Πριν καλά-καλά αρχίσω, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να μου συγχωρήσετε το γεγονός ότι αυτή τη φορά θα μιλήσω για κάτι που κατέχω ελάχιστα και είναι ιδιαίτερα «επικίνδυνο» αφού έχει φανατικούς πολέμιους. Ωστόσο, λέω να ασχοληθώ μαζί του για να σας κάνω γνωστά τα αποτελέσματα μίας πρόχειρης έρευνας που έκανα εξαιτίας μίας συνέντευξης που διάβασα.

Ταυρομαχίες!

Πώς σας φαίνεται; Λοιπόν, δεν πρόκειται να πάρω θέση στο θέμα «απαγόρευση ή μη», ούτε να σας προτείνω να παρακολουθήσετε ή όχι. Φυσικά και έχω προσωπική άποψη, αλλά θα την κρατήσω για τον εαυτό μου. Θα σας δώσω τις απόψεις ενός φιλοσόφου που προσπαθεί να αποδομήσει τα βασικά επιχειρήματα αυτών που υποστηρίζουν τις ταυρομαχίες, μία ενδιαφέρουσα συζήτηση ενός ταυρομάχου με μία ακτιβίστρια για όσους σας απασχολεί το θέμα της απαγόρευσης κι εγώ θα ασχοληθώ με την σχέση της ισπανικής κουλτούρας με την ταυρομαχία και το κατά πόσο είναι αυτές οι δύο «άρρηκτα συνδεδεμένες». Και αφορμή για αυτό πήρα από μία συνέντευξη που διάβασα στις 15 Αυγούστου του 2015, στην οποία ένας ταυρομάχος δήλωνε ότι αν εξαφανίζονταν οι ταυρομαχίες, θα έπρεπε να αλλάξουμε το όνομα της Ισπανίας, θυμίζοντας πόσο σημαντική είναι αυτή η αμφιλεγόμενη παράδοση για το συγκεκριμένο έθνος.

Είναι όμως πραγματικά έτσι; Επειδή εγώ έχω πάντα ενστάσεις για τα στερεότυπα, και ειδικά για τα εθνικά, αναρωτήθηκα τι ακριβώς συμβαίνει. Πόσο μάλλον όταν ο συγκεκριμένος κύριος είπε ότι δεν μπορεί να συλλάβει μία Ισπανία χωρίς ταυρομαχίες, όπως ακριβώς δεν μπορεί να συλλάβει μία Ισπανία χωρίς τη Μεγάλη Εβδομάδα και το φλαμένκο. Αν είχε βάλει και την παέγια, νομίζω ότι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την επιτομή του ισπανικού στερεοτύπου. Να υποθέσω ότι οι Αστούριες, όπου δεν τους αρέσουν οι ταύροι, δεν έχουν λιτανείες (procesiones) την Μεγάλη Εβδομάδα και προτιμούν τις γκάιντες (

), δεν είναι μάλλον Ισπανία. Ωχ, μα εκεί δεν ξεκίνησε η διάσημη Reconquista (δηλαδή η επανάκτηση από τους χριστιανούς της Ιβηρικής Χερσονήσου την οποία είχαν κατακτήσει οι μουσουλμάνοι) με τον θρίαμβο του Don Pelayo στην Covadonga (πόλη στην οποία οι χριστιανοί νικούν για πρώτη φορά τους μουσουλμάνους και σταματούν την επέλαση τους στην Ιβηρική Χερσόνησο); Asturies ye España y lo demás tierra conquistada (Οι Αστούριες είναι Ισπανία και το υπόλοιπο κατακτημένη γη) δεν λένε οι περήφανοι Αστουριάνοι; Τέλος πάντων… Ας ασχοληθούμε με τους ταύρους, και όχι με την «ισπανικότητα» των Αστουριανών.

