Ο Δημήτρης Περδικίδης γεννήθηκε στο Νέο Φάληρο (1922) και σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1943-1950). Έμεινε στη Μαδρίτη από το 1953 ώς το 1985 κι εκεί έτυχε της αναγνώρισης κριτικών όπως ο Μ. Σάντσεθ Καμάργκο, Κ. Ποπόβιτς και Χ. Μ. Μορένο Γκαλβάν μεταξύ άλλων. Επιπλέον, κέρδισε το Βραβείο της Εθνικής Σχολής Γραφικών Τεχνών (1958) και το Βραβείο Κριτικών του Αθηναίου της Μαδρίτης (1961).

Το ενδιαφέρον του Περδικίδη για την τέχνη και τους καλλιτέχνες της Ισπανίας και οι πολυάριθμες εκθέσεις του εκεί και σε άλλες χώρες, με την ιδιότητα του εκπροσώπου της ισπανικής τέχνης (Βέλγιο, Φινλανδία, Μαρόκο, Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ και Βραζιλία) είναι ενδεικτικές της ενεργούς συμμετοχής του σ’ αυτό το καλλιτεχνικό πλαίσιο, κυρίως στην περίοδο από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ως τα τέλη της δεκαετίας του '70.

Η έκθεση είναι δομημένη σε τέσσερις θεματικές ενότητες, με επιλεγμένα ζωγραφικά και χαρακτικά έργα, όπως και σχέδια, τα οποία ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές και στη συλλογή του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη». Μέσα από αυτή την επιλογή, μπορεί κανείς να εκτιμήσει τους δεσμούς του καλλιτέχνη με την ισπανική τέχνη, από τα κυβιστικά σχέδια ώς τα αφηρημένα έργα και μ’ ένα πιο κριτικό και κοινωνικό περιεχόμενο, μέχρι τα επιλεγμένα έργα της περιόδου 1980-1989, δηλαδή μέχρι τον θάνατό του.

Επιμέλεια: Μιγκέλ Φερνάντεθ Μπελμόντε
Σχεδιασμός έκθεσης: Παναγιώτα Μουρατίδου

23.09-20.12.2014
Εγκαίνια: 23.09.2014, 19.30 h.

Ωράριο: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-21.00 h.
Σάββατο: 10.00-13.30 h.
Κλειστά: Κυριακές και 28.10 και 17.11.2014.

Αίθουσα Εκθέσεων Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Μητροπόλεως 23.
Είσοδος ελεύθερη.

Τα πρώτα χρόνια στην Ισπανία

Το 1953 ο Δημήτρης Περδικίδης έφτασε στη Μαδρίτη με μια υποτροφία του Υπουργείου Εξωτερικών, για διετείς σπουδές στην Σχολή Καλών Τεχνών του Σαν Φερνάντο. Από το 1939, στην Ισπανία επικρατούσε η δικτατορία του Φρανθίσκο Φράνκο, αλλά, παρά τη λογοκρισία, πολλοί δημιουργοί και ομάδες άρχισαν να φέρνουν μια πνοή ανανέωσης στο καλλιτεχνικό σκηνικό, κυρίως μετά από το Διεθνές Συνέδριο Αφηρημένης Τέχνης, που έγινε στο Σανταντέρ το 1953. Τα τοπία των Κουένκα και Βαγιέκας, τα έργα των Βελάθκεθ, Γκόγια και Ντομένικο Θεοτοκόπουλου (Ελ Γκρέκο), που είχε την ευκαιρία να δει στο Μουσείο του Πράδο και στο Τολέδο, ήταν κάποια από τα ερεθίσματα που εμπλούτισαν την καλλιτεχνική του πορεία. Τον επηρέασαν επίσης τα έργα των Χοσέ Γκουτιέρρεθ Σολάνα, Πάμπλο Πικάσσο, Τζουάν Μιρό και Πάουλ Κλέε.

Η αφηρημένη τέχνη

Το 1959, αφού είχε αφομοιώσει τις επιρροές των Μανόλο Μιγιάρες, Αντόνιο Σάουρα, Λουίς Φέιτο (μέλη της ομάδας «Ελ Πάσο», που ιδρύθηκε στη Μαδρίτη το 1957) και του Αντόνι Τάπιες μεταξύ άλλων, ο Δημήτρης Περδικίδης άρχισε να κάνει αφηρημένη τέχνη, διατηρώντας όμως το δικό του πρωτότυπο ύφος, το οποίο αναγνωρίστηκε το 1961 με το Πρώτο Βραβείο Κριτικών του Αθηναίου της Μαδρίτης.

