Στις 9 και 10 Οκτωβρίου, το Κέντρο Ισπανικής, Πορτογαλικής και Καταλανικής Γλώσσας Abanico, φιλοξένησε το μεξικανό ποιητή Francisco Segovia. Ένα διήμερο γεμάτο λογοτεχνικές και μεταφραστικές δραστηριότητες αλλά και πολιτιστικές ανταλλαγές. Όσοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν κάποια από αυτές, σίγουρα ένιωσαν θαυμασμό για το πολύπλευρο ταλέντο του φιλοξενούμενου.
O Francisco Segovia, είναι ποιητής, λεξικογράφος, μεταφραστής, και ερευνητής, γιος του γνωστού ποιητή Tomas Segovia, του οποίου κυκλοφορεί στα ελληνικά, σε ομαδική μετάφραση, η μικρή συλλογή Tomás Segovia, 14+1 ποιήματα, από τις εκδόσεις Απόπειρα, και της συγγραφέως Inés Arredondo.
Την πρώτη μέρα της φιλοξενίας του από το Abanico, o Francisco μας μίλησε για τις ιδιαιτερότητες της ισπανικής γλώσσας που μιλιέται στο Μεξικό και μας παρουσίασε τη δουλειά του ως ερευνητής, μέλος μιας ομάδας που μελετάει και καταγράφει αυτές τις ιδιαιτερότητες. Το Colegio de Mexico, ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, έχει αναλάβει να καταγράψει και να αρχειοθετήσει όλες αυτές τις λέξεις και τις εκφράσεις που συναντάμε σε κάθε γωνιά της τεράστιας αυτής χώρας. Το αποτέλεσμα είναι η έκδοση ενός λεξικού Diccionario del Español Usual en México, που κυκλοφορεί σε δύο τόμους και ένα ηλεκτρονικό λεξικό, που διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο (http://dem.colmex.mx ) και καταγράφει όλους εκείνους τους όρους που χρησιμοποιούνται στο Μεξικό από το 1921 μέχρι και σήμερα. Η επιλογή της χρονιάς δεν είναι τυχαία. Συμπίπτει με την χρονολογία του τέλους της Μεξικανικής Επανάστασης και της εγκαθίδρυσης της δημοκρατίας στη χώρα.
Η δεύτερη μέρα ήταν αφιερωμένη στην ποίηση. Ξεκίνησε το απόγεμα της Πέμπτης με ένα τρίωρο εργαστήρι συλλογικής μετάφρασης επιλεγμένων ποιημάτων του Segovia, που συντόνιζε ο Νίκος Πρατσίνης και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, παρουσία του ποιητή. Στη συνέχεια ο φιλοξενούμενος, μας διάβασε ποιήματα από δύο συλλογές του. Όλοι μας δε, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε για πρώτη φορά κάποια από τα ποιήματά του μεταφρασμένα στα ελληνικά, «φρεσκοβγαλμένα» από το εργαστήρι.
Τα ποιήματα με τα οποία ασχοληθήκαμε στο εργαστήρι της μετάφρασης ήταν από τη συλλογή Partidas. Τις λέξεις που είχε χρησιμοποιήσει ο ποιητής δεν θα τις έλεγε κανείς δύσκολες και το λεξικό χρειάστηκε ελάχιστα. Οι εικόνες όμως που σχημάτιζαν αυτές οι λέξεις δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρες και από μόνος του ο τίτλος της συλλογής πρόδιδε την αναγκαιότητα της παρουσίας του στη μετάφραση. Οι αμφισημίες και οι πολυσημίες πλημμύριζαν τις σελίδες και δημιουργούσαν πονοκέφαλο ακόμα και στον πιο έμπειρο μεταφραστή.
Με την έναρξη του εργαστηρίου, πήρε το λόγο και μας ταξίδεψε ανάλαφρα στον κόσμο της ποίησής του. To Partidas είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο στην εξορία. Η ζωή του ποιητή είναι σημαδεμένη απ’ την εξορία. Μετά τη δικτατορία του Φράνκο, οι ισπανοί διανοούμενοι βρήκαν καταφύγιο στο δημοκρατικό τότε Μεξικό. Ο πατέρας του, ο Tomás Segovia ήταν ένας από εκείνους που βρέθηκαν στη χώρα αυτή, τη δύσκολη περίοδο της δικτατορίας και του β’ παγκοσμίου πολέμου. Η κόρη του έχει δύο παππούδες εξόριστους. Ο δεύτερος ήταν Γερμανοεβραίος που κατέληξε στο Μεξικό προκειμένου να γλυτώσει από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ.
Η συλλογή με τα ποιήματα είναι γεμάτη με εικόνες μαχών και εξορίας. Όμως ο Segovia πήγε την εξορία ακόμα παραπέρα. Αναφέρεται σε εξόριστους στον πλανήτη Άρη και περιγράφει το τοπίο χρησιμοποιώντας αρκετούς τεχνικούς όρους, που δεν αφαιρούν όμως τίποτα από τη μουσικότητα του ποιήματος. Τα ποιήματα δεν έχουν ονόματα, αλλά αριθμούς. Στο κείμενο δεν υπάρχουν σημεία στίξης και η αφήγηση είναι συνεχόμενη σαν τραγούδι. Το ελληνικό στοιχείο είναι διάχυτο σε όλο του το έργο. Αρκετές εικόνες παραπέμπουν σε ποιήματα του Σεφέρη και του Ομήρου. Ο Έλληνας αναγνώστης θα νιώσει αμέσως την επιρροή από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα και αν ανοιγοκλείσει τα μάτια θα δει να χορεύουν μπροστά του οι Καρυάτιδες ντυμένες στα λευκά.
Το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα είναι ο τρόπος που μιλάει στην ψυχή κάποιων ανθρώπων η κουλτούρα ενός άλλου λαού. Αποδεδειγμένα πια, μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο τη ζωή αλλά και τις κοινωνικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις της, ακόμα κι αν αυτός ο άλλος λαός βρίσκεται χιλιάδες μίλια μακριά. Ακόμα κι αν βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού…