σοβαρά τώρα, πιστεύω ότι η γη μου έχει κάποια πολύ ιδιαίτερα μέρη που αξίζει να επισκεφτεί κανείς. Και παρότι οι παραλίες είναι καλές, προτιμώ να σας προτείνω άλλα μέρη για πολύ ειδικές ημερομηνίες. Ας πούμε ότι πρόκειται για μια πρόταση εναλλακτικού τουρισμού.

Ένας προορισμός είναι η Mar Menor τον Γενάρη. Πρόκειται για μια λιμνοθάλασσα δίπλα στη Μεσόγειο, όπου τις μέρες του Γενάρη υπάρχει απόλυτη γαλήνη και βλέπεις πανέμορφες εικόνες ηρεμίας, με τα νερά υψηλής αλατότητας να παίρνουν απίστευτα χρώματα. Άλλο μέρος είναι η Valle de Ricote την άνοιξη. Σε εκείνη τη περιοχή η άνοιξη είναι σύντομη αλλά εκρηκτική. Ο περίπατος στις φυτείες ανθισμένων πορτοκαλιών και οπωροφόρων δέντρων που αναδύουν τα αρώματά τους προκαλεί μια θαυμάσια, μεθυστική αίσθηση. Για να κλείσετε αυτή την επίσκεψη θα σας προσκαλούσα να επισκεφτείτε κάποιο μουσείο της πόλης μου, της Μούρθια, ειδικότερα το Μουσείο Θρησκευτικής Γλυπτικής Francisco Salzillo, που είναι γεμάτο με όμορφα και πολύχρωμα μπαρόκ γλυπτά. Αν ερχόσασταν την άνοιξη, θα μπορούσαμε να πιούμε μερικά ποτά στις λαϊκές γιορτές τις πόλεις και σίγουρα θα περνούσατε πολύ καλά. Το φθινόπωρο θα πηγαίναμε να δοκιμάσουμε caldero de arroz y pescado (ρύζι με ψάρια στο καζάνι) στην Καρθαγένη και να δούμε την αρχαιολογική ζώνη με το ρωμαϊκό θέατρο... Εν πάση περιπτώσει, υπάρχουν πολλά ακόμα μέρη και σε οποιοδήποτε από αυτά να έχετε τη βεβαιότητα ότι πάντα θα είστε καλοδεχούμενη. Είναι μια πολύ φιλόξενη γη.

I.LPG.─ Ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας αφιερώσατε και που μοιραστήκατε τόσο ευγενικά με τους αναγνώστες μας τις προσωπικές και επαγγελματικές σας εμπειρίες, πολλές εκ των οποίων συνδέονται στενά με την Ελλάδα. Καλή συνέχεια!

A.M.M.─ Εγώ σας ευχαριστώ ειλικρινά για όλες τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που τόσες καλές αναμνήσεις μου ξύπνησαν και για το ενδιαφέρον σας για τη δουλειά μου. Ελπίζω οι απαντήσεις να φανούν ενδιαφέρουσες στους φίλους και αναγνώστες του Ispania.gr και του La Pasión Griega, μέσω των οποίων θα διατηρήσουμε την επικοινωνία. Ευχαριστώ πολύ για όλα και εύχομαι να ανταμώσουμε πάλι σύντομα εδώ ή στην Αθήνα. Μια θερμή αγκαλιά... τα λέμε!

Μερικές βιογραφικές σημειώσεις

Ο Αντόνιο Μαρτίνεθ Μενγκουάλ γεννιέται στη Μούρθια και, από πολύ νεαρή ηλικία, αρχίζει να ακούει για την τέχνη στους κόλπους της οικογένειάς του και από τον ζωγράφο Πέδρο Φλόρες, αδελφό της γιαγιάς από την πλευρά της μητέρας του, τον οποίο γνωρίζει και με τον οποίο μοιράζεται στέγη όταν εκείνος μετακομίζει από το Παρίσι στη Μούρθια για να ζωγραφίσει τις νωπογραφίες του Ναού της Fuensanta.