Κατ’ αρχήν, να πω ότι κατανοώ το ότι οι ταυρομάχοι αισθάνονται ότι τους κυνηγούν (δεν ξέρω αν θα μπορούσα να φτάσω στο σημείο να πω ότι καταπατούνται τα δικαιώματα τους, όπως αναφέρει ο ταυρομάχος της επίμαχης συνέντευξης ή αν μου φαίνεται σωστό να καλούνται παιδιά σε μία ταυρομαχία όπως έκανε άλλος ταυρομάχος, τόσο με το θέμα που δημιουργείται με τις ίδιες τις ταυρομαχίες εδώ και καιρό, όσο και με το τεράστιο θέμα που δημιουργείται με τον περίφημο Toro de la Vega, μία παράδοση σύμφωνα με την οποία ένα πλήθος με ακόντια κυνηγάει ένα ταύρο στην περιοχή του Tordesillas στην Καστίλλη.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τον τόπο. Η Ισπανία δεν μπορεί να είναι Ισπανία χωρίς ταυρομαχίες. Γιατί; Πρόκειται για κάτι αποκλειστικά ισπανικό; Βέβαια! Όποιος σκέφτεται τις ταυρομαχίες, την Ισπανία σκέφτεται. Αλλά μήπως δεν υπάρχει και στο Μεξικό, και στην Κολομβία, και στην Βενεζουέλα, και στο Εκουαδόρ, και στην Κόστα Ρίκα, και στο Περού; Εντάξει, θα πει κανείς ότι εκεί την πήγαν οι Ισπανοί, οπότε δεν μετράει. Ας αφήσουμε το αν μετράει ή όχι, παρά τις έντονες ενστάσεις μου. Και η Πορτογαλία; Μπορεί εκεί να μην σκοτώνουν τον ταύρο, αλλά έχει ταυρομαχίες και μάλιστα κάποιοι λένε ότι ο ταύρος υποφέρει το ίδιο. Εντάξει και πάλι, σύμφωνοι, μπορεί κι εκεί να υπάρχει η επιρροή της Ισπανίας, ας μην ξεχνάμε ότι αποτελούσαν και ενιαίο κράτος από το 1580 ως το 1640. Κι επειδή η νότια Ιταλία ανήκε στο ισπανικό στέμμα κάποτε (στο Βασίλειο της Αραγονίας για να είμαστε ακριβείς, αλλά θα σας παρακαλούσα να μην μπλέξουμε με τα θέματα εθνικισμού στην Ισπανία, αρκετά έχουμε να λύσουμε με τους ταύρους), και για την Ιταλία μπορούμε να πούμε ότι πήρε την ταυρομαχία από τους Ισπανούς, κι ας τράβηξε και μέχρι τον 20ο αιώνα η ιστορία με τους ταύρους. Αλλά οι Γάλλοι; Που την ανακήρυξαν και πολιτιστικό τους αγαθό; Κι αυτοί από τους Ισπανούς την πήραν;

Κι άραγε, τι γίνεται με τους εθνικιστές που μιλούν για διαφορετική ταυτότητα, διαφορετική εθνικότητα, και τώρα τελευταία, στην περίπτωση της Καταλονίας, ακόμη και διαφορετικό κράτος; Ναι, μιλάω για τους Βάσκους και τους Καταλανούς. Αυτοί μήπως δεν έχουν ταυρομαχίες; Η αλήθεια είναι ότι οι Καταλανοί πια δεν έχουν, αλλά η παράδοση υπήρχε, όσο κι αν ο Φράνκο την μετέτρεψε σε σήμα κατατεθέν της Ισπανίας, σύμφωνα με τον δήμαρχο του Φιγκέρας. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε αν τελικά η ταυρομαχία απαγορεύτηκε στην Καταλονία για λόγους πολιτικούς και όχι φιλοζωίας, δεν είστε οι μόνοι. Στη Χώρα των Βάσκων όμως δεν απαγορεύτηκε. Και συνεχίζει. Και μάλιστα, αν ρίξουμε μία ματιά στο ποιες αρένες ήταν Α’ κατηγορίας, θα ανακαλύψουμε ότι πριν την απαγόρευση στην Ισπανία αλλά και στο Σαν Σεμπαστιάν της Χώρας των Βάσκων, από τις επτά αρένες πρώτης κατηγορίες, μία ήταν στην Καταλονία, δύο στη Χώρα των Βάσκων, μία στην Καστίλλη, δύο στην Ανδαλουσία και μία στην Βαλένθια. Η αρένα του Μπιλμπάο μάλιστα, συνεχίζει να είναι πρώτης κατηγορίας, κάτι διόλου περίεργο, αφού οι Βάσκοι έχουν μεγάλη παράδοση στα θεάματα με ταύρους. Όχι και τόσο «ισπανική» λοιπόν η ταυρομαχία τελικά…