Στην Ισπανία, η αφηρημένη τέχνη στις δεκαετίες του '50 και του '60 λειτούργησε, κατά κάποιον τρόπο, ως ένα είδος κάθαρσης, απελευθέρωσης, μετά από τον Εμφύλιο Πόλεμο και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας. Στο εξωτερικό πολλοί πρωτοπόροι καλλιτέχνες έτυχαν διεθνούς αναγνώρισης όταν συμμετείχαν στις Μπιενάλε της Βενετίας, του Σάο Πάολο και της Αλεξάνδρειας (με επιμελητή τον Λουίς Γκονθάλεθ Ρόμπλες). Ο Δημήτρης Περδικίδης συμμετείχε, μαζί με τους Ισπανούς καλλιτέχνες, στις Μπιενάλε της Βενετίας το 1964 και το 1966.

«Έζησα όλ’ αυτά τα χρόνια κι εξακολουθώ να ζω στην Ισπανία, γιατί η χώρα αυτή έχει μια ζωντανή παράδοση, μια ιστορία αιώνων, που συνεχίζεται, ενώ ο Φράνκο δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια παρένθεση. Κι εδώ εκείνο που αξίζει να τονιστεί είναι η ανταγωνιστικότητα του θαυμάσιου ισπανικού λαού, το ταλέντο και η δημιουργικότητά του, όπλα απ΄ τα πιο αποτελεσματικά σε κάθε αντιξοότητα. Δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε τον Γκόγια της «Μαύρης περιόδου», τον έξοχο Σολάνα, που είναι τόσο λίγο γνωστός εδώ στην Ελλάδα ή ακόμα αυτό τον ίδιο τον Πικάσσο, που την εποχή της Γκουέρνικα ήταν διευθυντής στο Πράδο. Για να μη αναφερθώ στους νεότερους, σ’ όλη αυτή την εκπληκτική γενιά του Τάπιες, του Χενοβές, του Κανογκάρ και τόσον άλλων άξιων καλλιτεχνών».

[Πηλίχος, Γ.: «Η ζωγραφική του Περδικίδη “σχολιάζει” τον Γιάννη Ρίτσο», Τα Νέα, 13 Ιανουαρίου, 1977.]

Η τέχνη ως διάλογος

Περί το 1964, διάφοροι Ισπανοί καλλιτέχνες, όπως ο Ραφαέλ Κανογκάρ και ο Χουάν Χενοβές, πέρασαν, από την αφηρημένη, σε μια τέχνη με πιο κριτική ματιά και πιο δεσμευμένη με την ιστορική πραγματικότητα της εποχής τους. Από το 1967 και ο Περδικίδης ασκεί την τέχνη του ως διάλογο με το κοινό και ως μάρτυρα των πολιτικών και κοινωνικών προκλήσεων της εποχής. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, η δολοφονία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, ο λιμός στην Αφρική, η δικτατορία του Αουγκούστο Πινοτσέτ και η απώλεια των ελευθεριών στις καπιταλιστικές κοινωνίες ήταν κάποια από τα θέματα που τράβηξαν το ενδιαφέρον του. Αυτή την περίοδο, η ζωγραφική του χαρακτηρίζεται από τη χρήση διαφόρων τεχνικών, την επανάληψη εικόνων που αντέγραφε από φωτογραφίες των εφημερίδων και από τον συνδυασμό γεωμετρικών και απεικονιστικών μορφών.

Επίλογος

Στην δεκαετία του '80, ο Περδικίδης ενδιαφέρθηκε κυρίως για την γεωμετρική αφαίρεση, πεδίο που είχαν διερευνήσει και οι καλλιτέχνες Πάμπλο Παλαθουέλο και Εουσέμπιο Σεμπέρε. Με τον τελευταίο και άλλους καλλιτέχνες είχαν συμμετάσχει στην 6η Μπιενάλε του Σάο Πάολο, το 1961.Μετά από τον θάνατο της γυναίκας του Ελένης, το 1981, μειώθηκε η συμμετοχή του Περδικίδη σε συλλογικές εκθέσεις με άλλους ισπανούς καλλιτέχνες και αυτή η αποστασιοποίηση εντάθηκε από το 1985, όταν μετακόμισε στην Αθήνα, ως τον θάνατό του, το 1989.