Μυείται μέσα από ομάδες καλλιτεχνών τη δεκαετία του ’60 και συμμετέχει στην πρώτη έκθεση Contraparada, Arte en Murcia με την ομάδα 15+1, με την οποία έχει συνεχή παρουσία στις εκδηλώσεις καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος που συνιστούν «ό,τι καλύτερο έχει να αναδείξει σήμερα σε καλλιτεχνικό επίπεδο η Περιοχή της Μούρθια.»

Η καριέρα του ξεκινάει με την πρώτη του έκθεση το 1975 στη Γκαλερί Ankara της Μούρθια με τίτλο Dibujos a tinta china [Σχέδια με κινέζικη μελάνη], είναι όμως από το 1981 που το έργο του γίνεται γνωστό σε γκαλερί και εκθέσεις όπως η Artender στο Μπιλμπάο ή η ARCO στη Μαδρίτη, όπου συμμετέχει τα έτη 1985, 1986 και 1987 με την Γκαλερί Chys. Παράλληλα, αρχίζει να εργάζεται με την καλλιτεχνική ομάδα SPYRAL.

Μετά την πραγματοποίηση άλλων εκθέσεων, το 1989 γνωρίζει τον ποιητή Φρανθίσκο Μπρίνες και ετοιμάζει μια έκθεση πάνω στο ποιητικό του έργο υπό τον τίτλο El otoño de las rosas [Το φθινόπωρο των ρόδων] που φιλοξενείται στο Palacio del Almudí και η οποία «σηματοδοτεί μια καμπή στον τρόπο που δουλεύει, με την ποίηση ως νέα πηγή δημιουργίας», σύμφωνα με το Δημαρχείο.

Το 1991 παρουσιάζει την έκθεση Recuerdos de Grecia [Μνήμες από την Ελλάδα] στη Sala Convalecencia του Πανεπιστημίου της Μούρθια.

Το 1992 αντιπροσωπεύει την Περιοχή της Μούρθια στη Διεθνή Έκθεση της Σεβίλης με την Odisea. Canto XXV [Οδύσσεια. Ραψωδία KE´].

Το 1997 εκθέτει στο Σικάγο (ΗΠΑ), το 1998 στη Γαλλία και ένα χρόνο αργότερα ταξιδεύει στη Μπιενάλε Τέχνης της Φλωρεντίας (Ιταλία).

Το 2003 παρουσιάζει την έκθεση Odysseus στο Casa Díaz Cassou της Μούρθια.

Το 2004 εικονογραφεί το βιβλίο La iluminada rosa negra [Το φωτισμένο μαύρο ρόδο], μια επιλογή ποιημάτων του Μπρίνες, με την οποία κερδίζει το α’ βραβείο καλύτερης έκδοσης βιβλίου του Υπουργείου Παιδείας.

Επίσης, ο Martínez Mengual έχει εικονογραφήσει βιβλία, όπως αυτά που εκδόθηκαν από το Ίδρυμα Cajamurcia και τον εκδοτικό οίκο Darana La laguna mágica [Η μαγική λίμνη] και Caravaca, tierra de luz [Καραβάκα, γη φωτός], καθώς και έντυπα των κύκλων που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο της Μούρθια σε συνεργασία με το Ίδρυμα Cajamurcia.

Η τελευταία έκθεση που αφιέρωσε στην Ελλάδα έφερε τον τίτλο Ear/Primavera [Έαρ] και παρουσιάστηκε στη Μούρθια από το Φλεβάρη μέχρι το Μάρτη του 2011.

Έργα του Αντόνιο Μαρτίνεθ Μενγκουάλ: www.ispania.gr

Ιστοσελίδα του καλλιτέχνη: www.amartinezmengual.com

Συνέντευξη, ερωτήσεις: Emmanuel Vinader
Μετάφραση στα ελληνικά: Βίκυ Ρούσκα

Κοινή δημοσίευση με το La Pasión Griega: http://lapasiongriega.blogspot.com/