Δεν ήταν όμως μόνο το θέμα της γεωγραφίας που με απασχόλησε, επίσης με απασχόλησε το θέμα της ιστορίας. Θα έπρεπε να αλλάξει όνομα η Ισπανία αν καταργούνταν οι ταυρομαχίες; Μα πόσο καιρό υπάρχουν πια αυτές οι ταυρομαχίες; Μια ματιά σε κάποια μπλογκ φίλων της ταυρομαχίας μπορεί να σας εκπλήξει. Η ταυρομαχία όπως την γνωρίζουμε εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα, όταν απαγορεύεται στους ευγενείς να συμμετέχουν στα διάφορα θεάματα με ταύρους και οι πληβείοι «ταυρομάχοι» κατεβαίνουν από το άλογο (για να είμαστε ακριβείς, ποτέ δεν ήταν πάνω στο άλογο, αφού δεν είχαν λεφτά για να το αγοράσουν) για να προσφέρουν το θέαμα πεζοί.

(http://www.elartetaurino.com/, http://tauromaquiarte.weebly.com/origen-e-historia.html)

Μεγαλύτερη έκπληξη μπορεί να προξενήσει βέβαια ένα άρθρο του Μαριάνο Χοσέ Λάρρα, ενός από τους σημαντικότερους ρομαντικούς της Ισπανίας, δημοσιογράφου και συγγραφέα, ο οποίος αυτό που περιγράφει δεν θυμίζει και πολύ ταυρομαχία (τουλάχιστον όχι όπως την γνωρίζουμε, όσοι έχει τύχει να δούμε), αν και ο ίδιος έζησε τον 19ο αιώνα. Στο ίδιο άρθρο, ο Λάρρα μας ενημερώνει ότι τα θεάματα με ταύρους απαγορεύτηκαν πολλές φορές κατά την διάρκεια της ιστορίας της Ισπανίας, εμένα προσωπικά περισσότερο με εντυπωσίασε το ότι τα συγκεκριμένα θεάματα τα είχε απαγορεύσει ο Φίλιππος ο Δεύτερος, αφού αν δεν θεωρήσω Ισπανία την Ισπανία της Αυτοκρατορίας όπου ποτέ δεν δύει ο ήλιος, την Ισπανία του Εσκοριάλ, του Ελ Γκρέκο, της Ανίκητης Αρμάδας και της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου (στην οποία συμμετείχε μεταξύ άλλων και ο Θερβάντες, ο κουλός της Ναυπάκτου), τότε δεν ξέρω ποια Ισπανία να θεωρήσω ισπανική. Βέβαια ο Λάρρα ήταν και ένας από τους πρώτους ακτιβιστές κατά των ταύρων, αφού όσοι έχετε την δυνατότητα να διαβάσετε το άρθρο του, θα διακρίνετε μία καυστική κριτική που απευθύνεται σε όλους τους λάτρεις της συγκεκριμένης παράδοσης.

Εγώ βέβαια, όπως σας είπα από την αρχή, δεν θα αναφέρω αν τελικά είμαι υπέρ ή κατά των ταυρομαχιών. Η πρόθεση μου από την αρχή ήταν απλά να δείξω ότι ούτε η ταυρομαχία είναι αποκλειστικά ισπανική, ούτε η Ισπανία είχε ανέκαθεν ταυρομαχίες για να θεωρηθεί αυτή στοιχείο της ισπανικής ταυτότητας, λαμβάνοντας φυσικά υπ’ όψη ότι άλλο πράγμα οι ταυρομαχίες και άλλο τα θεάματα ή παιχνίδια με ταύρους. Γιατί αν μιλάμε για θέαμα, τότε ίσως και αυτό θα μπορούσε, μετά από χρόνια, να θεωρηθεί μέρος της ισπανικής κουλτούρας:

Ξεκάθαρα πράγματα λοιπόν: μπορεί κάποιος να θεωρεί την ταυρομαχία μία παράδοση, μία τέχνη, ένα θέαμα ή να την θεωρεί μία βαρβαρότητα, ένα αναχρονισμό, μία ασέβεια. Η Ισπανία όμως δεν είναι λιγότερο Ισπανία χωρίς τις ταυρομαχίες. Όπως και το Μεξικό δεν θα γίνει λιγότερο Μεξικό, ακόμη κι αν πολλοί από την οικογένεια μου μεγάλωσαν ακούγοντας τον Κρι Κρι να τραγουδάει για τους νάνους-ταυρομάχους. Παρεμπιπτόντως, σε αυτή την περίπτωση, θα πάρω θέση. Το τραγούδι είναι απλά αξεπέραστο και μπορούν να το απολαύσουν ακόμη και αυτοί που είναι εναντίον της ταυρομαχίας: