Η θαλάσσια οδός μήκους 82 χλμ., που διασχίζεται με πλοίο σε 8-10 ώρες, είναι μία από τις σημαντικότερες Διώρυγες του κόσμου. Συντομεύει τη διαδρομή από την Ευρώπη προς τη δυτική ακτή της αμερικανικής ηπείρου κατά 8.000 ναυτικά μίλια (περίπου 15.000 χλμ.).
Από το 1882 η γαλλική εταιρία Λεσσέψ άρχισε την κατασκευή της Διώρυγας, όμως μετά από επτά χρόνια συνεχών εργασιών το έργο σταμάτησε αφού 20.000 εργάτες πέθαναν από ελονοσία και κίτρινο πυρετό.
Το 1901 η άδεια κατασκευής της Διώρυγας κατακυρώθηκε στις Η.Π.Α αλλά οι εργασίες άρχισαν το 1903, όταν ο Παναμάς απέκτησε την ανεξαρτησία του από την Κολομβία κατόπιν πιέσεων των Η.Π.Α και αφού οι τελευταίες είχαν εξασφαλίσει τα κυριαρχικά τους δικαιώματα στη ζώνη της Διώρυγας.
Η Διώρυγα είχε σαν σκοπό το πέρασμα των πλοίων από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό ωκεανό κάτι που θα σήμαινε την αποφυγή του κύκλου της αμερικανικής ηπείρου. Η διαδικασία του περάσματος από τον έναν ωκεανό στον άλλον θα ήταν η εξής:
Από τον Ατλαντικό τα πλοία θα εισχωρούσαν μέσα σε μια θαλάσσια διώρυγα μήκους 7 μιλίων. Έπειτα θα περνούσαν από τρία διαδοχικά τεράστια φράγματα που θα σήκωναν τα πλοία 85 πόδια πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και θα τα οδηγούσαν στην κατασκευασμένη διώρυγα. Από εκεί θα ταξίδευαν ανεμπόδιστα 32 μίλια μέχρι τη λίμνη Γκάτουν και από εκεί μέσω του Κουλέμπρα Κατ στα φράγματα του Ειρηνικού. Το Πέντρο Μιγκουέλ, το πρώτο φράγμα, θα χαμήλωνε τα πλοία 30 πόδια και θα τα έστελνε στην τεχνητή λίμνη Μιραφλόρ, πλάτους 2 μιλίων. Στη συνέχεια, τα άλλα δύο φράγματα θα χαμήλωναν τα υπόλοιπα 55 πόδια και θα οδηγούσαν τα πλοία στο κανάλι που ήταν φτιαγμένο στο επίπεδο της θάλασσας. Από κει θα διέσχιζαν μόνο 8,5 μίλια έως τον Ειρηνικό Ωκεανό. Όμως η κατασκευή των τεράστιων φραγμάτων συνάντησε μεγάλα προβλήματα.Το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν το εσωτερικό κανάλι επειδή το έδαφος στο εσωτερικό ήταν περίπου 85 πόδια ψηλότερο από το επίπεδο ύψους του θαλάσσιου διαδρόμου. Οι λόφοι της περιοχής έπρεπε να κοπούν κάθετα σε μια έκταση 9 μιλίων στο Κουλέμπρα Κατ με την βοήθεια του ποταμού Τσάγκρες. Αυτός όμως ήταν πολύ χαμηλότερος από το απαιτούμενο επίπεδο των 85 ποδιών. Έτσι κατασκευάστηκε το Γκάτουν Νταμ.
Στο Κουλέμπρα Κατ άρχισε ένας μεγάλος αγώνας χιλιάδων εργατών οι οποίοι κάτω από αντίξοες συνθήκες, και ειδικά την περίοδο των βροχών με τις κατολισθήσεις και τις πλημμύρες του ποταμού Τσάγκρες, έσκαψαν ένα βαθύ όρυγμα σε σχήμα V μέσα στο βουνό και από τα εκατομμύρια κυβικές γιάρδες χώμα και πέτρα που εξόρυσαν, το μεγαλύτερο μέρος τους μεταφέρθηκε στο Γκάτουν Νταμ.
Στις 15 Αυγούστου του 1914, η Διώρυγα παραδώθηκε στη διεθνή ναυσιπλοϊα, αφού οι Η.Π.Α είχαν ξοδέψει 352 εκ.δολάρια και επιπλέον 5.000 εργάτες είχαν χάσει τη ζωή τους.
Η Διώρυγα του Παναμά είναι ένα υδραυλικό σύστημα σε διαφορετικές στάθμες ύδατος που ρυθμίζεται από πολλά κλείστρα ώστε να επιτρέπεται η διέλευση των πλοίων από τη μία στάθμη στην άλλη. Τα στενά έχουν μήκος 300 μέτρων, πλάτος 33 μέτρων και βάθος 12.5 μέτρων.
Τα κυριαρχικά δικαιώματα των Η.Π.Α δεν αμφισβητήθηκαν για πολλά χρόνια. Όμως στη δεκαετία του 1950 παρατηρήθηκαν κινήσεις υπέρ της παραχώρησης των δικαιωμάτων στον Παναμά. Πενήντα χρόνια αργότερα, την 1η Ιανουαρίου του 2000, η παναμέζικη εταιρία Autoridad del Canal de Panama ανέλαβε την επιτήρηση της θαλάσσιας οδού.
Η Διώρυγα του Παναμά (αριστερά) και η Διώρυγα του Σουέζ (δεξιά) είναι οι σημαντικότερες Διώρυγες του κόσμου. Το γιατί φαίνεται ολοκάθαρα στον χάρτη μας.
Πηγές: Ταξιδιωτική εγκυκλοπαίδεια Globus, Βικιπαίδεια