Εν μέσω συναυλιών και αναζήτησης έμπνευσης για τη σύνθεση των κομματιών του επόμενου δίσκου της, η Carmen París μάς μιλάει για τη μουσική της και τις μουσικές που αγαπάει.

Ispania.gr― Carmen, είναι εμφανές πως είσαι μια καλλιτέχνιδα με πλούσια μουσικά εφόδια. Θα ήθελα να μας μιλήσεις λίγο σχετικά με τις μουσικές σου επιρροές και για το πώς διαμόρφωσαν την προσωπικότητά σου ως τραγουδίστρια και συνθέτρια.

Carmen París― Πολλές μουσικές έχουν περάσει από τη ζωή μου από τότε που κοριτσάκι τραγουδούσα τις αραγονέζικες jotas που μου μάθαινε ο πατέρας μου. Σπούδασα κλασική μουσική (πιάνο και τραγούδι) από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι τα 22 και στα 17 άρχισα να βγάζω τα προς το ζην στο χώρο της μουσικής τραγουδώντας σε χορευτικές ορχήστρες όπου παίζονται σχεδόν όλα τα μουσικά στιλ. Μετά ανακάλυψα την jazz, την blues, τη rock, την copla, τα παραδοσιακά τραγούδια άλλων πολιτισμών –δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε αυτά των μεσογειακών χωρών και των ισπανόφωνων κρατών της Λατινικής Αμερικής. Έτσι σφυρηλατήθηκε η προσωπικότητά μου ως δημιουργός, παίρνοντας συστατικά από πολλές πήγες και χρησιμοποιώντας την κουλτούρα μου ως στοιχείο ενσωμάτωσης, ‘‘πατώντας’’ στη μουσική της Ιβηρικής χερσονήσου που αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Αμερική.

I.― Είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα που έχεις και η ελευθερία που δίνεις στον εαυτό σου να συνδυάσει ήχους που προέρχονται από διαφορετικούς λαούς, κάτι το οποίο φυσικά προϋποθέτει εξοικείωση και γνώση των αντίστοιχων μουσικών τους. Επίσης σημαίνει αποδέσμευση από προκαταλήψεις και ανάληψη ρίσκου... Θέλω να σε ρωτήσω τι είναι αυτό που σε περιορίζει όταν συνθέτεις ένα κομμάτι σε σχέση με τη μουσική και τους στίχους του, τι απαιτήσεις του θέτεις...

C.P.― Ο μόνος περιορισμός στον οποίο χρειάστηκε να προσαρμοστώ με τον καιρό λόγω απαίτησης της αγοράς, είναι η διάρκεια των τραγουδιών. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαι εγώ που θέτω απαιτήσεις όταν δημιουργώ, αλλά ότι έρχεται από έξω η απαίτηση του να μη διαρκεί το τραγούδι πάνω από 4 λεπτά, γιατί, αλλιώς, δεν ακούγεται στα μέσα ενημέρωσης. Δεν το τηρώ αυστηρά, βέβαια, γιατί δε συμφωνώ με τα εμπόδια, και ακόμα λιγότερο με αυτά που έχουν μόνο λόγο ύπαρξης εμπορικά ή οικονομικά κριτήρια. Έτσι λοιπόν εξακολουθώ να κάνω ριψοκίνδυνες προτάσεις, φροντίζοντας όμως να μη ξεφεύγω πολύ από αυτό το χρονικό περιθώριο, με άλλα λόγια έχουν καταφέρει να ξεφεύγω λιγότερο.

I.― Τι έχεις να μας πεις για την τετράμηνη διαμονή σου στην Κούβα; Αν υποθέσουμε ότι η δισκογραφική σου εταιρεία σού προσέφερε κάθε φορά την πολυτέλεια να ζήσεις λίγους μήνες σε διαφορετικές χώρες για να γνωρίσεις σε βάθος τις μουσικές τους και να συνθέσεις, ποιοι θα ήταν οι επόμενοι τρεις προορισμοί;

C.P.― Θα ήταν τέσσερις: Βραζιλία, Παλαιστίνη, Αφρική και Ινδία. Όμως η δισκογραφική μου ποτέ δε μου προσέφερε κάτι τέτοιο. Η διαμονή μου στην Αβάνα ήταν δική μου ιδέα και χρηματοδοτήθηκε από την τσέπη μου. Εκτός του ότι εκεί βρήκα τον έρωτα, έμαθα πολλά πράγματα γι’ αυτήν την υπέροχη και κακοποιημένη χώρα που λέγεται Κούβα και αυτό το γεγονός μου έδωσε και την προοπτική του συστήματος στο οποίο ζούμε οι Ευρωπαίοι. Γι’ αυτό λέω σε ένα από τα τραγούδια που έγραψα «εα, κάθε κουλτούρα τυραννά με τον τρόπο της».

I.― Η Ελλάδα είναι μια χώρα εκπληκτικά πλούσια σε μουσικές παραδόσεις σε σχέση με τη μικρή της έκταση. Ίσως αν εξερευνήσεις λίγο τους διάφορους δρόμους και ρυθμούς εμπνευστείς για να δώσεις μια μεσογειακή πινελιά σε κάποιο από τα κομμάτια σου...

C.P.― Για την ακρίβεια ήδη υπάρχουν τραγούδια μου που έχουν αυτή την πινελιά, για παράδειγμα το Los duendes de la arena (από το δίσκο Pa' mi genio στη βερσιόν με τον πιανίστα Chano Domínguez) στο οποίο με είχε εμπνεύσει ο καλαματιανός και γι’ αυτό έχει ρυθμό 7 χρόνων. Όσες φορές επισκέφτηκα χώρες όπως η Αίγυπτος και τραγούδησα κάπου, με ρωτούσε ο κόσμος αν ήμουν Ελληνίδα, σοβαρά. Στο Μάλι με ρώτησαν αν ήμουν Αράβισσα και επίσης αν ήμουν Εβραία ή Γαλλίδα.

Ι.― Σε διάφορες περιστάσεις σε έχουμε δει να επιστρατεύεις το τραγούδι ως τρόπο διαμαρτυρίας σε κάθε είδους αδικία. Κάθε φορά που σου δίνεται η ευκαιρία μιλάς για σημαντικά πράγματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, όπως για παράδειγμα η ρύθμιση της εργασιακής κατάστασης των μουσικών στην Ισπανία. Από την άλλη πλευρά, όντας άνθρωπος τόσο γεμάτος με ενέργεια και τόσο ανοιχτός με όλους, σου είναι αδύνατο να βγάλεις προς τα έξω μια αντιπαθητική εικόνα σε άτομα λιγότερο ευαίσθητα σε τέτοια πράγματα. Η ερώτηση είναι η εξής: Πιστεύεις ότι τα πολιτικά μηνύματα συχνά τα μεταδίδει καλύτερα ένας καλλιτέχνης παρά ένας πολιτικός; Είναι δυνατόν ένας καλλιτέχνης να είναι συγχρόνως ένας καλός πολιτικός;

C.P.― Αν ο καλλιτέχνης είναι καλός ρήτορας και διαθέτει συνείδηση (κάτι που αρχίζει να σπανίζει στον κόσμο της μουσικής), βεβαίως μεταδίδει καλύτερα από έναν πολιτικό. Η καλώς εννοούμενη τέχνη φτάνει στις καρδιές καλύτερα από έναν ορθολογιστικό και τεχνικό λόγο∙ αυτό το ξέρουν πολύ καλά οι πολιτικοί και οι έχοντες την εξουσία και γι’ αυτό χρησιμοποιούν τους καλλιτέχνες για να πετύχουν συγκεκριμένους σκοπούς, κυρίως τους ασυνείδητους καλλιτέχνες. Όμως, δε γίνεται να είναι κανείς και τα δυο πράγματα ταυτόχρονα, γιατί ένα από τα δυο χαλάει όταν συνδυάζεται με το άλλο. Έτσι όπως κυβερνάται ο κόσμος, σήμερα είναι αδύνατον να είσαι καλός πολιτικός και ταυτόχρονα καλός καλλιτέχνης.

Ι.― Γνωρίζεις ότι στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την ισπανική γλώσσα, το οποίο εξαπλώνεται σε πολλές πτυχές της κουλτούρας της Ισπανίας. Με το καλό κριτήριο που σε χαρακτηρίζει, θα ήθελα να μάθω ποιους Ισπανούς η ισπανόφωνους καλλιτέχνες θα σύστηνες να ακούσει το ελληνικό κοινό. Ξέρω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί, αλλά μπορείς να μας αναφέρεις μερικούς από τους αγαπημένους σου.

C.P.― Ως καλλιτέχνες με πολιτιστική ταυτότητα σας προτείνω τον Javier Ruibal, την Concha Buika, τον Eliseo Parra, την Estrella Morente, την la Shica, τη Mayte Martín, τον Miguel Poveda, τη Vanessa Martín, μεταξύ άλλων. Από την άλλη πλευρά του ωκεανού, τον Ουρουγουανό Jorge Drexler, τη Μεξικανή Lila Downs, την Περουβιανή Susana Baca, την Κουβανή Haydée Milanés...

Ι.― Ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σου και ελπίζουμε να σε δούμε και να σε ακούσουμε σύντομα σε ελληνικό έδαφος! Είσαι ευπρόσδεκτη!

C.P.― Εγώ σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας, και ασφαλώς θα είναι υπέροχο να ξαναγυρίσω στην Ελλάδα όπου βρέθηκα για σπουδές όταν σπούδαζα Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Θαραγόθα. Μια υπερ-μεσογειακή αγκαλιά.

Duendes de la arena - Carmen París con Chano Domínguez

Αφιέρωση της Carmen París στο ispania.gr

Σύνταξη - μετάφραση - επιμέλεια: Βίκυ Ρούσκα

En medio de conciertos y en busca de inspiración para componer temas de su próximo disco, Carmen París nos habla de su música y de las músicas que ama.

Ispania.gr― Carmen, se nota que eres una artista con un bagaje musical muy amplio. Me gustaría que nos hablases un poco sobre tus influencias musicales y de cómo formaron tu personalidad como cantante y compositora.

Carmen París― Muchas músicas han pasado por mi vida desde que de niña cantaba las jotas aragonesas que mi padre me enseñaba. Estudié música clásica (piano y canto) desde la infancia hasta los 22 años y a los 17 empecé a ganarme la vida en la música cantando en orquestas de baile en las que se abordan casi todos los estilos. Después descubrí el jazz, el blues, el rock, la copla, los cantos tradicionales de otras culturas –con especial atención las mediterráneas e hispanoamericanas–. Así se ha ido forjando mi personalidad como creadora, bebiendo de muchas fuentes e integrándolas a través de mi cultura como elemento integrador. La música de la Península Ibérica como puente entre el Mediterráneo y América.

I.― Es admirable la capacidad que tienes y la libertad que te tomas para combinar sonidos que provienen de distintos pueblos, lo que desde luego presupone una familiarización y un conocimiento de sus respectivas músicas. También significa liberarse de prejuicios y tomar riesgos... Yo quiero preguntarte qué es lo que te limita cuando compones un tema en cuanto a su música y letra, qué exigencias le pones…

C.P.― La única limitación a la cual he tenido que ir adaptándome por exigencias del mercado, es la duración de las canciones. Es decir, que yo no pongo exigencias cuando creo, sino que vienen de fuera las exigencias de que la canción no dure más de 4 minutos porque, si no, no suena en los medios de comunicación. No lo cumplo a rajatabla, por supuesto, pues no estoy de acuerdo con las barreras, y menos con las que tienen como única razón de ser criterios comerciales o económicos. Y así sigo haciendo propuestas arriesgadas pero procurando no salirme mucho de ese margen de tiempo, o sea han conseguido que me salga menos.

I.― ¿Qué nos cuentas de tu estancia de cuatro meses en Cuba? Si tu discográfica te ofreciese cada vez el lujo de vivir unos meses en distintos países para empaparte en sus músicas y componer, cuáles serían los tres próximos destinos?

C.P.― Serían cuatro: Brasil, Palestina, África y la India. Pero mi discográfica no me ha ofrecido nunca tal cosa. Mi estancia en La Habana fue idea mía y sufragada por mi bolsillo. Además de haber encontrado allí el amor, he aprendido muchas cosas en ese maravilloso y maltratado país que es Cuba y eso me ha dado también perspectiva del sistema en el que vivimos los europeos. Por eso digo en una de las canciones que escribí «ea, cada cultura tiraniza a su manera».

I.― Grecia es un país sorprendentemente rico en tradiciones musicales para lo pequeño que es. A lo mejor si exploras un poco los distintos modos y ritmos te inspiras en un futuro para dar un toque mediterráneo a alguno de tus temas…

C.P.― De hecho ya hay canciones mías que tienen ese toque, por ejemplo Los duendes de la arena (del disco Pa' mi genio, versión con el pianista Chano Domínguez) en la que me había inspirado el ritmo griego de kalamatianós y por eso el estribillo está en compás de 7 tiempos. Las veces que visitando países como Egipto me he puesto a cantar en algún lugar y me preguntaba la gente que si era griega, en serio. En Mali me preguntaron si era árabe y también que si soy judía o francesa.

I.― En varias ocasiones te hemos visto emplear la canción como manera de protesta a todo tipo de injusticia. Siempre que se te da la oportunidad hablas de esas cosas importantes pero pendientes de hacer, como por ejemplo la regulación de la situación laboral de los músicos en España. Por otro lado, eres una persona que por estar tan llena de energías y tan abierta con todos, le resulta imposible crear una imagen antipática a la gente menos sensible con este tipo de cosas. La pregunta es la siguiente: ¿Crees que los mensajes políticos los transmite a menudo mejor un artista que un político? ¿Es posible que un artista sea a la vez un buen político?

C.P.― Si el artista es un buen comunicador y tiene conciencia (algo que empieza a escasear en el mundo de la música), claro que transmite mejor que un político. El arte bien entendido llega a los corazones mejor que un discurso racional y técnico; esto lo saben muy bien políticos y poderosos y por eso usan a los artistas para conseguir determinados fines, sobre todo a los artistas inconscientes. Ahora bien, no se puede ser las dos cosas a la vez, pues una de las dos se estropea cuando se combina con la otra. Tal como se rige el mundo, hoy en día es incompatible ser a la vez buen político y buen artista.

I.― Sabes que en Grecia actualmente hay un interés muy grande por el idioma español, que se extiende también en muchos aspectos de la cultura de España. Con el buen criterio que tienes, me gustaría saber qué artistas españoles o hispanohablantes le recomendarías escuchar al público griego. Ya sé que hay un montón pero nos puedes mencionar algunos de tus favoritos.

C.P.― Como artistas con identidad cultural les recomiendo a Javier Ruibal, Concha Buika, Eliseo Parra, Estrella Morente, la Shica, Mayte Martín, Miguel Poveda, Vanessa Martín, entre otros. Del otro lado del océano el uruguayo Jorge Drexler, la mexicana Lila Downs, la peruana Susana Baca, la cubana Haydée Milanés...

I.― ¡Muchas gracias por tu tiempo y esperamos verte y escucharte pronto por tierras helénicas! ¡Sé bienvenida!

C.P.― Gracias a vosotros por el interés, y será maravilloso volver a Grecia donde estuve de viaje de estudios cuando cursaba la carrera de Filología en la Universidad de Zaragoza. Un abrazo transmediterráneo.

Duendes de la arena - Carmen París con Chano Domínguez

Dedicatoria de Carmen París a ispania.gr

Redacción – traducción - revisión: Vicky Rouska