Η Θεσσαλονίκη είχε πριν 100 χρόνια εβραϊκή και ισπανόφωνη πλειοψηφία;

Και όμως, αν το καλοσκεφτείς, οι δύο πόλεις μοιάζουν πολύ σε μία άλλη διάσταση. Αποτελούν τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα, στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, μίας πόλης βιασμένης. Μιας πόλης που της έκλεψαν – με τρόπο συστηματικό και άκαρδα επίμονο – την πρόσφατη ιστορία της, τη μνήμη και, τελικά, την ψυχή της. Αν γυρίζαμε 100 χρόνια πίσω, θα βρίσκαμε στον κόλπο της Σμύρνης μια ελληνόφωνη πόλη με συντριπτική υπεροχή του ελληνορθόδοξου στοιχείου, και τους χριστιανούς σχεδόν στα δύο τρίτα του πληθυσμού. Στο Θερμαϊκό, μια πόλη με εβραϊκή και ισπανόφωνη πλειοψηφία, «μια μικρή Βαρκελώνη της Ανατολής», όπως έγραψε κατάπληκτος ένας Ισπανός επισκέπτης το 1911.