Οι συμπατριώτες της την αποκαλούσαν απόγονο του τελευταίου αυτοκράτορα του Περού. Ο υπόλοιπος κόσμος υποκλινόταν στην απόκοσμη και εξαιρετικά σπάνια φωνή της, η οποία σύμφωνα με μετρήσεις, εκτεινόταν κοντά στις πέντε οκτάβες, δύο νότες πιο χαμηλά και δύο πιο ψηλά από της Γερμανίδας κολορατούρας Έρνα Σακ. Η Zoila Augusta Emperatriz Chararri del Castillo έμεινε γνωστή ως Yma Sumac και, με την σαγηνευτική της ομορφιά, απόλυτα ενταγμένη στο εξωτικό κλίμα της Αμερικής των 50´s, δημιούργησε έναν αξεπέραστο θρύλο, τον οποίο μόνο η Μαρία Κάλλας –θαυμάστρια της– κατάφερε να ξεπεράσει.
Το Όμορφο λουλούδι, όπως είναι η μετάφραση του ονόματός της, γεννήθηκε το 1922. Από νωρίς τη φωνή της χαίρονταν τα πουλιά και η φύση των Άνδεων. Εκείνη, μαγεμένη από το τοπίο, άρχισε να γυμνάζει τη φυσική φωνή της, μιμούμενη τα ζώα αλλά και τους άλλους ήχους, όπως το βρυχηθμό του ηφαιστείου. Ίσως γι’ αυτό κάποτε είπαν γι’ αυτή ότι είναι είαν αηδόνι με φωνή ηφαιστείου. Ο μέντορας και σύζυγος της, ο συνθέτης Moisés Vivano, ήταν ο μόνος που τόλμησε να γράψει τραγούδια ειδικά για εκείνη. Από το 1946 εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη και γρήγορα την προσεγγίζουν συνθέτες του λεγόμενου exotixa χώρου, κάτι σαν το lounge της εποχής μας. Εμφανίζεται σε κινηματογραφικές ταινίες, αλλά και στη σκηνή του Μπρόντγουεϊ, ενώ εξαιρετικά επιτυχημένες είναι οι παγκόσμιες περιοδείες της από τη δεκαετία του ’60 και μετά. Οι 36 ηχογραφήσεις που περιλαμβάνονται στο διπλό CD “Yma Sumac – The Peruvial Goddess” προέρχονται από τη χρυσή περίοδο της, εκείνη της δεκαετίας του ’50, σε μουσική Moisés Vivanco, Billy May, Margarita Lecuona, Les Baxter και με προσθήκη πολλών παραδοσιακών περουβιανών τραγουδιών, τα οποία με την ερμηνεία της μεταμόρφωσε στα πιο απαιτητικά ερμηνευτικά κομμάτια όλων των εποχών.
Για τους φίλους της ροκ θεωρείται καλτ μια ηχογράφηση που πραγματοποίησε τη δεκαετία του ’70, με την αλλόκοτη φωνή της να δένει με τις ψυχεδελικές ενορχηστρώσεις του Les Baxter. Ο μουσικοκριτικός των Λος Άντζελες Τάιμς, ο Ντον Χέκμακ, την είχε αποκαλέσει ζωντανή, τεχνικολόρ αυταπάτη, μια καλειδοσκοπική εξωτική ψευδαίσθηση, η οποία γεννήθηκε σε μια πεζή εποχή. Χαρακτηριστική είναι η ηχογράφηση του Chuncho, όπου απλώνεται όλη η γκάμα των δυνατοτήτων της φωνής της. «Η ταξιδιωτική περιγραφή της Νότιας Αμερικής με εικόνες του Ντίσνεϊ και σκηνοθεσία Νταλί», όπως γράφτηκε γι’ αυτήν σε αμερικάνικη εφημερίδα, επισκέφτηκε την Ελλάδα τον Ιούνιο του 1957, οπότε και έδωσε παραστάσεις στην Αθήνα, στο κινηματοθέατρο Ορθεύς, και στη Θεσσαλονίκη, στο Εθνικό Θέατρο.
«Έμοιαζε με σιωπηλή θεότητα της φυλής της. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται εις τον τύπον την αδικούν. Η ‘Υμα Σουμάκ είναι μια πολύ όμορφη γυναίκα με σχιστά μεγάλα λαδοπράσινα μάτια, κατάλευκο πρόσωπο και πλούσια μαλλιά που ξεχύνονται σαν μαύρος καταρράκτης. Είναι μια λυγερή, υπερήφανη, ψυχρά τίγρις».
Φρέντυ Γερμανός (31-5-1957).
Η διπλή συλλογή Yma Sumac – The Peruvian Goddess κυκλοφορεί στη σειρά World Music Collection από την Pan-Vox.
Πηγή: Μιχάλης Πολυχρόνης – Περιοδικό ΔΙΦΩΝΟ (Τεύχος Ιανουαρίου 2011)
Επίσημη Ιστοσελίδα: http://www.yma-sumac.com